(က)
မသီတာတို ့တိုက္ခန္းကိုမေရာက္ခင္ ဓါတ္ရထားမွတ္တိုင္တတိုင္အကြာတြင္ တရားရံုးခ်ဳပ္အေဆာက္အဦးတခုရိွ၏။ ထိုေန ့က တရားရံုးေရွ ့တြင္ လူ (၅၀)ခန္ ့စုရုန္းေနၾက၏။ ဓါတ္ရထားက တရားရံုးေရွ ့တြင္ရပ္လိုက္သည္။ က်ေနာ္ထိုင္ေနရာဖက္ ျခမ္းမွာ တရားရံုးကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္းျမင္ရသည့္ဖက္ျဖစ္၏။ တရားရံုးေရွ ့တြင္ရိွသည့္လူအုပ္မွာ ေပ်ာ္ရြင္ေနၾကပံုရ၏။ ၀တ္ေကာင္း စားလွမ်ားကိုယ္စီ၀တ္ထားၾက၏။ (အမွန္အားျဖင့္ဆိုလ်င္ ေအာ္စလိုၿမိဳ ့လူထုမွာ ၀တ္ေကာင္းစားလွမ်ားကို ၀တ္ဆင္သြားလာေလ့ မရိွၾကပါ။ အေနာက္တိုင္း၀တ္စံုျပည့္၀တ္ၿပီး အမ်ဳိးသမီးမ်ားမွာလည္း သစ္လြင္သည့္အ၀တ္အစားမ်ား၀တ္ကာ၊ ခ်ယ္ကာသကာ သြားေလ့မရိွလွပါ။ အမ်ားစုမွာ သာမာန္အ၀တ္အစားမ်ားျဖင့္သာ သြားေလ့ရွွိ၏ ) က်ေနာ္က တရားရံုးေရွ ့ကလူအုပ္ကို အနည္းငယ္ စိတ္၀င္စားသြားရေလသည္။
“ ဦးၿငိမ္း ၊ အဲဒါ မဂၤလာေဆာင္ေလ၊ ရံုးမွာလာၿပီးလက္မွတ္ထိုးၾကတာ ”
“ ေအာ္…ေအး၊ ဟုတ္မယ္ ”
“ ဒီမဂၤလာေဆါင္က ထူးတယ္ဦးၿငိမ္းရ၊ ေယာက်ၤားခ်င္းမဂၤလာေဆာင္ၾကတာေလ ”
“ ဘာ ”
ပထမတုန္းက ဘယ္လိုမွသိတ္ၿပီးစိတ္ထဲတြင္ မ၀င္စားခဲ့မိေပမယ့္ ဒုတိယစကားကိုၾကားေတာ့ က်ေနာ့္ေၾကာမွာ အလိုလို ဆန္ ့သြားရ၏။
“ ဟုတ္တယ္ေလ၊ ေယာက်ၤားခ်င္းမဂၤလာေဆာင္ၾကတာ ”
“ ဟုတ္ရဲ ့လား မသီတာရယ္ ”
“ ေအာ္…ဟုတ္ပါတယ္ဆို၊ ေနာ္ေ၀းႏိူင္ငံမွာ မႏွစ္ကနဲ့တူတယ္၊ လိင္တူခ်င္းအခ်စ္ေတာ္ထားခြင့္၊ လက္ထပ္ခြင့္ကို ဥကေဒျပဌါန္းၿပီးခြင့္ျပဳခဲ့တာ၊ အဲဒီ မဂၤလာေဆာင္ကို သီတာ့အသိတေယာက္လည္း သြားတက္တယ္ေလ၊ သီတာေတာင္ ဒီဗီြဘီအတြက္ သတင္းသြားယူမလား စဥ္းစားေသးတယ္၊ အလုပ္မအားတာနဲ ့ ”
တရားရံုးေရွ ့ကလူအုပ္ကို ကမန္းကတန္း က်ေနာ္လိုက္ၾကည့္သည္။ ထိုစဥ္…ဓါတ္ရထားက ထြက္ခြါလာခဲ့၏။ က်ေနာ့္ ျမင္ကြင္းထဲ မဂၤလာေဆာင္ၾကသူ သတို ့သား၊ သတို ့သမီးစံုတြဲကို ျမင္ရလိုျမင္ရျငား လိုက္ၾကည့္မိေသး၏။
က်ေနာ္ အံ့ၾသသြားရသည္။ ေငးငိုင္သြားရသည္။ ေလွ်ာ့ျဖစ္သြားရသည္။
(ခ)
၁၉၈၄-ခုႏွစ္ေလာက္ျဖစ္သည္။ က်ေနာ္ႏွင့္ကိုတင္ဦး ( မာန္သစ္စာေပ၊ ျဖဴး ) တို ့ အင္းစိန္လမ္းဆံုတြင္ “ ရိုးမအေရွ ့” ကား ကို ေစါင့္စီးၾက၏။ ညကတည္းက ကားလက္မွတ္ႀကိဳျဖတ္ထားၿပီး၊ မနက္ ( ၄ း ၃၀ ) အင္းစိ္န္လမ္းဆံုမွ ကားေစါင့္စီး ၾကျခင္းျဖစ္သည္။
( ၄ း ၃၀ )တြင္ “ရိုးမအေရွ ့” ကားကို မီးေရာင္တ၀င္း၀င္းႏွင့္ လွမ္းေတြ ့ရသျဖင့္ က်ေနာ္တို ့ႏွစ္ေယာက္ လက္ျပၿပီး တားၾက၏။ “ ရိုးမအေရွ ့” ကားက က်ေနာ္တို ့ကိုေက်ာ္ကာ ၀ါးတရိုက္ႏွစ္ရိုက္အကြာတြင္ လမ္းေဘးသို ့ထိုးရပ္ေလသည္။ က်ေနာ္ႏွင့္ကိုတင္ဦးတို ့ ကားရိွရာေျပးသြားၾက၏။ က်ေနာ္က ကားေရွ ့အေပါက္ကတက္ၿပီး ကိုတင္ဦးက ကားေနာက္တံခါးမွ တက္ေလသည္။ က်ေနာ္တို ့ႏွစ္ဦး အေမါတေကာႏွင့္ကားေျခနင္းေပၚေရာက္ေရာက္ခ်င္း ကားတံခါးမ်ားအလိုအေလ်ာက္ ျပန္ပိတ္ သြားၾက၏။ ကားတစင္းလံုး မီးမ်ားအျပည့္ဖြင့္ထားသျဖင့္ ခရီးသည္အားလံုးကို အထင္အရွားပင္ေတြ ့ရ၏။ ခရီးသည္အားလံုး ကလည္း ေခါင္းကိုယ္စီဆန္ ့ကာ က်ေနာ္တို ့ကိုလွမ္းၾကည့္ေနေလသည္။
