မိုးတည လေရာင္တခုနဲ႔ ကတိစကား

အခုတေလာ
ငါ့ေခါင္းေပၚက ေက်ာ္ခြသြားၾက
တိမ္မဲတခ်ဳိ႕ဟာ သံတုံးသံခဲေတြျဖစ္ေနခဲ့။


အဲဒီ တိမ္တလိပ္ရဲ႕
အဖြင့္အပိတ္ၾကားကပဲ
ဒလိမ့္ေခါက္ေကြး က်လာတတ္တဲ့
လေရာင္တစက္ႏွစ္စက္
ငါ့ႏွလံုးသားထက္ တံုးလံုးပက္လက္ေခါက္။

ၾကည့္စမ္းပါဦး
အနီေရာင္ မရင့္တရင့္
တိမ္တပြင့္က အရိပ္တခုနဲ႔ကခုန္
ေသရည္စံုဆိုင္းခ်က္မွာ သိုင္းကြက္ေတြနင္းေနခဲ့။

မေဒ၀ီေရ
မင္းရဲ႕ ပန္းေတြအေၾကြဆံုးဘ၀
ငါ့ရဲ႕ ပန္းေတြအေ၀ဆံုး ကာလ
မ်ဥ္းၿပိဳင္ခ်ၾကည့္ေနတုန္းပဲလား
သြားစမ္းပါ။

`၀တ္မႈန္ကူးၾက ၀တ္မႈန္ကူးၾက´ တဲ့
က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ အႏွစ္ႏွစ္ဆယ္ေက်ာ္
`ဘုန္းေမာ္´ `ေဖာ္ေ၀း´
ေဆြးတမြမြ ေရးတဖြဖြ
ဘ၀တခ်ဳိ႕ေလ လန္းဆတ္ေနခဲ့။

မိုးခါးေရကို ျငင္းဆန္လိုက္သတဲ့
ေသာင္ရင္းျမစ္ရဲ႕ မဟာရာဇ၀င္
မယံုခ်င္လည္း ရပါတယ္။

မည္သို႔ပင္ဆိုေစ
`မာနယ္ပေလာ´ ေရ
မင္းကိုငါ
အေသအခ်ာ ေျပာလိုက္ပါေပရဲ႕
မင္းဟာ
ငါ့ရဲ႕ ႏွလံုးသားဒီမိုကေရစီမွာ
ဘယ္ေတာ့မွ အပ်ဳိရည္မပ်က္ေစရဘူးဆိုတာ
ယံုပါ။ ။

ၿငိမ္းေ၀

(ဒီကဗ်ာလည္းပဲ ေရးခဲ့တာ ၁၀ႏွစ္ေက်ာ္ပါၿပီ။ ကာျပြန္တီ ဗေဂ်ာ္ဂ်ီမ်ားျဖစ္ၾကတဲ့ ေအာင္သာငယ္တို႔ ပန္ဒိုရာတို႔ကို အားက်ၿပီး ကိုယ္တိုင္ ကဗ်ာသ႐ုပ္ေဖာ္ပံုကို ဆြဲလိုက္ပါတယ္။)

ယံုေတာ္မူတမ္းခ်င္း

က်ေနာ့္ရဲ႕ ပထမဆံုးမ်ားထဲမွာ
ကိုယ့္ကိုကိုယ္ ကဗ်ာေရးလို႔ရေလာက္ၿပီလို႔ ယူဆမိေအာင္ ေက်နပ္ခဲ့ရတဲ့ ကဗ်ာတပုဒ္အေၾကာင္း ေရးခဲ့မိတယ္။ ခင္မင္ေလးစားရတဲ့ ဘေလာ့ဂါတခ်ဳိ႕က ဒီကဗ်ာကို ဖတ္ခ်င္တယ္လို႔ဆိုတယ္။ ဒီကဗ်ာက က်ေနာ့္ခ်စ္သူ `မေဒ၀ီ´ အတြက္ ေရးခဲ့တဲ့ ကဗ်ာပါပဲ။ `ယံုေတာ္မူတမ္းခ်င္း´ လုိ႔ ေခါင္းစဥ္တပ္ထားတဲ့ ကဗ်ာပါ။

က်ေနာ့္ခ်စ္သူဟာ က်ေနာ္နဲ႔လက္တြဲၿပီးကတည္းက အခုအခ်ိန္အထိ ဘ၀ကို အျပင္းအထန္ ႐ုန္းကန္က်င္လည္ခဲ့ရလို႔ သူ႔ကို ဂုဏ္ျပဳတဲ့အေနနဲ႔ က်ေနာ္ ဒီကဗ်ာကို ေရးခဲ့တာပါ။ ကြယ္လြန္သူ ေရာင္းရင္း ကဗ်ာဆရာ `ေကတု-ဘုန္းေမာ္´ က၊ `မေဒ၀ီအေၾကာင္း ... တေစ့တေစါင္းၾကည့္႐ံုနဲ႔ ... ငါ့မွာ ...ေမာပမ္းရ ... ေက်ာခ်မ္းရ´ လို႔ ကဗ်ာဖြဲ႕ယူရေလာက္ေအာင္ အင္မတန္ သူရဲေကာင္းဆန္လွတဲ့ ခ်စ္သူပါ။ က်ေနာ္က ဘ၀ကို ကဗ်ာနဲ႔ေရးၿပီး ေဖာ္ျပဖို႔ႀကိဳးစားေနတဲ့တခ်ိန္ထဲမွာ က်ေနာ့္ခ်စ္သူက ကဗ်ာကို ဘ၀နဲ႔ေရးေနခဲ့တာ။

ဒီကဗ်ာကို ၁၉၉၃-ခုႏွစ္ ကတည္းက ေရးခဲ့တာဆိုေတာ့ တခ်ဳိ႕ကေတာ့ အသြင္ေကာအႏွစ္ပါ ေဟာင္းသြားၿပီလို႔ ယူဆေကာင္းယူဆႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္ ... က်ေနာ့္မွာ ရင္ခုန္လို႔ေကာင္းတုန္းပဲ။
ဖတ္ၾကည့္ပါ။


ယံုေတာ္မူတမ္းခ်င္း

ေဒ၀ီေရ
ေ႐ႊျပည္ေတာ္ကို ေမွ်ာ္ရ
အနာဂတ္ကို ေမာ္ရ
ဒိုရာသန္းေအး ေလွကေလးကို
အေတြးထဲမွာေလွာ္ရ
တစ ... တစ။

`ဘ၀ဆိုတာ
လွပစြာ ဆင္းရဲျခင္း´တဲ့လား။

မင္းဟာ
ေလာကဓံကို ရန္သူလိုရင္ဆိုင္
ငါ့ေရွ႕မွာက်ေတာ့
ေဒ၀ီတပါးလို မင္းထိုင္ခဲ့။

`မ်ဥ္းေျဖာင့္မွာ
အေရာင္ရိွတယ္´ ဆိုတဲ့ စကား
မင္းနဲ႔ေတြ႕မွ
ငါ ပိုၿပီးခံစားလို႔ ရခဲ့။

`အင္ဒါဆင္း´ ရဲ႕ ေရသူမ
က်မပါေမာင္။
က်မ
`က႑က လိုေပါ့
မီးလို ေလလိုက်င့္ ငါ့ျမင္း
မင္းသခင္ကိုသယ္
ဒါမွ ကမၻာကိုကယ္တင္မယ့္
ဒီႀကီးျမတ္တဲ့အမႈမွာ
မင္းေ၀စုပါမယ္´

က႑က ဇာတ္မဟာ
အေနာ္မာ တဖက္ကမ္းမွာဆံုးေတာ့
မင္းၿပံဳးရင္း ငိုတတ္ခဲ့ၿပီေနာ္ ...။

`ေဒ၀ီရယ္
ဘယ္လိုအက်ဳိးရိွမယ္ မသိရတဲ့
ေၾကကြဲဖြယ္ နိမ့္က်က်လမ္း
လိုက္ခ်င္လိုက္မယ္´ ဆိုတဲ့
ငါ့ရဲ႕ ကဗ်ာ႐ြတ္သံ
မင္း ဘယ္လိုခံႏိုင္ရည္ရွိခဲ့ပါလိမ့္။
`က်မနဲ႔ေမာင္
ခေလးေတြအတြက္
ဖိနပ္တရံလို႔ ယူဆရေအာင္´ ဆိုတဲ့
မင္းရဲ႕ မ်က္ရည္ပ်က္လံုး
ငါ့တသက္လံုး
ခံစားလို႔ မဆံုးဘူး။

