ႀကိဳးႀကာ၀ါတို႔ ဘယ္ဆီပ်ံေလသည္မသိ

၁။
၁၉၇၅- ခုႏွစ္၊ ပဲခူး...၊
ကိုစန္းေမာင္ (ယခု တရားရုံးခ်ဳပ္ေရွ႕ေန၊ ပဲခူး)ႏွင့္ က်ေနာ္၊ “ ေမာင္စီတုန္း”ရဲ႕ကဗ်ာတခ်ဳိ႕ကို ဘာ သာျပန္ထုတ္ေ၀ဖို႔ ႀကိဳးစားခဲ့ၾကဖူးတယ္။ ကဗ်ာအားလံုးကို ဒိုင္ခံဘာသာျပန္သူက ကိုစန္းေမာင္ပါ။ က်ေနာ္ က ကဗ်ာေတြ ဘာသာျပန္ဖို႔ ေနေနသာသာ၊ ေကာင္းေကာင္းေတာင္မွမဖတ္တတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ သူဘာ သာျပန္ၿပီးသမွ် ကဗ်ာေတြကို မူရင္းနဲ႔တိုက္ၾကည့္ၿပီး သူေရႊးခ်ယ္ထားတဲ့စကားလံုးေတြထက္ပိုၿပီး ထိေရာက္ ေကာင္းမြန္မယ္ထင္ရတဲ့စကားလံုးေတြကို က်ေနာ္က ေရႊးေပးရတယ္။ သူနဲ႔က်ေနာ္တိုင္ပင္ၿပီးမွ အေခ်ာသတ္ တယ္။ ဒီတုန္းက စုေစာင္းရရွိနိင္သေလာက္“ေမာ့္”ကဗ်ာ(၃၂)ပုဒ္။


ဘာသာျပန္ၿပီးသမွ်၊“ေမာ့္”ကဗ်ာစာမူဖိုင္ကို က်ေနာ္နဲ႔ကိုစန္းေမာင္က စိနသံရုံးကိုယူသြားၾကတယ္။ သံရုံးကယဥ္ေက်းမူ တာ၀န္ခံအမ်ိဳးသမိးနဲ႔ ေတြ႔ရတယ္။ က်ေနာ္တို႔က “ေမာ့္” ကဗ်ာဘာသာျပန္ေတြကို ထုတ္ေ၀ခ်င္တဲ့အေၾကာင္း၊ ျဖစ္ႏုိင္ရင္သံရုံးက ပိုက္ဆံထုတ္ေပးဖို႔၊ အဂၤလိပ္လိုက တဆင့္ ျမန္မာဘာသာျပန္ထားတဲ့ ကဗ်ာေတြကို မူရင္းတရုတ္ဘာသာနဲ႔ ကိုက္ညိွ စီစစ္ေပးဖို႔ ေဆြးေႏြးၾကည့္တယ္။ သူကသံတမန္ပီသပါတယ္။ ပထမအခ်က္...၊ သံရုံးကပိုက္ဆံထုတ္မ ေပးႏုိင္တဲ့အေၾကာင္း၊ ဒုတိယ... ၊ တရုတ္ျပည္မွာဥကၠ႒ႀကီး“ေမာ္”ရဲ႕ကဗ်ာေတြကို ဗဟိုေကာ္မတီရဲ႕ခြင့္ ျပဳခ်က္ရမွသာ ထုတ္ေ၀ခြင့္ရွိၿပီး ဥကၠ႒ႀကီး“ေမာ္”ရဲကဗ်ာေတြကို သူ႕အေနနဲ႔စီစစ္ေပးႏုိင္စြမ္းမရိွေၾကာင္း ရွင္းျပပါတယ္။ ဒီတုန္းက သံရုံးသြားတဲ့ကိစၥ၊ ယဥ္ေက်းမူေကာင္စစ္၀န္နဲ႔ေတြ႕တဲ႔ကိစၥေတြ အာလံုးကို ကဗ်ာဆရာ “ ေအာင္ဇင္မင္း”က၊ လိုက္ပို႔စီစဥ္ေပးခဲ့တာပါ။ က်ေနာ္တို႔လည္း တပ္ေခါက္ျပန္ခဲ့ရပါတယ္။ သည့္ေနာက္ပိုင္း မွာေတာ့ က်ေနာ္တို႔အားလံုး ဟိုလြင့္ ဒီလြင့္...။