“ ဟိုက္ ”
က်ေနာ္တို ့ႏွစ္ေယာက္စလံုး ပါးစပ္ကၿပိဳင္တူလိုလို ဘာေတြ အသံထြက္လို္က္မွန္းပင္မသိ။ ထိုင္ေနသည့္ခရီးသည္မ်ားကို ေက်ာ္ကာ တေယာက္ႏွင့္တေယာက္မ်က္လံုးခ်င္းစကားေျပာလိုက္ၾက၏။ ကားမွားၿပီးေတာ့ တားစီးမိသည္အထင္ႏွင့္ ေအာက္ကို ျပန္ဆင္းဖုိ ့ ဟန္ျပင္ျပန္ေတာ့ ကားကအရိွန္ျပင္းေနၿပီ။ တခါးေတြပိတ္ထားၿပီ။ ကားဆရာကိုၾကည့္ေတာ့ ကားဆရာက ကားေမာင္း ရင္း ၿပံဳးလ်က္။
“ လာပါ၊ ကိုယ့္ေနရာကို လာထုိင္ၾကပါ ”
“ ေန…ေန…ေနပါေစ၊ ဒီလိုပဲလိုက္လို ့ရပါတယ္ ”
“ မဟုတ္ဘူးေလ၊ ျဖဴးအထိ စီးၾကမွာမို ့လား၊ ႏြဲ ့တို ့က ကားတစီးလံုးငွါးလာၾကတာေလ၊ ရွင္တို ့ႏွစ္ေယာက္ပဲ တျခားလူ ျဖစ္ေနတာ၊ ရွင္တို ့က ဒီကားကိုႀကိဳၿပီး လက္မွတ္ျဖတ္ထားတာ၊ လာပါ…လာထိုင္ၾကပါ။ မေၾကာက္ပါနဲ ့…ဟင္း…ဟင္း၊ ကိုက္မစားပါဘူး ရွင္တို ့ရယ္…ဟင္း…ဟင္း…ဟင္း ”
ကားတစင္းလံုးရယ္သံမ်ားလႊမ္းမိုးသြားခဲ့၏။ က်ေနာ္တို ့ႏွစ္ေယာက္မွာ ႀကံရာမရျဖစ္ေနၾက။ ေျပးေပါက္ကို မသိမသာ ရွာေနၾကစဲ။
“ ကဲ၊ ဒီလိုလုပ္ ကိုယ္ေတာ္တို ့က ေဟာဒီကားဆရာေဘးကခံုမွာ အတူတူလာထိုင္ၾက။ က်မတို ့က ရွင္တို ့ေနရာမွာေျပာင္း ထိုင္မယ္၊ ကဲ…ဒါဆိုရင္ အဆင္ေျပသြားမွာပါ ဟင္း…ဟင္း…ဟင္း ”
က်ေနာ္တို ့ ေနရာခ်င္းလဲထုိင္လိုက္ၾကသည္။ ကားဆရာကမူ အၿပံဳးကို မရုပ္သိမ္းေသး။ က်ေနာ္ႏွင့္ကိုတင္ဦး နာရီ၀က္ နီးပါးမွ် စကားမေျပာႏိူင္ၾက။ ေဘးဘီကိုမၾကည့္ရဲၾက။ ကားတစင္းလံုး စကားေျပာသံ၊ သီခ်င္းသံမ်ားလႊမ္းမိုးလ်က္။
“ ကားဆရာေရ…ပဲခူးၾကရင္ စားစရာဆင္း၀ယ္မယ္၊ ကားဆရာအတြက္ေတာ့ က်မတာ၀န္ယူတယ္၊ ဟို…ႏွစ္ေယာက္ အတြက္ေတာ့ ဘယ္သူတာ၀န္ယူမွာလဲေဟ့ ”
“ ကိုယ္ယူမယ္္…က်မယူမယ္ ၊ အုိင္ ယူမယ္ ”
ကားေပၚတြင္ ရယ္သံမ်ားထြက္ေပၚလာရျပန္သည္။ က်ေနာ္ႏွင့္ကိုတင္ဦးမွာ ေပါက္သည့္နဖူးမထူးေတာ့ၿပီဟု ေတြးကာ၊ သည္အတိုင္းၿငိမ္ၿပီး ေပခံေနၾကရ၏။ ထိုေန ့က ကံအားေလ်ာ္စြာ လမ္းတြင္ သားေရစာဖိုး၊ ထမင္းဖိုး၊ မကုန္ခဲ့ၾကပါ။ ကားေပၚတြင္ အတူပါလာသည့္ “ မိန္းမလွ်ာ ” မ်ားက သူ ့ထက္ငါ၀ယ္ေကြ်းသြားၾကသျဖင့္ က်ေနာ္တို ့ႏွစ္ဦးစလံုး တြက္ေျခကိုက္ခဲ့ၾက၏။ မိန္းမလ်ာမ်ားမွာ “ ေတာ္ျပဳန္းပြဲ ” သို ့ခ်ီတက္ၾကမည့္ နတ္ကေတာ္မ်ားအဖြဲ ့ျဖစ္ေလသည္။
ျဖဴးၿမိဳ ့ကားဂိတ္တြင္ က်ေနာ္ႏွင့္ကိုတင္ဦး၊ ကားေပၚကဆင္းေသာအခါ နတ္ကေတာ္မိန္းမလ်ာမ်ားက ေအာ္ဟစ္လက္ျပ ႏႈွတ္ဆက္ရင္း ခရီးဆက္ၾကေလသည္။