ေဒ၀ီေရ
ေ႐ႊျပည္ေတာ္ကို ေမွ်ာ္ရ
အနာဂတ္ကို ေမာ္ရ
ဒိုရာသန္းေအး ေလွကေလးကို
အေတြးထဲမွာ ေလွာ္ရ
မင္းေျခဖ၀ါးက
ေသြးစက္စက္က်ရသမွ်
မင္းမ်က္ရည္ က်ရသမွ်
.............................
..............................
ယံုေတာ္မူစမ္းေတာ့ ေမာင့္ေဒ၀ီ။ ။

ၿငိမ္းေ၀

၀ိုးလ္ဆိုရင္ကာ သို႔မဟုတ္ အာဖရိကေဒစီပန္းတပြင့္

(က)

၁၉၉၆-ခု၊ ႏို၀င္ဘာလထဲတုန္းက ႏိုင္ဂ်ီးရီးယားသတင္းစာဆရာ၊ သဘာ၀ပါတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးသမား “ကင္ဆာရို၀ီ၀ါ” ကို အိုဂိုနီလူမ်ဳိးစု၀င္တခ်ဳိ႕ အသတ္ခံရမႈမွာ ပါ၀င္ ပါတ္သက္တယ္ဆိုတဲ့ တဖက္သတ္ စြပ္စြဲခ်က္နဲ႔ ႏိုင္ဂ်ီးရီးယားစစ္အစိုးရက ႀကိဳးေပးကြပ္မ်က္ လုိက္ပါတယ္။ ဒီသတင္းဟာ ယဥ္ေက်းတဲ့ ကမၻာ့အသိုင္းအ၀ိုင္းအတြင္း အႀကီးအက်ယ္ တုန္လႈပ္ေျခာက္ျခားသြားေစခဲ့ပါတယ္။


ဒီတုန္းက “ကင္ဆာရို၀ီ၀ါ” ရဲ႕ သတင္းကိုၾကားရလို႔ က်ေနာ္လည္းပဲ ေၾကကြဲတုန္လႈပ္ခဲ့ ပါတယ္။ အခုလို ႀကိဳးေပးသတ္ခံရတဲ့ “ကင္ဆာ႐ို၀ီ၀ါ” အတြက္ ေၾကကြဲရတာနဲ႔ တခ်ိန္ထဲမွာပဲ …၊ ႏုိင္ဂ်ီးရီးယားကဗ်ာဆရာ ျပဇာတ္ေရးဆရာ “၀ိုးလ္ဆိုရင္ကာ” အတြက္လည္း က်ေနာ့္မွာ ရတက္မေအးႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။ ႏိုင္ဂ်ီးရီးယားစစ္အစိုးရေခါင္းေဆာင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး “ဆန္နီအဘာခ်ာ” က၊ “၀ိုးလ္ဆိုရင္ကာ” ကိုလည္းပဲ မ်က္ကြယ္မွာ ေသဒဏ္ခ်မွတ္ထားတာမို႔ အခုလို ဗရုတ္ဗရက္အေျခအေနမ်ဳိးမွာ သူ႔အတြက္ကိုလည္း က်ေနာ္ စိုးရိမ္ခဲ့မိတာပါ။ ဒါေပမယ့္လည္း “၀ိုးလ္ဆိုရင္ကာ” က ၁၉၉၄-ခုႏွစ္ကတည္းက ျပည္ပကို ထြက္ေျပးလြတ္ ေျမာက္ၿပီး အေမရိကနဲ႔ ျပင္သစ္မွာ ခိုလႈံေနထိုင္ခဲ့တာမို႔ စစ္အာဏာရွင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး “ဆန္နီ အဘာခ်ာ” ရဲ႕ စက္ကြင္းက လြတ္ကင္းႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။

ျပည္ပမွာေရာက္ေနတဲ့ “၀ိုးလ္ဆိုရင္ကာ” ကို ႏိုင္ငံျခားသတင္းဌာနေတြက ေတြ႕ဆံု ေမးျမန္းၾကတာေတြ ရိွခဲ့ပါတယ္။ ႀကိဳးေပးသတ္ခံရတဲ့ “ကင္ဆာရို၀ီ၀ါ” ကိစၥအေပၚ သူ႔အျမင္ သူ႔သေဘာထားကို ေမးၾကျမန္းၾကတာပါ။ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းခန္းတခုမွာ ထည့္ေျပာလိုက္တဲ့ “၀ိုးလ္ဆိုရင္ကာ” ရဲ႕ စကားတခြန္းက က်ေနာ့္ကို ထူးထူးျခားျခား မွတ္မွတ္သားသားျဖစ္ေစခဲ့ ပါေသးတယ္။ သူက “ဘာရမလဲဗ်၊ က်ေနာ့္ကို ျမန္မာစစ္အစိုးရ လုပ္သလို ဘယ္လုပ္လို႔ ရမလဲဗ်” ဆိုတဲ့ စကားကို ထည့္ေျပာၿပီး ႏိုင္ဂ်ီးရီးယားစစ္အစိုးရလက္ေအာက္က လြတ္ေျမာက္ေအာင္ ထြက္ေျပးႏိုင္ခဲ့တဲ့ကိစၥကို ရွင္းျပခဲ့လို႔ပါပဲ။

(ခ)

“ကင္ဆာရို၀ီ” ကို က်ေနာ္က “၀ိုးလ္ဆိုရင္ကာ” ေလာက္ မသိခဲ့ပါဘူး။ ၁၉၉၆-ခု၊ ႏို၀င္ဘာလထဲမွာ ႀကိဳးေပးအသတ္ခံရတဲ့ အခါၾကမွ “ကင္ဆာရို၀ီ၀ါ” အေၾကာင္း စံုစံုေစ့ေစ့ သိခြင့္ရလာခဲ့တာပါ။ “၀ိုးလ္ဆိုရင္ကာ” ၾကေတာ့ ဒီလိုမဟုတ္ဘူး။ သူ႔ကို ၁၉၉၄-ခုႏွစ္ ကတည္းက က်ေနာ္သိခဲ့တာပါ။ အဲဒီအခ်ိန္ကတည္းက သူ႔ကို က်ေနာ္စိတ္၀င္စားခဲ့တာပါ။