တခါတရံ ပဲခူးမွာကိုစန္းေမာင္နဲ႔ျပန္ဆံုတဲ့အခါ “ေမာ့္” ကဗ်ာ ဘာသာျပန္စာမူေတြကိစၥေမးၾကည့္ တယ္။ သူက ဘာသာျပန္စာမူေတြကို ကဗ်ာဆရာ “မံုရြာေအာင္ရွင္”ဆီမွာေပးထားတဲ့အေၾကာင္း၊ ကိုေအာင္ရွင္က ဘာသာျပန္ထားတာေတြ ၀ိုင္းကူၿပီ စီစစ္တာမ်ဳိး၊ ထုတ္ေ၀သူရွာေပးတာမ်ဳိး၊ လုပ္ေပးေနေၾကာင္း ေျပာျပ ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းၾကေတာ့၊ `ေမာ့္´ ကဗ်ာဘာသာျပန္စာမူတခုလံုး၊ မေတာ္တဆေပ်ာက္ဆံုးသြားရေၾကာင္ သိခဲ့ရပါတယ္။
၂။
က်ေနာ့္အသက္(၂၀)၀န္းက်င္က၊ “ေမာ္စီတုန္း”ရဲ႕အရိပ္ေအာက္မွာ အိပ္ေပ်ာ္ခဲ့ဖူးတယ္။ အထူးသ ျဖင့္ သူ႔ရဲ႕“ပဋိပကၡႏွင့္ လက္ေတြ႕က်မ္း” ႏွစ္ေစာင္ကိုအာဂံုေဆာင္ၿပီး အျပင္မွာလက္ေတြ႕လုပ္ၾကည့္တာမ်ဳိးရိွ တယ္။ သူ႕ရဲ႕“တရုတ္ျပည္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္းက လူတန္းစားလကၡဏာ ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာခ်က္” စာအုပ္ကို ဖတ္ၿပီး ပဲခူးၿမိဳ႕မွာရုိတဲ့ ကိုယ့္ပတ္၀န္းက လူေတြကို လူတန္းစားလကၡဏာသတ္မွတ္တာမ်ဳိး၊“ေပါင္း၊ တြဲ၊ တိုက္” ကိစၥေတြလုပ္တာပဲ။ က်ေနာ္တို႔က `ေမာ္´ေျပာတဲ့ အလုပ္လမ္းညႊန္ဆိုတာကို ေဘးဖယ္ၿပီး ပံုစံခြက္ ထဲ၀င္ထိုင္ခဲ့ၾကတာ။ သည့္ေနာက္ပိုင္းၾကေတာ့ ကိုယ့္ကိုကိုယ္၊ “ႏိုင္ငံေရးလုပ္မလား၊ စာေရးမလား” ဆိုတဲ့ေမးခြန္းကို ျပန္ေမးျပန္ေျဖလုပ္ၿပိး “ယင္းအန္းစာေပေဆြးေႏြးပြဲစာတမ္း”ကိုပဲ မဲ တင္းခဲ့တာ၊ ယဥ္ေက်းမူ ေတာ္လွန္ေရးကာလအထိပဲဆိုပါေတာ့။ အဲဒီ “ကာလတိုအမွား”ၿပီးတဲ့အခါက်မွ အိပ္ေပ်ာ္ရာက က်ေနာ္ႏိုး လာခဲ့တာပါ။ က်ေနာ့္ရဲ႕ရီေနဆန္းေပါ့။
ဒီလိုျဖစ္လိုက္ေပမယ့္`ေမာ့္´ကဗ်ာတခ်ိဳ႕က က်ေနာ္နဲ႔အတူ ပါလာခဲ့တယ္။ အထူးသျဖင့္ သူ႔ရဲ႕ “ႏွင္း”ကဗ်ာ၊ “လီရွဴယီသို႔ ျပန္စာ”ကဗ်ာ။ ဒီကဗ်ာ(၂)ပုဒ္ထဲက၊ “ေတာင္ကုန္း၊ ေတာင္ကမူေတြအားလံုး၊ အျဖဴေရာင္ဖေယာင္းဆင္ရုပ္ကေလးမ်ားႏွယ္သာ” ဆိုတဲ့စာသား၊ “က်ေနာ့္မွာ ဂုဏ္ယူဖြယ္ေပၚပလာပင္ကို ဆံုးရႈံးလိုက္ရၿပီး၊ ခင္ဗ်ားမွာၾကေတာ့ ခင္ဗ်ားရဲ႕မိုးမခပင္ကို ဆံုးရႈံးလိုက္ရ”ဆိုတဲ့ ကဗ်ာစာသားေတြကို က်ေနာ္ ဘယ္ေတာ့မွ မေမ့ဘူး။ ပထမစာေၾကာင္းက၊ ျမဴေတြႏွင္းေတြဖံုးေန တဲ့ အနိမ့္ပိုင္းေတာင္ကုန္းေတြကို အလြန္ျမင့္တဲ့ေတာင္ထိပ္ေပၚကတဆင့္ ဆီးၿပီးျမင္ရတဲ့ျမင္ကြင္းကို ဖေယာင္းဆင္ေလးေတြနဲ႔ တင္စား ထားတာ။ ေနာက္စာေၾကာင္းကေတာ့`ေမာ္´က သူ႔ဇနီးကို “ေပၚပလာပင္”၊ သူ႔မိတ္ေဆြရဲ႕ဇနီးက်ေတာ့ “မိုးမခပင္” နဲ႕တင္စားထားတာ။ ဇနီးဆံုးပါးသြားတဲ့ သူ႔မိတ္ေဆြအတြက္ေရးတဲ့ ကဗ်ာပါ။
သူ႔ကိုေတာ္လွန္ေရးစစ္သူႀကီးလည္းျဖစ္၊ တရုတ္ေတြးေခၚရွင္ႀကီးလည္းျဖစ္လို႔ ၀ိုင္ၿပီးအမႊန္းတင္ၾက ရင္းက၊ သူ႔ကဗ်ာေတြကိုလည္းလြန္လြန္ကဲကဲ၊ အကဲျဖတ္တာမ်ိဳးရိွတတ္ပါတယ္။ က်ေနာ္ကေတာ့ သူ႔ကဗ်ာ ေတြထဲက ကဗ်ာဓာတ္ရိွတယ္လို႔ထင္ရတဲ့ကဗ်ာတခ်ိဳ႕ကိုပဲ ရင္ထဲထည့္ခဲ့မိတာ။ အခုက်ေနာ္ႏွစ္သက္တဲ့ `ေမာ့္´ကဗ်ာတပုဒ္ကို မိတ္ဆက္ေပးလိုက္ပါတယ္။

ႀကိဳးၾကာ၀ါ

ျဖစ္ကိုးစင္းက
ေျမျပန္႔ကိုျဖတ္၊ ေကြ႔ကာ၀ိုက္ကာစီးဆင္းလာ
အေမွာင္ထုက
ေတာင္နဲ႔ေျမာက္ကန္႔လန္႔ျဖတ္ၿပီး
သိပ္သည္းသထက္သိပ္သည္းလာ၊
မိုးႏွင္းျမဴေတြအံု႔ဆိုင္း၊ မႈန္မိႈင္းေ၀၀ါး
“လိပ္”နဲ႕“ေႄမြ”က
ျဖစ္မဟာကိုပိတ္ဆို႔ထားလိုက္ၾကေပါ့။
ႀကိဳးၾကာ၀ါတို႔ ပ်ံသန္းၾကေလၿပီ
ဘယ္ဆီပ်ံေလသလဲဆိုတာ ဘယ္သူမ်ားသိပ၊
ေဟာဒီ ေမွ်ာ္စင္တခုပဲ
မၾကာခဏအလည္ေရာက္လာတတ္တဲ့
ခရီးသည္ေတြအတြက္ က်န္ေနရစ္ခဲ့။
ငါ...
အရက္ခြက္ကိုေျမွာက္
တလိမ့္လိမ့္တက္လာေနတဲ့လိွဳင္းေတြဆီ
ေကာင္းခ်ီျပဳလိုက္ေတာ့
ငါ့ရင္ခုန္သံေတြ
လိွဳင္းေတြေလေတြနဲ႔အတူ ျမင့္တက္လာေနေပါ့။

“လိပ္”နဲ႔“ေျမြ”ဆိုတာက၊ လိပ္ေတာင္နဲ႔ ေျမြေတာင္တို႔ျဖစ္ပါတယ္။ “ေမာ့္” ကဗ်ာအမ်ားစုထဲမွာ၊ ေအာင္လံနီ၊ တပ္နီေတာ္၊ ရန္သူ၊ ေျမရွင္၊ ေသနတ္၊ အလုပ္သမား၊ လယ္သမား၊ ရဲေဘာ္ဆိုတဲ့စကားလံုးေတြ မပါတဲ့ကဗ်ာ ခပ္ရွားရွားပါ။ အဲဒီခပ္ရွားရွားထဲမွာ “ႀကိဳးၾကာ၀ါ” ကဗ်ာကတပုဒ္ အပါအ၀င္ေပါ့။ ဒီအထဲက “ႀကိဳးၾကာ၀ါတို႔ ပ်ံသန္းၾကေလၿပီ၊ ဘယ္ဆီပ်ံေလသလဲဆိုတာ ဘယ္သူမ်ားသိပါ့” ဆိုတဲ့စာသားက ကဗ်ာဓာတ္၊ ကဗ်ာေမွာ္အျပည့္။ ေတြးယူမွရတယ္လို႔ဆိုရမွာပါ။ ဒါေပမယ့္ ေစ့ေစ့ေတြး၊ ေရးေရးေပၚဆိုတာေလာက္လည္း မခက္လွပါဘူး။ တပုဒ္လံုးၿခံဳၾကည့္ရင္ “ေမာ့္”ရဲ႕ေရာမႏၱိကကို ထင္ထင္ရွား ရွားေတြ႕ၾကရမွာပါ။