(ဂ)
ႏုႏုရည္ အင္း၀၏ “ ၿပံဳး၍လည္း ကန္ေတာ့ခံေတာ္မူပါ၊ ရယ္၍လည္း ကန္ေတာ့ခံေတာ္မူပါ ” ၀တၳဳကိုဖတ္ေတာ့ မိမိဘ၀ ထဲက “ မိန္းမလွ်ာ ” မ်ားႏွင့္ပါတ္သက္သည့္ အေတြ ့အႀကံဳတခ်ဳိ ့ကို ျပန္ေတြးမိသည္။ တဦးတည္ ၿပံဳးမိ၏။
ယခုေတာ့ “ မိန္းမလွ်ာ ” ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ မိမိ၏အယူအဆမွာ ယခင္ကလို ့မဟုတ္ေတာ့ပါ။ မိန္းမလွ်ာအေပၚ လူေတြထားရိွသည့္ သေဘာထားတခ်ဳိ ့မွာ ေျပာင္းလဲစျပဳၿပီဟုထင္ရ၏။ “ မိန္းမလွ်ာ ” မ်ားသည္ လူ ့အခြင့္အေရးနယ္ပယ္၌ တေထာင့္တေနရာ၀င္ယူလာခဲ့ၾကၿပီေလာဟု ေတြးမိသည္။
“ ၿပံဳး၍လည္း ကန္ေတာ့ခံေတာ္မူပါ၊ ရယ္၍လည္း ကန္ေတာ့ခံေတာ္မူပါ ” ၀တၳဳမွာ “ ေတာင္ျပဳန္းပဲြေတာ္ ” ေနာက္ခံႏွင့္ နတ္ကေတာ္မိန္းမလွ်ာမ်ား၏ဘ၀ကို အေသးစိပ္ေရးထားျခင္း ျဖစ္သည္။ ၀တၳဳတပုဒ္ျဖစ္ေစရန္အတြက္ကိုမူ နတ္ကေတာ္မိန္းမလွ်ာ “ ေဒစီဂ်ိန္း ” ၊ေဒစီဂ်ိန္း၏လင္ေယာက်ၤား “ မင္းမင္း ” ႏွင့္ မင္းမင္း၏ခ်စ္သူ သူေတာင္းစားမေလး “ ပန္းညိဳ ” တို ့သံုးပြင့္ဆိုင္ ေမတၱာဘြဲ ့ကို ဖြဲ ့စည္းတည္ေဆာက္ထား၏။ အမွန္အားျဖင့္ ၀တၱဳတပုဒ္လံုး အသားေပးေဖၚျပသည္မွာ “ ေတာင္ျပဳန္းပဲြ ” ယဥ္ေက်းမႈကို စနစ္တက်၊ အဆင့္လိုက္အေသးစိပ္ေရးထားျခင္းသာျဖစ္သည္။ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ျမန္မာ့လူ ့အဖြဲ ့အစည္းအတြင္း နက္ရိႈင္းစြာတည္ရိွေနသည့္ နတ္ကိုးကြယ္ပသျခင္း ယဥ္ေက်းမႈကို အျပည့္အစံုသတင္းအခ်က္အလက္ေပးျခင္းသာျဖစ္၏။ ႏွစ္စဥ္ ၀ါေခါင္္လဆန္း (၈)ရက္ေန ့မွ ၀ါေခါင္လဆန္း (၁၅)ရက္အထိ၊ က်င္းပျပဳလုပ္သည့္ ေတာ္ျပဳန္းပြဲယဥ္ေက်းမႈကို ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ ေရာက္ရိွႏႊဲေပ်ာ္ေနရသလို ဆဲြေဆါင္မႈအားေကာင္းလွသည့္ ၀တၱဳျဖစ္၏။
သည္၀တၱဳထဲမွ က်ေနာ္ႏိႈ္္က္ယူရရိွသည့္အခ်က္တခ်ဳိ ့ရိွပါသည္။ ေတာင္ျပဳန္းပြဲဘာ့ေၾကာင့္ တႏွစ္ထက္တႏွစ္ ပို၍ပို၍ စည္ကားသိုက္ၿမိဳက္လာေနရသနည္း။ ေတာင္ျပဳန္းပြဲ စည္ကားသထက္စည္ကားလာေစရန္ မည္သည့္အေၾကာင္းအရာမ်ားက တြန္းပို ့ေနသနည္း။ ၀ါေခါင္လဆန္း (၁၃)ရက္ေန ့တြင္ျပဳလုပ္သည့္ “ ယုန္ထိုး ” ပြဲအေၾကာင္းေရးထားသည့္ စာမ်က္ႏွာမ်ားမွာ စိတ္၀င္စားစရာ…။ “ ဒီနယ္ ေျမဟာ မင္းႏွစ္ပါးက ဖန္းဆင္းေပးထားတဲ့စိတ္လြတ္လပ္မႈနယ္ေျမ ” ဟု ဆို၏။ “ လူေတြရဲ ့စိတ္ကေလးေတြဟာ သနားစရာ ေကာင္းေလာက္ေအာင္ သိပ္ကို မြန္းၾကပ္ပိတ္ေလွာင္ခံထားရတာ။ ကဲ…အဲဒီစိတ္ကေလးေတြကို လႊတ္ေပးလိုက္ၾကစမ္း ” …။ ပညာတတ္ နတ္မင္းသားေလး မိန္းမလွ်ာသင္းသင္းႀကိဳင္ရဲ ့စကား ။
လူေတြ ေတာင္ျပဳန္းပြဲတြင္ စိတ္လြတ္ကိုယ္လြတ္ အေပ်ာ္က်ဴးၾကသည့္သတင္းမွာ မည္သူမဆိုၾကားဖူးၿပီးျဖစ္သည့္ သတင္း ပင္ျဖစ္သည္။