၁၉၉၄-ခုႏွစ္ထဲမွာ “၀ိုးလ္ဆိုရင္ကာ” တည္းျဖတ္ထုတ္ေ၀တဲ့ “အာဖရိကတိုက္မဲႀကီးရဲ႕ ကဗ်ာဗ်ား” စာအုပ္ကို က်ေနာ္ဖတ္ခြင့္ရပါတယ္။ ဂ်ာမာန္သူမိတ္ေဆြတဦးက က်ေနာ့္ကို လက္ေဆာင္ပို႔ေပးတာပါ။ သူ႔ကဗ်ာေတြကို စိတ္၀င္တစားေရြးၿပီး ဖတ္ပါတယ္။ ဒီၾကားထဲ သူက အဲဒီ ၁၉၉၄-ခုႏွစ္ထဲမွာပဲ ႏိုင္ဂ်ီးရီးယားက ထြက္ေျပးရၿပီး၊ ႏိုင္ဂ်ီးရီးယားစစ္အာဏာရွင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး “ဆန္နီအဘာခ်ာ” က သူ႔ကို မ်က္ကြယ္မွာ ေသဒဏ္ခ်မွတ္ခဲ့ပါတယ္။
“၀ိုးလ္ဆိုရင္ကာ” ဟာ၊ အာဖရိကတိုက္ရဲ႕ ပထမဆံုးစာေပ ႏိုဗယ္ဆု ရရိွတဲ့ လူမဲ ကဗ်ာဆရာလည္းျဖစ္ပါတယ္။ (၁၉၈၆) …။ ၿပီးေတာ့ ျပည္ပမွာ အခ်ိန္အၾကာႀကီး ထြက္ေျပး ေနထိုင္ခဲ့ရသူူ၊ ေထာင္အႀကိမ္ႀကိမ္က်သူ ျဖစ္ပါတယ္။ ပထမဆံုးအႀကိမ္ ေထာင္က်ပံုကလည္း စိတ္၀င္စားဖို႔ ေကာင္းပါတယ္။ ႏိုင္ဂ်ီးရီးယား အေနာက္ပိုင္း ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ပြဲမွာ အႏိုင္ရရိွတဲ့ “အာကင္တိုလာ” ရဲ႕ ေအာင္ပြဲမိန္႔ခြန္းကို အီ္ဘာဒါ အသံလႊင့္ဌာနက တဆင့္ အသံလႊင့္ဖို႔ စီစဥ္ေနတုန္း “၀ိုးလ္ဆိုရင္ကာ” က၊ ေသနတ္တလက္ဆြဲၿပီး အသံလႊင့္ရံုထဲ ၀င္လာခဲ့ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ “အာကင္တိုလာ” ရဲ႕ မိန္႔ခြန္းတိတ္ေခြကို ျဖဳတ္ၿပီး ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ လာခဲ့တဲ့ သူ႔ရဲ႕ ေရြးေကာက္ပြဲ ဆန္႔က်င္ရွဳံ႕ခ်တဲ့ အသံသြင္းတိတ္ေခြကို အသံလႊင့္လိုက္ပါ တယ္။ ဒါနဲ႔ပဲ … သူလည္း ေထာင္နန္းစံခဲ့ရတာပါ။ ၁၉၆၅-ခု...။ ႏိုင္ဂ်ီးရီးယားနဲ႔ ဘီယာဖရာ စစ္ျဖစ္ေတာ့လည္းပဲ ၾကား၀င္ေဆာင္ရြက္လို႔ ေထာင္ခ်ခံရျပန္ပါတယ္။ “လီလီယန္ ဟယ္မန္” နဲ႔ “ေရာဘတ္ လို၀ဲ” အပါအ၀င္ ထင္ရွားတဲ့ အေမရိကန္နဲ႔ ၿဗိတိသွ်စာေရးဆရာေတြက ႏိုင္ဂ်ီးရီးယားအစိုးရကို ၀ိုင္းၿပီး ေတာင္းဆိုၾကလို႔ ေထာင္ကလြတ္လာျပန္ေတာ့ သူ႔ရဲ႕ ျပဇာတ္ တပုဒ္ကို လန္ဒန္မွာ ရုပ္ရွင္ရိုက္ၿပီး ျပသလို႔ ထပ္ၿပီး အဖမ္းခံရျပန္ပါတယ္။

သူ႔ရဲ႕ အက်ဥ္းေထာင္အတြင္း အေတြ႕အႀကံဳေတြအေပၚ မူတည္ၿပီးေရးတဲ့ “ေသလူ” လို႔ အမည္ေပးထားတဲ့ ကဗ်ာစာအုပ္ (၁၉၇၂) ဟာ ႏိုင္ဂ်ီးရီးယားႏိုင္ငံမွာ ထုတ္ေ၀ခြင့္ ပိ္တ္ပင္ ခံရပါတယ္။ ၁၉၇၀-ခုႏွစ္က ေရးခဲ့တဲ့ “သူရူးနဲ႔ ပါရဂူမ်ား” လို႔ အမည္ေပးထားတဲ့ သူ႔ရဲ႕ ျပဇာတ္ တပုဒ္ဟာလည္း အႀကီးအက်ယ္နာမည္ႀကီးခဲ့ပါတယ္။
၁၉၇၂-ခုႏွစ္မွာ ျပည္ပကိုထြက္ၿပီး ေစတနာ့၀န္ထမ္းေက်ာင္းဆရာလုပ္ပါတယ္။ ၁၉၇၅-ခုႏွစ္ၾကေတာ့ ဂါနာႏိုင္ငံကိုသြားၿပီး “အာဖရိကေရွ႕ေဆာင္ဂ်ာနယ္” မွာ အယ္ဒီတာ လုပ္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာပဲ သမၼတ “ဂို၀န္” ရာထူးက ႏႈတ္ထြက္သြားၿပီးတဲ့အခါ “၀ိုးလ္ဆိုရင္ ကာ” လည္း ႏိုင္ဂ်ီးရီးယားကို ျပန္လာခဲ့ပါတယ္။ အိုင္ဖီတကၠသိုလ္ရဲ႕ အဂၤလိပ္စာဌာနမွာ ပါေမာကၡလုပ္ပါတယ္။ စစ္အာဏာရွင္လက္ေအာက္က ႏိုင္ဂ်ီးရီးယားျပည္သူေတြရဲ႕ဘ၀ကို ထင္ဟပ္ေဖာ္ျပတဲ့ သူ႔ရဲ႕ “ကေဘးဘ၀ ႏွစ္ကာလမ်ား” (၁၉၈၁) စာအုပ္နဲ႔ “အရုဏ္ဦးမွာ သင္ဟာ ေရွ႕သိုခ်ၤီ” စာအုပ္ေတြဟာ ထင္ရွားလွပါတယ္။

၁၉၉၃-ခုႏွစ္ၾကေတာ့ အာဏာသိမ္း စစ္အစုိးရဆန္႔က်င္ ေရး လူထုဆႏၵျပပြဲမွာ “၀ိုးလ္ဆိုရင္ကာ” တေယာက္ ပူးေပါင္းပါ၀င္လာျပန္ပါတယ္။ ဒီခ်ီတက္ဆႏၵျပပြဲကို စစ္တပ္က အၾကမ္းဖက္ပစ္ခတ္ လူစုခြဲတဲ့အခါ သူဟာ အဓိက မ်က္ျမင္ သက္ေသတဦး ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မုိ႔ စစ္အစိုးရက သူ႔ကို ဖမ္းဆီးဖို႔ႀကိဳးစားရာမွာ သူဟာ ျပည္ပကို ေအာင္ျမင္စြာ ထြက္ေျပးလြတ္ေျမာက္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ စစ္အာဏာရွင္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး “ဆန္နီအဘာခ်ာ” က သူ႔ကို မ်က္ကြယ္မွာ ေသဒဏ္ခ်ခဲ့ပါတယ္။

၁၉၉၈-ခု၊ ေအာက္တိုဘာလထဲမွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး “ဆန္နီအဘာခ်ာ” ရုတ္တရက္ ေသဆံုးတဲ့အခါ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး “အက္ဘ္ဒူဆာလာမိ အဘူဘာခါ” အာဏာရလာပါတယ္။ သူကေတာ့ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြကိုလႊတ္ေပးၿပီး အေထြေထြလြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ ေၾကညာတဲ့အတြက္ “၀ိုးလ္ဆိုရင္ကာ” လည္း ႏိုင္ဂ်ီးရီးယားေျမကို ျပန္ၿပီး နင္းခြင့္ရခဲ့ပါတယ္။ ျပည္ေတာ္ျပန္ ႏိုဗလ္ဆုရွင္ကဗ်ာဆရာ “၀ိုးလ္ဆိုရင္ကာ” ကို ႏိုင္ဂ်ီးရီးယား ျပည္သူေတြက သူရဲေကာင္းတေယာက္လို သေဘာထားႀကိဳဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။

(ဂ)