ကဗ်ာရဲ႕ေနာက္ဆံုးအပိုဒ္မွာ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေပါင္း ၂၀၀၀ ေက်ာ္က၊ တရွတ္ကဗ်ာဆရာ “လီပို”ေရးခဲ့ တဲ့ “အရက္ခြက္ကိုေျမွာက္ၿပီး လမင္းကိုဖိတ္ေခၚလိုက္ရဲ႕”ဆိုတဲ့ေရးဖြဲ႕ပံုမ်ိဳး `ေမာ့္´ကလည္း“အရက္ခြက္ကို ေျမွာက္တလိမ့္လိမ့္တက္လာေနတဲ့လိွဳင္းေတြဆီ ေကာင္းခ်ီးျပဳလိုက္ေတာ့”လို႕၊ ေရးတာေတြ႔ရတယ္ ရင္ခုန္သံနရီခ်င္း ကိုက္ညီ ေနတဲ့ေဘာပါပဲ။
“ေမာ္”က ျမင္းစီးရင္း၊ ျမင္းကုန္းႏွီးေပၚမွာ ကဗ်ာေရးတယ္။ ေက်ာက္ဂူထဲက ေက်ာက္တံုးစားပြဲေပၚ မွာ ကဗ်ာေရးတယ္။ ေရးၿပီးရင္လည္း ပံုႏိွပ္ေဖာ္ျပမယ္ဆိုတာမ်ိဳး၊ သိမ္းဆည္းထားတာမ်ိဳး မရွိတတ္ဘူး။ ရည္ညြန္းဖြဲ႔ဆိုသူကို ေပးလိုက္တာမ်ိဳး နီးစပ္ရာေပးလိုက္တာမ်ိဳးပဲရွိတယ္။ ေရးဖြဲ႕တဲ့ ပံုသ႑ာန္က တရုတ္ဂႏၱ၀င္ကဗ်ာပံုသ႑န္ပါ။ သူ႔ကဗ်ာေတြကိုေတာ္လွန္ေရးႀကီးၿပီးတဲ့အခါၾကမွ သိမ္းဆည္းထားသူေတြဆီ က၊ ေၾကညာၿပီး ျပန္စုယူရတာလို႕ ဆိုတယ္။ အခုအထိေတာ့ စုေစါင္းရမိသမွ်၊ ကဗ်ာပုဒ္ေရး(၄၀)ထက္ မေက်ာ္ေသးပါဘူး။
ေသခ်ာတာတခုကေတာ့၊`ေမာ္´ဟာ စစ္တိုက္ရင္း၊ အေတြးအေခၚကိစၥေတြေျဖရွင္းရင္း စိတ္ေမာလူ ေမာရွိတဲ့အခါ သတင္းတခ်ိဳ႕ၾကာရၿပီး စိတ္လက္လႈပ္ရွားရတဲ့အခါ သူ႔ရင္ထဲ ၿဖိဳးခနဲဖ်တ္ခနဲ ကဗ်ာစ်ာန္လင္း လက္တဲ့ အခိုက္မွာ ကဗ်ာေတြ ခ်ေရးခဲ့တဲ့သေဘာပါပဲ။ ေရးကတည္းက သူ႕စိတ္၊ သူ႔ခံစားခ်က္ကို စာရြက္ေပၚလႊဲခ် တင္ထားလိုက္တာကလြဲၿပီး စာေစာင္ မဂၢဇင္းေတြမွာ ပံုႏိွပ္ေဖာ္ျပဖို႕အထိ ရည္ရြယ္ခဲ့ဟန္ မတူပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔ကလည္းသူ႔ကဗ်ာေတြကိုအကဲျဖတ္တဲ့အခါ သူ႔ရဲ႕ အဲဒီအေနအထားထက္ေက်ာ္ၿပီး ေတာ့ အကဲမျဖတ္သင့္ဘူးလို႔ဘဲ ယူဆမိပါတယ္။


ၿငိမ္းေ၀