၀တၱဳတပုဒ္လံုးမွာ၊ အတိုခ်ဳပ္ၿပီးလြယ္လြယ္နဲ ့ေျပာလို ့ရသည့္ ဇာတ္လမ္းျဖစ္၏။ သက္ႀကီးရြယ္အို နတ္ကေတာ္မိန္းမလွ်ာ “ ေဒစီဂ်ိန္း ” သည္ ငယ္ရြယ္ႏုပ်ဳိသူ “ မင္းမင္း ” ဆိုသည့္ဆင္းရဲသားလူငယ္တဦးႏွင့္ လင္မယါးအျဖစ္ေနထိုင္ခဲ့ရင္းက “ မင္းမင္း ” က သူႏွင့္ရြယ္တူ သူေတာင္းစားမေလး “ ပန္းညိဳ ” ႏွင့္ ခ်စ္ႀကိဳက္မိသြား၏။ ေနာက္ဆံုးတြင္ “ မင္းမင္း ” မွာ နတ္ကေတာ္မိန္းမလွ်ာ “ ေဒစီဂ်ိန္း ” ၏ ရင္ခြင္တြင္သာ မူးေမ့လဲေလ်ာင္းရင္း ၀တၱဳကိုနိဂံုးခ်ဳပ္ထားေလသည္။
လူတို ့၏ မြန္းၾကပ္ပိတ္ေလွာင္ေနေသာစိိတ္ကို ထြက္ေပါက္ေပးပို ့ရန္ကိစၥမွာ အမွန္တကယ္ လိုအပ္ပါသည္။ “ ေတာင္ၿပဳန္းပဲြ ” သည္ လူတခ်ဳိ ့အတြက္ စိတ္ထြက္ေပါက္ေပးရာ အေပါက္တေပါက္ျဖစ္သည္ဟု ဆို၏။ ဗမာတျပည္လံုးကလူေတြ တႏွစ္္တခါ ေတာင္ျပဳန္းပြဲတက္ကာ စိ္တ္ထြက္ေပါက္ေပးၾက၏။ ထြက္ေပါက္ရွာၾက၏။
က်ေနာ္တို ့သည္ မြန္းၾကပ္ပိတ္ေလွာင္ေနေသာစိ္တ္ကို ထြက္ေပါက္ေပးရန္ မုခ်လိုအပ္သည္မွာ အမွန္ပင္ျဖစ္သည္။ သို ့ ေသာ္…ယင္း ထြက္ေပါက္မွာ ယါယီထြက္ေပါက္၊ ေဘးထြက္ေပါက္္၊ ထြက္ေပါက္အမွားျဖစ္လွ်င္မူ မေကာင္း။
မည္သို ့ပင္ျဖစ္ေစ…၊ ၀တၱဳတပုဒ္ကိုဖတ္ကာ၊ စိတ္ထြက္ေပါက္ေပးျခင္းကိစၥ အလိုလိုဆက္စပ္ေတြးမိလာေအာင္ ျဖစ္ေစသည့္စာေရးဆရာ ႏုႏုရည္အင္း၀၏ စာေပဒါနကိုမူ ေက်းဇူးတင္ရမည္ပင္ျဖစ္သည္။ သာဓုေခၚရမည္ျဖစ္သည္။
( ပန္းခ်ီ သရုပ္ေဖာ္ပုံမွာ ပန္းခ်ီထိန္လင္းရဲ ့လက္ရာ ျဖစ္ပါတယ္ခင္ဗ်ား )
(က)
၁၉၇၀ - ခုႏွစ္တ၀ိုက္တုန္္ းကျဖစ္သည္။က်ေနာ္တို ့ငယ္စဥ္အသက္(၂၀) ၀န္းက်င္အရြယ္စာအုပ္ စာတမ္းမ်ား ကုိအရုဳးအမူးဖတ္ကာစအခ်ိန္။ ကမာၻ ့ေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ အထုပတိၱမ်ားကုိဖတ္ကာ စိတ္ကူးစိတ္သန္္းမ်ား ယွက္ျဖာခဲ့ၾကဖူး၏။ အထူးသျဖင့္ လူထုေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ ႏိုင္ငံ့ေခါင္းမ်ားထဲတြင္ တဖက္ကႏုိင္ငံ့အေရးကုိ ေဆာင္ ရြက္ရင္း တဖက္ကလည္း စာေပကိစၥမ်ားကုိ ေဆာင္ရြက္ၾကသည့္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားကို တခုွတ္တရေရြးခ်ယ္ၿပီးမွ ေလ့လာမွတ္သား အေလးအနက္ထားခဲ့ၾကဖူးသည္။ ဥပမာ အေနႏွင့္ ဗီယက္နမ္က ဟုိခ်ီမင္း၊ တရုတ္ျပည္က ေမာ္စီတုံး၊ အိႏိယက ပဏစ္္ေနရုဳး...စသည္တို ့ျဖစ္ၾက၏။ ဟုိခ်ီမင္းႏွင့္ေမာ္္စီတုံးက ကဗ်ာေတြေရးခဲ့ၾကၿပီး ေနရုဳးကမုဳ စကားေျပမ်ားကုိေရး၏။