အာဏာရွင္ေတြႀကီးစိုးတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ ျပည္သူေတြတင္မက၊ ပညာရွင္မ်ားလည္းပဲ အာဏာရွင္မ်ားရဲ႕ အာဏာစက္ဒဏ္ကို ခံၾကရပါတယ္။ ယုတ္စြအဆံုး ပညာရွင္တေယာက္ဟာ အာဏာရွင္စနစ္ကို မတို႔မထိပဲ ေနသည့္တိုင္ေအာင္ အာဏာရွင္ေတြရဲ႕ အေျခခံသေဘာ သဘာ၀ကိုယ္က ပညာရွင္ကို မလိုလားတဲ့ အေျခခံရိွတာမို႔ ပညာရွင္ေတြဟာ ေဘးသင့္ၾကရ တာခ်ည္းပါပဲ။ အာဏာရွင္လက္ေအာက္က ျပည္သူေတြၾကေတာ့ ပညာရွင္ဟူသမွ်ကို လုိလား ေထာက္ခံၾကပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အာဏာရွင္စနစ္ကို ေထာက္ျပေ၀ဖန္ဆန္႔က်င္တဲ့ ပညာရွင္ဆိုရင္ ျပည္သူေတြက နည္းလမ္းေပါင္းစံုသံုးၿပီး ေထာက္ခံေၾကာင္း၊ ေလးနက္ေၾကာင္း ျပၾကေလ့ရိွပါတယ္။ ဥပမာ က်ေနာ္တို႔တိုင္းျပည္က ျပည္သူခ်စ္တဲ့ စာေပပညာရွင္မ်ားျဖစ္ၾက တဲ့ ဆရာႀကီးသခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္း၊ ဆရာေဇာ္ဂ်ီ၊ မင္းသု၀ဏၤ၊ လူထုေဒၚအမာ အစရိွတဲ့ စာေပ ပညာရွင္ေတြရဲ႕ ေမြးေန႔ပြဲေတြ ေသဆံုးတဲ့ေန႔ေတြကို စစ္အစိုးရက အေလးအနက္မထား ေပမယ့္ ျပည္သူေတြကေတာ့ ထူးျခားေလးနက္တဲ့ အဓိပၸါယ္ကိုေဆာင္တဲ့ေန႔မ်ားအျဖစ္ သေဘာထားသတ္မွတ္ၿပီး တခမ္းတနားက်င္းပေလ့ရိွၾကပါတယ္။

အခုလည္းပဲ ၁၉၃၄-ခုႏွစ္မွာ ေမြးဖြားခဲ့တဲ့ ႏိုင္ဂ်ီးရီးယားကဗ်ာဆရာ ျပဇာတ္ေရးဆရာ “၀ိုးလ္ဆိုရင္ကာ” ဟာ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ထဲမွာ ေမြးေန႔စိန္ရတုျပည့္ေတာ့မွာပါ။ စာေပႏိုဗယ္ဆုရွင္ “၀ိုးလ္ဆိုရင္ကာ” ရဲ႕ ေမြးေန႔စိန္ရတုပြဲကို ႏိုင္ဂ်ီးရီးယားျပည္သူေတြက အေလးအနက္ထား က်င္းပဂုဏ္ျပဳၾကလိမ့္မယ္လို႔ က်ေနာ္ယံုၾကည္မိပါတယ္။

ကိုးကား။ ။ ၁- စာေပအႏုပညာရွင္မ်ားႏွင့္ စကားေျပာျခင္း (ေလးကိုတင္)
၂- MODERN AFRICAN POETRY
၃- POEMS OF BLACK AFRICA

ၿငိမ္းေ၀
(ၿပီးခဲ့တဲ့ တပါတ္က မဇၥ်ိမအြန္လိုင္းမွာတင္ခဲ့တဲ့ ေဆာင္းပါးျဖစ္ပါတယ္။)

ဖိုးေမာင္စိတ္ဓါတ္ အဓြန္႔ရွည္ပါေစ

စက္တင္ဘာလအတြင္းတုန္းက မဇၥ်ိမအြန္လိုင္းမွာ တင္ခဲ့တဲ့ ေဆာင္းပါးျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာႀကီး မင္းသု၀ဏ္ ေမြးေန႔ရာျပည့္ အထိမ္းအမွတ္အေနနဲ႔ ေရးခဲ့တာပါ။

(က)

၁၉၇၃ - ခုႏွစ္ကပါ ...။ “ေရဦး” ဆိုတဲ့ တံငါရြာကေလးတရြာမွာ ရြာငွါး ေက်ာင္းဆရာလုပ္ခဲ့စဥ္တုန္းက ႀကံဳခဲ့ရတဲ့အျဖစ္အပ်က္ကေလးတခုပါ။ ဒီတုန္းက က်ေနာ္က ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမွာ ကပ္ေနၿပီး၊ စပါးနဲ႔ငွါးတဲ့ ရြာငွါးေက်ာင္းဆရာလုပ္ေနတဲ့အခ်ိန္ “ေမာင္ထူးရွင္” ဆိုတဲ့ ေက်ာင္းသားေလးနဲ႔ဆံုခဲ့ၾကပါတယ္။ ေက်ာင္းရန္ပံုေငြ ရဖို႔ အတြက္ စပါးလိုက္ရိတ္ၾကရင္းက “ေမာင္ထူးရွင္” ပိုးထိပါတယ္။ ပိုးထိထားတဲ့ “ေမာင္ထူးရွင္” က သူ႔ကို ပိုးထိ လိုက္တဲ့အခါ သူ႔ေဘးမွာကပ္ၿပီးရပ္ေနတဲ့ က်ေနာ့္ကို ေနာက္ကိုဆုပ္ဖို႔ ေျပာပါတယ္။သူနဲ႔ရင္ေဘာင္တန္းၿပီး ရပ္ေနၾကတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြအားလံုး ေနာက္ကို ဆုပ္ခိုင္းပါတယ္။ ၿပီးေတာ့မွ သူ႔ေျခ ေထာက္ေအာက္က ေျမြေပြးကို တံစဥ္နဲ႔ျဖတ္၊ အဲဒီ ေျမြေပြးက ေပါက္ထားတဲ့ ေျမြေပြးအေသးေလးေတြကို တံဇဥ္ အေႏွာင့္နဲ႔လိုက္ထု ...။ ပါးစပ္ကလည္း က်န္တဲ့ေက်ာင္းသားေတြ ကန္သင္း႐ိုးေပၚ တက္ေနၾကဖို႔ေျပာ။ သူက သူ႔ေနရာတ၀ိုက္ကို စပါးပင္ေတြၿဖဲၿပီး တံဇဥ္နဲ႔လိုက္ထု၊ ဖေနာင့္နဲ႔ေပါက္ လုပ္ေနေတာ့ သူ႔ကို ပိုးထိထားတယ္လို႔ ဘယ္သူမွ မထင္ဘူးေပါ့။ က်ေနာ္တို႔အားလံုး ကန္သင္း႐ိုးေပၚေရာက္ၿပီး သူ႔ကို ၀ိုင္းၾကည့္ေနတုန္း စပါးေတာထဲ သူ ပစ္ၿပီး လဲက်သြားမွ သူ႔ကို ပိုးထိလိုက္ၿပီဆုိတာ သိၾကရတာ။ က်ေနာ္က ဘယ္ေက်ာင္းသားမွ လယ္ ကြက္ထဲ မဆင္းေစပဲ သူ႔အနားကို က်ေနာ္တေယာက္ထဲ ေျပးဆင္းလိုက္ေတာ့ “ေမာင္ထူးရွင္” က သတိေတာ့ မလစ္ေသးဘူး။ လဲေနရာက လူးလဲထၿပီး က်ေနာ့္ကို သူ႔အနားမလာဖို႔ ေျပာေနေသးတယ္။ သူ႔အနားကို ဇြတ္တိုး လာတဲ့ က်ေနာ့္ကို စကားတခြန္းႏွစ္ခြန္းေျပာႏိုင္ေသးတယ္။ “ေမာင္ထူးရွင္” ေနာက္ဆံုးေျပာသြားတဲ့ စကားက က်ေနာ္တို႔အားလံုး မ်က္ရည္မဆည္ႏိုင္ေအာင္ ျဖစ္ၾကရတယ္။ “က်ေနာ့္ကို ပိုးထိထားၿပီးၿပီ၊ ငံု႔ၾကည့္ေတာ့ သားေပါက္ကေလးေတြ အေထြးလိုက္ပဲ ...၊ ဒါနဲ႔ပဲ တျခားလူေတြ အကိုက္ခံရမွာစိုးလို႔ တေကာင္မက်န္ က်ေနာ္ လိုက္သတ္ေနရေသးတယ္၊ က်ေနာ္ အိပ္ခ်င္တယ္ ဆရာေလး” ဆိုၿပီး “ေမာင္ထူးရွင္” လည္း က်ေနာ့္လက္ေပၚမွာ ထာ၀ရအိပ္ေပ်ာ္သြားခဲ့တယ္။
“ေမာင္ထူးရွင္” က အင္းစာရင္းငွါးတဦးရဲ႕သား။ အေမ မရိွဘူး။ ဆင္းရဲလိုက္တာလည္း မေျပာပါနဲ႔ေတာ့။ ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္နဲ႔အတူ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမွာပဲ ေက်ာင္းအိပ္ေက်ာင္းစား။ သူ အခုလို ပိုးထိၿပီးဆံုးေတာ့ ရြာသား တခ်ဳိ႕က သူ႔အေဖကို ေျမႇာက္ေပးလို႔ ဒိုင္နယ္႐ံုးမွာ က်ေနာ္က တရားရင္ဆိုင္ရေသးတယ္။ ဒီလို ေဘးဥပါဒ္ အႏၱရာယ္ရိွတဲ့အလုပ္ကို ဘာျပဳလို႔ က်ေနာ္က ကေလးေတြကို လုပ္ခိုင္းရသလဲေပါ့။ က်ေနာ့္ဖက္က လိုက္ပါေျပာ ဆိုၾကတဲ့ ေက်ာင္းသားမိဘေတြလည္း ရိွပါတယ္။ က်ေနာ္ကေတာ့ ဘာမွ မခုခံခဲ့ဘူး။ တရားဥပေဒအရသာ လုပ္ဖို႔ ေခါင္းထိုးၿပီး ရင္ဆိုင္ခဲ့တယ္။ “ေမာင္ထူးရွင္” အတြက္ ေၾကကြဲရတာပဲ က်ေနာ္သိတယ္။ ေနာက္ဆံုးေတာ့လည္း “ေမာင္ထူးရွင္” ရဲ႕ ဖခင္က အမႈကို ျပန္လည္႐ုပ္သိမ္းၿပီး တျခားရြာကို ေျပာင္းသြားပါတယ္။ က်ေနာ့္မွာေတာ့ ပိုးထိၿပီး လဲက်သြားတဲ့ “ေမာင္ထူးရွင္” ကို ေမ့လုိ႔မရႏိုင္ဘူး။ သူ ေနာက္ဆံုးေျပာခဲ့တဲ့ စကားေတြကို နားထဲက မထြက္ႏိုင္ဘူး။ “ေမာင္ထူးရွင္” ဟာ က်ေနာ့္အတြက္ေတာ့ တကယ့္ကို အညၾတသူရဲေကာင္းျဖစ္ခဲ့ေတာ့တာေပါ့။