ထုိ္စဥ္က က်ေနာ္တုိ ့တေတြ အေလးအနက္ထားေလ့လာမွတ္သားခဲ့ရသည့္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားထဲတြင္ က်ေနာ္တုိ ့ႏုိင္ငံ၏ အမ်ိဳးသားေခါင္းေဆာင္ႀကီး“ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း” လည္းပါ၀င္ခဲ့၏။ ဗုိလ္ခ်ုဳပ္ေအာင္ဆန္း သည္ႏုိင္ငံေရးကိစၥမ်ားကုိ တဖက္ကေဆာင္ရြက္ရင္း မအားလပ္သည့္ၾကားက၊ ေဆာင္းပါးႏွင့္ ကုိယ္တုိင္ေရး အထုပၸတိၱတခ်ိဳ ့ေရးသားခ်န္ရစ္ႏုိင္သည့္ေခါင္းေဆာင္ႀကီးတဦးျဖစ္၏။ အထူးသျဖင့္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသား ဘ၀မွာကတည္းက ၿဗိတိသွ်ကဗ်ာဆရာ“ အားနက္္စ္ ဟင္နေလ” ရဲ ့“ အႏုိင္မခံ ” ကဗ်ာကုိ ျမန္မာဘာသာျပန္ဆုိခဲ့ သည့္အခ်က္မွာ က်ေနာ္တို ့ရဲ ့ႏွလုံးသားကို ဆဲြေဆာင္ကုိင္လွဳပ္ႏုိင္ခဲ့၏။ ထုိ့ေနာက္ဗုိလ္ခ်ဳပ္၏ “ ေက်ာင္းသား၀တၱရား” ေဆာင္းပါး၊ “ႏုိင္ငံေရးအမ်ိဳးမ်ိဳး” ေဆာင္းပါးမ်ားကုိလည္း က်ေနာ္တုိ ့ၿငိတြယ္ခဲ့ၾက၏။ သို ့ ေသာ္ ထုိအခ်ိန္က ဗုိုလ္ခ်ဳပ္၏ စာေပလက္ရာမ်ားမွာ ရွာရေဖြရခက္ခဲလွ၏။ တစုတေ၀းတည္းထုပ္ထုပ္သိမ္းသိမ္း ျပဳလုပ္ထုပ္ေ၀သည့္ စာအုပ္စာတန္းအေနႏွင့္မရိွေသး။ ထုိ ့ေၾကာင့္ က်ေနာ္တို ့မွာ ဗုိလ္ခ်ဳပ္၏စာေပလက္ရာမ်ား ကုိ စိတ္အားထက္သန္သေလာက္ ျပည့္၀ေအာင္ရွာေဖြမဖတ္ရွဳႏိုင္ခဲ့။
၁၉၉၈ - ခုႏွစ္ထဲတြင္မူ က်ေနာ္တို ့တေတြအႏွစ္ႏွစ္အလလက ေတာင့္တခဲ့ရသည့္ဆႏတခု မွာမေမွ်ာ္လင့္ပဲျပည့္၀လာခဲ့ရ၏။ ယင္းႏွစ္ထဲတြင္ “ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏စာေပလက္ရာမ်ား ” စာအုပ္ထြက္ရွိ လာေသာေၾကာင့္ျဖစ္၏။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏စာေပလက္ရာမ်ားကုိ ယၡဳလုိတလုံးတစည္းတည္းစာအုပ္တအုပ္ အေနႏွင့္စုေဆာင္းႀကိဳပမ္းခဲ့သည့္ပုဂၢိဳလ္မွာ ဆရာ ‘ ျမဟန္ ’ ျဖစ္၏။ ( တကၠသိုလ္မ်ားသမိုင္းသုေတသနဌါနအ ႀကီးတန္းသုေတသနမွဴး)
“ ဗုိုလ္္ခ်ုဳပ္ေအာင္ဆန္္း၏စာေပလက္ရာမ်ား ” စာအုပ္တြင္ တကၠသိုလ္မ်ားသမိုင္းသုေတသန ဌါန၊ ညြန္ၾကားေရးမွဴး ‘ ေဒၚနီိနီျမင့္ ’ ကဥေယ်ာဇဥ္ေရး၏။ နိဒါန္းစာကိုမူ ဆရာ ‘ ျမဟန္ ’ ကေရး၏။ ဤစာအုပ္တြင္ “ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏စာေရး၀ါသနာ ” ၊ “ ေဆာင္းပါးအႏွစ္ခ်ဳပ္မ်ား ” ႏွင့္ “ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းေျပာေသာ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ရုပ္ပုံလႊာ ” ေဆာင္းပါး( ၃ ) ပုဒ္မွာမူ ေရးသူအမည္မပါရွိပဲ ေဖၚျပထားသည္ကုိေတြ ့ရ၏။ သုိ ့ေသာ္ဤေဆာင္းပါး( ၃ )ပုဒ္တြင္ပါရွိသည့္ အတြင္းစာသားတခ်ိဳ ့အေပၚမူတည္ကာ၊ ဤစာအုပ္ကုိႀကိဳးပမ္းစု စည္းသူ ဆရာ‘ ျမဟန္ ’ ကုိယ္တုိင္ပင္ျဖစ္မည္ဟုပင္ယူဆရ၏။သို ့ေသာ္စာေရးသူအမည္ မေဖၚျပသည့္ေဆာင္းပါး မ်ားျဖစ္သည့္တုိင္ ဤေဆာင္းပါးမ်ားမွာ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏စာေပလက္ရာမ်ားအေပၚ၊ စာဖတ္သူမ်ားပုိမိုနားလည္ခံစား ႏုိင္ရန္အေထာက္အကူျပဳသည့္အတြက္ကုိမူ ေက်းဇူးတင္ရမည္ျဖစ္၏။