(ခ)

ေခတ္စမ္းစာဆိုႀကီး “မင္းသု၀ဏ္” မွာ အမ်ားအတြက္ အနစ္နာခံသူ၊ အမ်ားအတြက္ အသက္ေပးဖို႔ ၀န္မေလးသူ ႏွစ္ဦးကို အဓိက ဇာတ္ေကာင္ထားၿပီး ဖြဲ႕တဲ့ကဗ်ာ (၂) ပုဒ္ ရိွပါတယ္။ (၂) ပုဒ္စလံုး နာမည္အလြန္ႀကီးပါ တယ္။ “ဖိုးေမာင္လာၿပီ” ဆိုတဲ့ ကဗ်ာနဲ႔ “သူ႔မွာတမ္း” ဆိုတဲ့ ကဗ်ာ (၂) ပုဒ္ပါ။
က်ေနာ္ကေတာ့ က်ေနာ့္အထြာ၊ က်ေနာ့္ ႏွလံုးသား္အခံအေပၚ မူတည္ၿပီး “ဖိုးေမာင္လာၿပီ” ကဗ်ာကို ပိုၿပီးႏွစ္သက္တယ္။ ပိုၿပီးခံစားရတယ္။ ဘာျပဳလို႔လည္းဆိုေတာ့ အဲဒီကဗ်ာထဲက အဓိကဇာတ္ေကာင္ “ဖိုးေမာင္” က သာမာန္အညၾတပုဂၢိဳလ္တေယာက္ ျဖစ္တာရယ္၊ က်ေနာ့္ သူရဲေကာင္း “ေမာင္ထူးရွုင္” နဲ႔လည္း တူတယ္ထင္လို႔ “ဖိုးေမာင္လာၿပီ” ကဗ်ာကို ပိုၿပီး ႏွစ္သက္ခံစားလို႔ရတာပါ။
“ဖိုးေမာင္လာၿပီ” ကဗ်ာမွာ ကဗ်ာ့ပရိယာယ္ေတြ၊ အေျပာနဲ႔ အျပေတြကလည္း “သူ႔မွာတမ္း” ကဗ်ာထက္ က်ေနာ့္ကိုပိုၿပီး စြဲေဆာင္ႏိုင္တယ္။ ဥပမာအေနနဲ႔ ေျပာရရင္ အေျပာနဲ႔ အျပ ႏွစ္ခုစလံုးေရာၿပီး ေဖာ္ျပထားတဲ့ “ဖိုးေမာင္” ရြာကို ၀င္လာတဲ့ အခန္း၊ ဖိုးေမာင္နဲ႔ ဓါးျပေတြ မေတြ႕ခင္၊ ဖိုးေမာင္ကို ဓါးျပ ေတြက မသတ္ခင္၊ ဖိုးေမာင္ ဓါးျပေတြ အသတ္ခံရတဲ့ည၊ ဖိုးေမာင္ရြာကို ျပန္လာတတ္တဲ့ အခ်ိန္ ... အဲဒီအခ်ိန္ ကေလးကို ေဖာ္ျပတဲ့အခန္း၊ ၿပီးေတာ့ ဖိုးေမာင္က ေအာ္ဟစ္သတိေပးလို႔ တရြာလံုး ေမာင္းထုေအာ္ဟစ္ၾကတဲ့အခန္း ...၊ အဲဒီ ကဗ်ာပိုဒ္ေတြဟာ ၀ဏၰတခုခ်င္းစီ အရေကာ၊ ပါဒ တေၾကာင္းစီအရပါ အင္မတန္ထိေရာက္၊ တိက်၊ က်စ္လစ္၊ အားေကာင္းတာေတြ႕ၾကရပါတယ္။

ဖိုးေမာင့္သံၾကား၊ ကင္းသမားက
တံခါးႀကီးေအာက္၊ မလြယ္ေပါက္ကို
တစ္ေယာက္၀င္သာ၊ ဖြင့္လိုက္ပါေသာ္
ယာတြင္အုပ္ေဆာင္း၊ ၀ဲတက္ေခ်ာင္းႏွင့္
ခါးေစာင္းကိုယ္ကိုင္း၊ ငါးပလိုင္းကို
လြယ္သိုင္းၿပီးလွ်င္၊ ရြာကို၀င္သည္
လူပင္ေလလား၊ တေစၦလား။

ေနာက္ထပ္တပုိဒ္က ...၊

ေဆာင္းတစ္ည၌
ခ်မ္းျမစိမ့္ေအး၊ လျခမ္းေကြး၍
ရြာေဘးက်ီပ်က္၊ ေမွာင္နက္နက္မွ
ဇီးကြက္ကေအာ္၊ ေတာက္တဲ့ေၾကာ္စဥ္
ရြာေပၚလႊမ္းေအာင္၊ ဂုပ္က်ားေဟာင္သည္
ဖိုးေမာင္ လာခ်ိန္ပါတကား။

ေနာက္ထပ္တပိုဒ္ ...၊

သို႔ျဖစ္ေသာ္ျငား၊ ခါတစ္ပါးသို႔
တံခါး၀င္လို၊ သူ မဆိုဘဲ
“ေမာင္းကိုထုပါ၊ လူစုပါေဟ့၊
ရြာကိုေဘးမွ၊ ကာကြယ္ၾကေလာ့၊
ဓါးျပငါ့အား၊ ဖမ္း၍ထား” ဟု
စကားမဆံုး၊ ဟစ္ေအာ္တုန္းတြင္
ဒိုင္းဒုန္းဒိန္းသံ ရြာလံုးညံသည္
ေခ်ာင္းယံပဲ့တင္ထပ္သတည္း။



ဒီကဗ်ာ (၃) ပုိဒ္ဟာ၊ ကဗ်ာ့ဇာတ္ေကာင္ေတြရဲ႕လႈပ္ေနတဲ့ စ႐ုိက္ေတြကို ေပၚေအာင္ဖြဲတဲ့ အပိုဒ္ေတြပါပဲ။ ဇာတ္ေကာင္ေတြရဲ႕ အလႈပ္အရွားအေပၚ မူတည္ၿပီး ကဗ်ာဖတ္သူကို စိတ္မ်က္ေစ့နဲ႔ ျမင္ႏိုင္ေအာင္ဖြဲ႕တဲ့ ကဗ်ာပိုဒ္ေတြပါ။ ဒီကဗ်ာပိုဒ္ေတြကို အားယူၿပီး “ဖိုးေမာင္” ရဲ႕ ေၾကကြဲဖို႕ ေကာင္းတဲ့ ဇာတ္လမ္းနဲ႔ ဂုဏ္ျပဳဖို႔ေကာင္းတဲ့ ဖိုးေမာင့္စိတ္ဓါတ္ကို ကဗ်ာဖတ္သူေတြရဲ႕ ရင္ထဲအေရာက္ ပို႔လိုက္ တာပါ။
သာမာန္အားျဖင့္ ၾကည့္ရင္ေတာ့ “ဖိုးေမာင္လာၿပီ” ကဗ်ာဟာ ေၾကကြဲစရာေကာင္းတဲ့ ဇာတ္လမ္းေလးတခုကို ပံုျပင္ဆန္ဆန္ ေျပာျပတဲ့ ကဗ်ာပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ကဗ်ာဖတ္သူက ျဖည့္ၿပီး ေတြးရမယ့္ ျမႇဳပ္ထားတဲ့ကိစၥေတြ၊ ကဗ်ာဖတ္သူက ဆင့္ပြားၿပီး ေတြးယူရမယ့္ ဂယက္အနက္ေတြကေတာ့ တေတာတေတာင္လံုး ႏွံ႔ေအာင္ လိုက္ေတြးလို႔ရႏိုင္မလားပဲ။
“ဖိုးေမာင္” ဟာ သာမာန္ဆင္းရဲသား၊ လက္လႈပ္မွ ပါးစပ္လႈပ္ရတဲ့ ႐ြာသာေလးတဦးပါ။ ကဗ်ာထဲမွာ ေဖာ္ျပမထားေတာ့ သူ႔မွာ မိဘႏွစ္ပါးမွ ရိွေသးရဲ႕လား။ ရိွရင္လည္း အသက္အရြယ္ႀကီး ရင့္ၾကသူေတြ၊ ဒါမွမဟုတ္ က်န္းမာေရး ခၽြတ္ယြင္းၾကသူေတြ၊ ဒါမွမဟုတ္ မိစံုဖစံုမွ ရိွရဲ႕လား။ ဖားရွာငါးရွာၿပီးမွ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းရတဲ့ သူ ...။ ဖိုးေမာင္ရဲ႕ ဆန္တြင္းဟာ သူမ်ားတကာထက္ ပိုၿပီး နက္မွာကေတာ့ ေသခ်ာၿပီေပါ့။ ဒါေၾကာင့္မို႔ “ဖိုးေမာင္” ဆိုတာ ရြာမွာ လူရာ၀င္တဲ့ အေနအထားဘယ္ရိွႏိုင္ပါ့မလဲ။ ဖိုးေမာင္လို ဆင္းရဲသားလူငယ္တေယာက္၊ ရြာမွာ မရိွရင္လည္း ဘာမွပိုၿပီး မထူးျခားႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ... တကယ့္ကို အေရးမပါ အရာမေျမာက္တဲ့ လူတေယာက္။ လူေတြဟာ ဖားရွာငါးရွာစားရတဲ့ “ဖိုးေမာင္” ကို ဘယ္ဂ႐ုစုိက္ၾကမွာလဲ။ ဘယ္ကြမ္းေတာင္ကိုင္၊ ဘယ္ ပိုက္ဆံ ရိွသူ၊ ဘယ္မိသားစုကမွ “ဖိုးေမာင္” ကို “ထမင္းလာစားလွည့္ဦး” လို႔ တကူးတကန္႔ထမင္းဖိတ္ေကၽြးၾကသူ ရိွပါ့မလဲ။
“ဖိုးေမာင္” က ကင္းသမားေတြနဲ႔ေတာ့ အဆင္ေျပေအာင္ ဆက္ဆံထားပံုရပါတယ္။ညႀကီးမင္းႀကီး အခ်ိန္မေတာ္ ရြာကိုျပန္လာတဲ့ “ဖိုးေမာင္” ကို၊ ကင္းသမားတိုင္းက မလြယ္ေပါက္ကို အသာဖြင့္ေပးဖို႔ ၀န္မေလး ၾကဘူး။ ဖိုးေမာင္ရဲ႕ဘ၀ဟာ ဆင္းရဲပါတယ္။ ႐ိုးစင္းပါတယ္။ မထူးျခားဘူး။ မထင္ရွားဘူး။ မႀကီးမားဘူး။
တညမွာေတာ့ ရြာကိုကပ္ၿပီး ဓါးျပတိုက္ဖို႔ ေခ်ာင္းေနၾကတဲ့ ဓါးျပတသိုက္နဲ႔ ငါးရွာၿပီး ျပန္လာတဲ့ ဖိုးေမာင္ တို႔ ရြာေဘးမွာ ပက္ပင္းတိုးေတာ့ “ဖိုးေမာင္” ကို ဖမ္းထားၾကတာေပါ့။ တကယ္ေတာ့ ဓါးျပေတြက “ဖိုးေမာင္” ကို တမင္သက္သက္လာေစာင့္ၿပီး ဖမ္းၾကတာပါ။ သူတို႔က အခ်ိန္မေတာ္ ရြာတံခါးပြင့္ဖို႔ဆိုရင္ “ဖိုးေမာင္” ရဲ႕ အကူအညီရမွ ၀င္လို႔ရမယ္ဆိုတာ စံုစမ္းထားၿပီးသား။ ကင္းသမားက ဖိုးေမာင္ဆိုရင္ မလြယ္ေပါက္ကို ဖြင့္ေပးေနၾကဆိုတာ ဓါးျပေတြက သိထားေတာ့ ဖိုးေမာင္ကိုဖမ္းၿပီး တံခါးဖြင့္ေပးဖို႔ ဖိုးေမာင္ကို ေျပာၾကတာေပါ့။ ေျပာမေပးဘူးဆိုရင္ သတ္ပစ္မယ္လို႔ ဖိုးေမာင္ကို ၿခိမ္းေျခာက္ၾကတာေပါ့။ “ဖိုးေမာင္” ဟာ ဓါးျပေတြက ႀကိဳးနဲ႔တုတ္ၿပီး ဖမ္းခံထားရတဲ့အခ်ိန္ ဘာေတြေတြးေန ခဲ့သလဲ။ ပထမေတာ့ သူ႔အသက္လြတ္ေအာင္ ရြာတံခါးဖြင့္ေပးဖို႔ ေျပာလိုက္မယ္ဆိုတဲ့ စိတ္ကူးရိွမယ္။ ၿပီးေတာ့ သူ႔ကို ခ်ည္ထားတဲ့ႀကိဳးကို ေျပေအာင္ ဘယ္လိုေျဖရပါ့မလဲလို႔ ေတြးေကာင္းေတြးမယ္။ ဒါမွမဟုတ္ သူ႔ကိုႀကိဳးနဲ႔တုတ္ထားတာ အေရးမႀကီးဘူး၊ ရြာကို ဒီည ဓါးျပတိုက္ေတာ့မယ့္ကိစၥ၊ ရြာသားေတြသိရေအာင္ သူဘယ္လိုလုပ္ရပါ့မလဲလို႔လည္း ေတြးမိလိမ့္မယ္။ ရြာအတြက္ စိတ္ပူလိမ့္မယ္။ အခ်ိန္တိုအတြင္းမွာ သူဟာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ရလိမ့္မယ္။ အဲဒီေနာက္ “ေမာင္းထုၾက၊ လူစုၾက၊ ဓါးျပေတြ ရြာကို ၀ိုင္းထားၿပီ၊ ငါ့ကိုလည္း ဖမ္းထား ၿပီေဟ့” လို႔ အႀကိမ္ႀကိမ္ေအာ္ေတာ့တယ္။ ဖိုးေမာင္ဟာ သူဒီလိုေအာ္ရင္ သူ႔ကို ဓါးျပေတြက ထုၾက ေထာင္းၾက သတ္ၾကမယ္ဆိုတာ ႀကိဳၿပီး သိထားၿပီးသားပါ။ သူ႔မွာေၾကာက္စိတ္မရိွေတာ့ဘူးလား။ သူက ရြာကို သတိမေပးပဲ ထားလိုက္ရင္ ရြာကို ဓါးျပတိုက္ခံရေပမယ့္ သူ႔အသက္ေတာ့ လြတ္ႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ အေတြးကို သူ မေတြးတတ္ဘူး တဲ့လား။ သူ႔အသက္ကို သတ္ခ်င္သတ္ပါေစ၊ ရြာကိုေတာ့ ဓါးျပရန္က ေ၀းရင္ၿပီးတာပဲဆိုတဲ့စိတ္ကို သူဘယ္လို လုပ္ၿပီး ေတြးႏိုင္ခဲ့တာလဲ။ အဲဒီ တခ်ိန္ထဲမွာပဲ ဆင္းရဲသားနင္းျပားသူ႔ဘ၀ကို သူေတြးမိၿပီး၊ တရြာလံုးက ငါ့ကို ဘယ္တုန္းကမွ လူရာမသြင္းခဲ့တာပဲ။ ငါက ဘာျပဳလို႔ ရြာကို ကာကြယ္ေနေတာ့မလဲ၊ ငါ့အသက္လြတ္ေရးကိုပဲ ဦးစားေပးရမွာေပါ့ဆိုတဲ့ အေတြးေကာ မေတြးႏိုင္ခဲ့ဘူးလား။
ဒီလိုနဲ႔ ရြာကို ေအာ္ဟစ္သတိေပးလို႔ ဓါးျပေတြက “ဖိုးေမာင္” ကို သတ္ပစ္လိုက္ၾကပါၿပီ။ ဖိုးေမာင္ရဲ႕ေအာ္သံၾကားလို႔ ရြာသားေတြ ေမာင္းထု လူစုႏိုင္ၾကၿပီ။ ရြာဟာ ဓါးျပ ရန္က ေ၀းခဲ့ပါၿပီ။ ဒီအခါၾကေတာ့ ရြာသားေတြအားလံုး ဖိုးေမာင့္ေက်းဇူးကို အထူးျပဳၾကရၿပီေပါ့။ ဖိုးေမာင္ရဲ႕ စိတ္ ဓါတ္ကို အသိအမွတ္ျပဳၾကၿပီေပါ့။ ဖိုးေမာင္ရဲ႕ ကိုယ္က်ဳိးစြန္႔ႏိုင္တဲ့ သတၱိကို ေလးစားၾကရၿပီေပါ့။ ဖိုးေမာင္ဟာ ဒီအခါၾကေတာ့ သာမာန္လူထဲက လူတေယာက္မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ ဖိုးေမာင္ဟာ ရြာကို ဓါးျပေဘးက ကင္းေ၀းဖို႔ ဆိုရင္ သူ႔အသက္ကိုေတာင္ စြန္႔လႊတ္ၿပီး ကာကြယ္ဖို႔ ၀န္မေလးတဲ့သူ။ ဖိုးေမာင္ဟာ သူ႔အသက္ကိုရင္းၿပီး ရြာေကာင္းက်ဳိး ရပ္ေကာင္းက်ဳိး ေဆာင္ရြက္သြားခဲ့သူ။ ဖိုးေမာင္ဟာ သူရဲေကာင္း ...။
ဖိုးေမာင္ ဒီလို အနစ္နာခံေဆာင္ရြက္ခဲ့တာဟာ ရြာထဲက သူႀကိတ္ၿပီး ပိုးပမ္းခဲ့ရတဲ့ ကြမ္းေတာင္ကိုင္ မေလးအတြက္ မဟုတ္ဘူး။ ရြာက ပိုက္ဆံရိွ လူခ်မ္းသာ ရြာ့မ်က္ႏွာဖံုး “ဦးလာဘ” အတြက္ မဟုတ္ဘူး။ တခ်ိန္ လံုး သူ႔ကို လူလိုသူလို မဆက္ဆံခဲ့တဲ့ ရြာသူႀကီး “ဦးစံတင့္” ဆီက မ်က္ႏွာသာေလး ရလိုရျငား သူ ဒီလိုလုပ္ခဲ့ တာမဟုတ္ဘူး။ သူ႔ရည္ရြယ္ခ်က္က၊ သူ႔ေစတနာက ပုဂၢလကိစၥ၊ ပုဂၢလအက်ဳိးမဟုတ္ဘူး။ ဒီေတာ့ “ဖိုးေမာင္” ဟာ ရြာအတြက္ေတာ့ တကယ့္ကို ေက်းဇူးရွင္ျဖစ္ၿပီေပါ့။ ရြာရဲ႕ သူရဲေကာင္းျဖစ္ၿပီေပါ့။ ရြာရဲ႕ စံျပပုဂၢိဳလ္ေပါ့။ ဒီလိုနဲ႔ “ဖိုးေမာင္” ကို ရြာက မေမ့ႏိုင္ၾကေတာ့ဘူးေပါ့။“မိႈင္းညိဳညဥ့္ရိပ္၊ လူေျခတိတ္၌ေရဆိပ္အနား၊ ရြာတံခါးမွ
ဂုပ္က်ားက်ယ္ေလာင္၊ ရမ္းေရာ္ေဟာင္ေသာ္ “ဖိုးေမာင္လာၿပီ” ဆိုဆဲပင္ ...ေပါ့။”

ဆရာႀကီး မင္းသု၀ဏ္ရဲ႕ “ဖိုးေမာင္လာၿပီ” ကဗ်ာဟာ တကယ့္ကို အလြမ္းဇာတ္ပါ။ ဒါေပမယ့္ မဟာဆန္ လြန္းတဲ့ အလြမ္းဇာတ္တခု။ ႀကီးျမင့္ဂုဏ္ထယ္လြန္းတဲ့ လူသားတေယာက္ရဲ႕ မဟာအလြမ္းဇာတ္။

(ဂ)

“ဖိုးေမာင္လာၿပီ” ကဗ်ာထဲက “ဖိုးေမာင္” ဟာ သာမာန္အညၾတလူတေယာက္။ က်ေနာ့္အေတြ႕အႀကံဳ ထဲက “ေမာင္ထူးရွင္” ဟာလည္း သာမာန္လူတေယာက္။ သူတို႔ႏွစ္ေယာက္ဟာ လူသားေတြအတြက္ ရတနာေတြ ခ်န္ေပးမထားႏိုင္ခဲ့ဘူး။ ပညာဗဟုသုတေတြ ခ်န္မထားႏိုင္ခဲ့ဘူး။ “ျမင့္ျမတ္ေလးနက္တဲ့ မဟာလူသားစိတ္ဓါတ္” တခုတည္းကိုပဲ ခ်န္ထားၿပီး ဘ၀ကူးေျပာင္းသြားခဲ့ၾကတာပါ။
ရြာတရြာမွာ ေဘးဒုကၡအႏၱရာယ္တခုခု က်ေရာက္ေတာ့မယ္ဆိုရင္ ေဘးဒုကၡအႏၱရာယ္တခုခု က်ေရာက္ ေနၿပီဆိုရင္ “ဖိုးေမာင္” တို႔ “ေမာင္ထူးရွင္” တို႔လို လူေတြ၊ ေပၚလာတတ္ပါတယ္။ “ဖိုးေမာင္” တို႔ “ေမာင္ထူးရွင္” တို႔လို လူေတြေပၚေပါက္လာေအာင္လည္း ႀကိဳးစားသင့္ပါတယ္။ “ဖိုးေမာင္” တို႔ “ေမာင္ထူးရွင္” တို႔ရဲ႕ စိတ္ဓါတ္မ်ဳိး ရြာက လူေတြ ထားႏိုင္ေအာင္ေျပာဆိုေဆြးေႏြး၊ ေႏြးေထြးေနသင့္ပါတယ္။
ဟိုး ... လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၉၇၃-ခုႏွစ္တုန္းက၊ လက္တင္အေမရိကႏိုင္ငံတခုျဖစ္တဲ့ ခ်ီလီႏိုင္ငံမွာ တိုင္းျပည္က ဒီမိုကေရစီနည္းအရ တင္ေျမႇာက္ထားတဲ့ “အာယန္ေဒး” အစိုးရကို ခ်ီလီစစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး “ပီႏိုေခ်း” က၊ လက္နက္အားကိုးနဲ႔ အဓမၼ အာဏာသိမ္းခဲ့ပါတယ္။ ဒီတုန္းက က်န္းမာေရးခ်ဳိ႕ယြင္းေနတဲ့ ႏိုဗယ္ဆုရွင္ကဗ်ာ ဆရာႀကီး “ပက္ဘလိုနဲ႐ူဒါ” က “ဖက္ဆစ္ေတြတက္လာၿပီ အသင့္ျပင္ၾက” ဆိုတဲ့ စကားကို ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ခ်ီလီ ျပည္သူေတြကို စစ္၀ါဒီေတြ တက္လာၿပီ သတိရိွၾက၊ လက္မခံၾကနဲ႔ ဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္မ်ဳိး ေျပာခဲ့တာပါ။
အခုလည္းပဲ ဆရာႀကီး မင္းသု၀ဏ္ဟာ “ဖိုးေမာင္လာၿပီ” ကဗ်ာကို ၁၉၆၂ -ခု၊ ဒီဇင္ဘာလမွာ ေရးခဲ့ တာပါ။ တိုင္းျပည္က ဒီမိုကေရစီနည္းနဲ႔ တင္ေျမႇာက္ထားတဲ့ အရပ္သားအစိုးရကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေန၀င္း ေခါင္းေဆာင္တဲ့ စစ္၀ါဒီေတြက အဓမၼအာဏာသိမ္းယူတဲ့ ၁၉၆၂ -ခုႏွစ္ထဲမွာ ဒီကဗ်ာကို ေရးတာပါ။ ဒါဟာ တိုင္းျပည္အေပၚ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ လက္နက္နဲ႔ ဖိႏွိပ္အုပ္ခ်ဳပ္ေတာ့မယ္္ စစ္၀ါဒီေတြရဲ႕ အႏၱရာယ္ကို က်ေနာ္တို႔ ျပည္သူေတြ သိျမင္ႏိုင္ၾကဖို႔ တမင္ေရးဖြဲ႕ခဲ့တာလို႔ေကာ မဆိုႏိုင္ေပဘူးလား ...။ စစ္၀ါဒီေတြရဲ႕ ရန္က အသက္စြန္႔ ၿပီး အကာအကြယ္ေပးမယ့္ ျပည္သူ႔သူရဲေကာင္းေတြ ေပၚေပါက္ဖို႔ သူရဲေကာင္းေတြ ေရွ႕ထြက္တိုက္ပြဲ၀င္ၾကဖို႔ ႏႈိးေဆာ္တဲ့သေဘာလို႔ေကာ မေျပာႏိုင္ဘူးလား။
တရပ္လံုး တရြာလံုး အခုလုိ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ေအာက္မွာ ဒုကၡမ်ဳိးစံုႀကံဳေတြ႕ေနၾကရတဲ့အခ်ိန္မွာေတာ့ ဖိုးေမာင္လို လူမ်ဳိးေတြ ေပၚေပါက္လာဖို႔၊ ဖိုးေမာင့္စိတ္ဓါတ္မ်ဳိး ျပန္႔ျပားထြန္းကားဖို႔ အမွန္တကယ္လိုအပ္တယ္ ဆိုတာကိုေတာ့ ဘယ္သူမွ မျငင္းႏိုင္ပါဘူး။ ။

ဖိုးေမာင္လာၿပီ

မိႈင္းညိဳညဥ့္ရိပ္၊ လူေျခတိတ္၍
ေရဆိပ္အနား၊ ရြာတံခါးမွ
ဂုပ္က်ားက်ယ္ေလာင္၊ ဆီးႀကိဳေဟာင္ေသာ္
“ဖိုးေမာင္လာၿပီ” ဆိုၾကသည္။


ေဟာင္သံရပ္၍
ထက္ၾကပ္ေပၚလာ၊ အသံမွာကား
“ညခါငါးေထာင္၊ ေမာင္ဖိုးေမာင္သည္
ရြာေတာင္ေခ်ာင္းက ျပန္ခဲ့ၿပီ” ။

ဖိုးေမာင့္သံၾကား၊ ကင္းသမားက
တံခါးႀကီးေအာက္၊ မလြယ္ေပါက္ကို
တစ္ေယာက္၀င္သာ၊ ဖြင့္လိုက္ပါေသာ္
ယာတြင္အုပ္ေဆာင္း၊ ၀ဲတက္ေခ်ာင္းႏွင့္
ခါးေစာင္းကိုယ္ကိုင္း၊ ငါးပလိုင္းကို
လြယ္သိုင္းၿပီးလွ်င္၊ ရြာကို၀င္သည္
လူပင္ေလလား၊ တေစၦလား။

တေစၦမေၾကာက္၊ ေျမြမေၾကာက္ဘဲ
တစ္ေယာက္တည္းပင္ ညဥ့္ေမွာင္တြင္၌
သူလွ်င္ငါးရွာ၊ မေကၽြးပါက
ထိုရြာသူသား၊ လူအမ်ားတို႔
ငါးစို ငါးစိမ္း ငတ္ေပလိမ့္။


ေဆာင္းတစ္ည၌
ခ်မ္းျမစိမ့္ေအး၊ လျခမ္းေကြး၍
ရြာေဘးက်ီပ်က္၊ ေမွာင္နက္နက္မွ
ဇီးကြက္ကေအာ္၊ ေတာက္တဲ့ေၾကာ္စဥ္
ရြာေပၚလႊမ္းေအာင္၊ ဂုပ္က်ားေဟာင္သည္
ဖိုးေမာင္ လာခ်ိန္ပါတကား။

သို႔ျဖစ္ေသာ္ျငား၊ ခါတစ္ပါးသို႔
တခါး၀င္လို၊ သူ မဆိုဘဲ
“ေမာင္းကိုထုပါ၊ လူစုပါေဟ့၊
ရြာကိုေဘးမွ၊ ကာကြယ္ၾကေလာ့၊
ဓါးျပငါ့အား၊ ဖမ္း၍ထား” ဟု
စကားမဆံုး၊ ဟစ္ေအာ္တုန္းတြင္
ဒိုင္းဒုန္းဒိန္းသံ ရြာလံုးညံသည္
ေခ်ာင္းယံပဲ့တင္ထပ္သတည္း။

ဖိုးေမာင့္နိဂံုး၊ ဤတြင္ဆံုးလည္း
ရြာလံုးစိတ္တြင္၊ ဖိုးေမာင္၀င္၍
ပဲတင္ထပ္ကာ၊ ဟည္းလ်က္ပါတည့္
ဘယ္ခါမဆို၊ ဆီးလင့္ႀကိဳသို႔
မိႈင္းညိဳညဥ့္ရိပ္၊ လူေျခတိတ္၌
ေရဆိပ္အနား၊ ရြာတံခါးမွ
ဂုပ္က်ားက်ယ္ေလာင္၊ ရမ္းေရာ္ေဟာင္ေသာ္
“ဖိုးေမာင္လာၿပီ” ဆိုဆဲပင္။ ။

၅ - ၁၂ - ၆၂

ျမ၀တီ မဂၢဇင္း
ဇန္န၀ါရီ၊ ၁၉၆၃။


ၿငိမ္းေ၀