( ခ )
“ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏စာေပလက္ရာမ်ား” စာအုပ္တြင္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ “ အယူအဆေရးရာကိစၥမ်ား”ကုိေတြ ့ရသည္။ ထိုအယူအဆေရးရာကိစၥမ်ားမွာ ေက်ာင္းသားမ်ား တူညီ၀တ္စုံ၀တ္သင့္၊ မသင့္ကိစၥမွအစ ...၊ဘ၀လမ္းညြန္အယူအဆကိစၥအထိ က်ယ္က်ယ္ျပန္ ့ ျပန္ ့ပါ၀င္၏။ ဥပမာ “ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ” အဂၤလိပ္လိုေရးသားသည့္ Freedom 0f Dress in School ေဆာင္းပါး ႏွစ္ပုဒ္တြင္ ဦးသန္ ့၏ “ဂႏၱေလာက” မဂဇင္းတြင္ ေရးသည့္ “ Fron my School Window ” ေဆာင္းပါး အေပၚျပန္လည္ေခ်ပေရးသားသည့္ေဆာင္းပါးျဖစ္သည္။ ေက်ာင္းသားမ်ား တူညီ၀တ္စုံ၀တ္ေစသည့္ ကိစၥမွာ လြတ္လပ္မွဳမရွိျခင္းကုိျပဆုိျခင္းမဟုတ္ပဲ၊ စည္းလုံးမွဳႏွင့္ခ်စ္ ခင္ရင္းႏွီးမွဳစိတ္ဓါတ္တုိ ့ကုိပြားေစေၾကာင္း ေခ်ပသည့္ေဆာင္းပါးျဖစ္၏။ ေနာက္ထပ္ဥပမာတ ခုမွာ ...၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္၏နာမည္ေက်ာ္ေဆာင္းပါး “ Burma and Buddhism” ျဖစ္သည္။ အဂၤလိပ္ လို ေရးသားသည့္ေဆာင္းပါးျဖစ္၏။ ဤ ေဆာင္းပါးမွာ ၁၉၃၅ ခုႏွစ္ဧၿပီလထုတ္၊ ဂႏၱေလာက မဂဇင္းတြင္ပါ၀င္သည့္ေဆာင္းပါးျဖစ္၏။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းတကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားဘ၀က ေရးသည့္ ေဆာင္းပါးျဖစ္၏။ ထိုစဥ္က ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွာ အသက္ ( ၂၀ ) အရြယ္သာရွိေသး၏။ အေျခခံသည့္အေၾကာင္းအရာမွာျမင့္၏။ အမ်ိဳးသားဓေလ့ထုံးစံအယူအဆမ်ားအေပၚ လူငယ္ မ်ားမည္ကဲ့သုိ ့ ခံယူက်င့္သုံးသင့္ေၾကာင္း တင္ျပေဆြးေႏြးသည့္ေဆာင္းပါးျဖစ္သည္။ စိတ္၀င္ စားဖြယ္ေကာင္းလွသည့္အခ်က္မွာ ဤ ေဆာင္းပါးY “ဗုဒၶ” ၏“ ကာလမသုတၱန္” လာအယူအ ဆကုိအေလးအနက္ထားတင္ျပေဆြးေႏြးသည့္အခ်က္ျဖစ္၏။ ယင္းအယူအဆမွာ “ ၀ိဘဇၹ၀ါဒ ” ျဖစ္၏။ “ဗုဒၵ၀ါဒ ” ၏အႏွစ္ျဖစ္၏။ အယူ၀ါဒတစ္ခု၏အမွားအမွန္ကုိေ၀ဖန္ပုိင္းျခားၿပးီမွသာ၊လက္ခံ က်င့္သုံးသင့္ေၾကာင္းေထာက္ျပသည့္ေဆာင္းပါးျဖစ္၏။
“ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏စာေပလက္ရာမ်ား ”ကို ဖတ္ၿပီးဗုိလ္ခ်ဳပ္၏အယူအဆေရးရာအ တုိင္းအဆအတိမ္အနက္ကုိခန္ ့မွန္းလုိ ့ရသည့္ ေနာက္ထပ္ဥပမာရွိပါေသးသည္။ ဥပမာ “ေက်ာင္းသား၀တၱရား ” ေဆာင္းပါးျဖစ္၏။ ဤ ေဆာင္းပါး၏အႏွစ္သာရမွာ ( ၂ ) ခ်က္ရွိ၏။( ၁ ) အခ်က္မွာ ပညာေရး၏သေဘာသကန္ကုိဖြင့္ဆုိျခင္းျဖစ္ၿပီး ေနာက္ထပ္( ၁ ) ခ်က္မွာေက်ာင္းသား မ်ားထားရွိရမည့္ ပညာသင္ၾကားေရးဆုိင္ရာအလုပ္္လမ္းညႊန္ျဖစ္၏။ အထမ အခ်က္ ( ၁ )အ ရ၊ပညာေရး၏သေဘာသကန္ကုိဖြင့္ဆိုရာY “ ပညာစစ္ ” ဆုိသည္မွာ ပညာသင္ၾကားေရးလြတ္ လပ္ခြင့္ ( Academic Freedom ) ရွိိမွသာစစ္မွန္သည့္ပညာေရးျဖစ္ေၾကာင္းဖြင့္ဆိုခ်က္ျဖစ္၏။ ေနာက္ထပ္( ၁) အခ်က္မွာ၊ ေက်ာင္းသားမ်ား၀တၱရားမွာအတန္းစာက်က္၍ စာေမးပဲြေအာင္ ရုံမွ်ႏွင့္တာ၀န္ေက်ပြန္သည္မဟုတ္။ ေလာကေရး၊ ဓမၼေရးႏွင့္ျပသနာအရပ္ရပ္တုိ ့ကုိစိစစ္ေ၀ ဖန္ေေျဖရွင္းတတ္ေသာပညာမ်ိဳးကိုရေအာင္ဆည္းပးူၾကရမည္ “ဟူသည့္အလုပ္လမ္းညႊန္အယူ အဆျဖစ္၏။ တနည္းအားျဖင့္ဆုိလ်င္” ေက်ာင္းသားဟူသည္မွာ ပညာေရးတြင္မက၊ ေလာက ေရးကုိပါေလ့လာပါ၀င္ဆင္ျခင္လုပ္ကုိင္ရမည့္ ၀တၱရားရွိသည္ ဟူသည့္အယူအဆပင္ျဖစ္ သည္။ အမွန္စင္စစ္...ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းသည္ “ေက်ာင္းးသားမ်ား....ႏုိင္ငံေရးႏွင့္မသက္ ဆိုင္၊ ပညာေရးသက္သက္သာေလ့လာပါ၀င္ရမည္” ဟူသည့္အယူအဆကို လက္မခံခဲ့ေၾကာင္း အထင္အရွားေတြ ့ရသည့္ေဆာင္းပါးျဖစ္၏။
အယူအဆေရးရာအရ ေနာက္ထပ္ဥပမာတခုရွိပါေသးသည္။ “ ႏုိင္ငံေရးအမ်ိဳးမ်ိဳး”ေဆာင္းပါးျဖစ္၏။ ဤေဆာင္းပါးတြင္ အဓိကအားျဖင့္အခ်က္( ၂ )ခ်က္ကုိေတြ ့ရ၏။ ပထမအခ်က္မွာ “ ႏုိင္ငံေရးဆိုသည္မွာ လူမႈသူမႈကိစၥအားလုံးပင္ျဖစ္၏ ” ဟုဗုိလ္ခ်ဳပ္ကယူဆ၏။ ထုိစဥ္က ႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္တခ်ိဳ ့ႏုိင္ငံေရးလုပ္ရင္း ႏုိင္ငံေရးအရွဳပ္္အေထြးမ်ားၾကားညပ္ေနသည့္အခါ “ ႏုိင္ငံေရးဆုိသည္မွာ ညစ္ပတ္သည့္အလုပ္ျဖစ္သည္၊ကုသုိ္လ္ တပဲ ငရဲတပိႆာအလုပ္ျဖစ္သည္ ” ဟူေသာစကားေျပာၾကသည္ကုိ ဗုိလ္ခ်ဳပ္က ကန္ ့ကြက္၏။“ ႏုိင္ငံေရးသည္ ေလာကီေရးပင္ျဖစ္၏။ လူေတြသည္ျပဳျပင္လုိ ့ရ၏။ ျပဳျပင္လို၏။ တုိးတက္လုိ၏။ ဤအခ်က္မွာ ထင္ရွားေနေပၿပီ။စင္စစ္ႏုိင္ငံေရးမွာ ထုိျပဳျပင္တုိးတက္လိုသည့္္ပင္မတရာႀကီးတရပ္ပင္ျဖစ္၏” ဟုအခိုင္အမာ ျမဳင့္တင္ေရးသားလိုက္၏။
ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ အယူအဆေရးရာကုိသိရွိႏုိင္သည့္ေနာက္ဆုံးဥပမာမွာ “ စာေပေရးရာအယူ အဆ ” ျဖစ္၏။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္သည္ စာေပေရးရာအယူအဆကုိ ေဖၚျပသည့္ေဆာင္းပါးတပုဒ္ကုိေရးခဲ့သည္ကားမွန္၏။ သို ့ေသာ္ထုိေဆာင္းပါးကုိ မည္သည့္ေနရာဌါနတြင္ ေဖၚျပခဲ့သည္ကုိလည္းေကာင္း၊ ေ ဆာင္းပါ၏ ေခါင္းစဥ္အမည္ ကုိလည္း ေကာင္းမွတ္တမ္း မွတ္ရာအရ မရွိႏိုင္ခဲ့ပါ။ ဗုိလ္မွဴးႀကီး‘ ဘုိ ’ ဆုိသူက ၁၉၄၉ ခုႏွစ္တြင္ထုတ္ေ၀သည့္ ‘ အုိးေ၀မဂဇင္း ’Y ၊ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ စာေပအယူအဆဆုိင္ရာေဆာင္းပါးကုိ ေဖၚျပခဲ့ေပးခဲ့သျဖင့္သာလူအမ်ား ဖတ္ၾကရျခင္းျဖစ္၏။ ဤေဆာင္းပါးတြင္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ စာေပအယူအဆမွာ “ မိမိေရးလိုက္သည့္စာေပသည္ အျမဲတန္းရွင္သန္ေနရမည္၊ အဖ်က္သေဘာမပါဘဲ အျဖစ္သေဘာႏွင့္ အျပဳသေဘာပါေစရမည္၊ ေခတ္မီ၍ ျပဳျပင္ဖန္တီးျခင္းသေဘာ ပါေစရမည္၊ ရွိရင္းစြဲအရာတစ္ခုကုိ ပ်က္မသြားေစဘဲ ညံ့မသြားေစဘဲ ပုိ၍ ေကာင္းမြန္လာေစရမည္၊ ေခတ္အလုိက္ လူ ့ေလာကတုိးတက္ေရးကို အားေပးသည့္ စာေပမ်ိဳး ျဖစ္ေစရမည္၊စာဖတ္ပရိသတ္ အားလုံးအား တစ္ေန ့ထက္တစ္ေန ့ တုိးတက္ႀကီးပြားေစေမည့္ စာေပမ်ိဳး ျဖစ္ရမည္ ” ဟုေရးသားခဲ့၏။
ဤသည္တို ့မွာ “ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏စာေပလက္ရာမ်ား” စာအုပ္မွရရွိသည့္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ အယူအဆေရးရာအပုိင္း ဥပမာတခ်ိဳ ့ပင္ျဖစ္သည္။
( * )
“ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏စာေပလက္ရာမ်ား ” စာအုပ္ကိုဖတ္လ်င္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္၏္ အေတြးအေခၚအယူအဆပိုင္းအေျခေနကုိက်ေနာ္တုိ ့ေလ့လာလုိ ့ရႏုိင္၏။ ထ ့ိုျပင္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏စာေရးနည္းအတတ္ပညာအေျခေနကုိလည္း ေလ့လာ လို ့ရႏုိင္၏။ တနည္းအားျဖင့္ဆုိလ်င္အေၾကာင္းအရာႏွင့္အတတ္ပညာႏွစ္ခုစလုံးေလ့လာခြင့္ရႏုိင္၏။
“ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏စာေပလက္ရာမ်ား” စာအုပ္ထဲမွ၊ ဗုိလ္ခ်ဳပ္၏အယူအဆေရးရာပုိင္းကုိ က်ေနာ္ အထက္တြင္တင္ျပခဲ့ၿပီးျဖစ္သည္။ ဤ ေနရာတြင္မူ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ စာေရးနည္းအတတ္ပညာအေျခအေနကုိ ေလ့လာၾကည့္မိသည္။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ စာေရးနညး္အတတ္ပညာ ( ၀ါ ) ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ စာေရးနည္းအတတ္ ပညာၾကြယ္၀မွဳ၊ မၾကြယ္၀မွဳကုိေလ့လာလုိလွ်င္“ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏စာေပလက္ရာမ်ား” စာအုပ္ထဲတြင္ပါရွိသည့္ “ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္းဆန္း၏ကုိယ္ေရးအထု ပၸတၱိ ” ေဆာင္းပါးကုိက်ေနာ္ညႊန္းရပါလိမ့္မည္။ ဤ ေဆာင္းပါးမွာ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းကသူ ့အထုပၸတိၱကုိသူကုိယ္တုိင္ျပန္းေရးခဲ့သည့္ အထုပၸတၱိေဆာင္းပါးျဖစ္သည္။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ကုိယ္ေရးအထုပၸတၱိေဆာင္းပါးအစမွာ... ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကသူေမြးဖြာခဲ့ သည့္ နတ္ေမာံျမိဳ ့( ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏စာလုံးေပါင္းသတ္ပုံအတုိင္းေရးပါသည္) အိိ္မ္ႀကီးတအိမ္၏ေနာက္ ေဘး အေဆာင္ငယ္ကေလးအေၾကာင္းကုိေရး၏။ ေရးပုံေရးနည္းကဆန္းသည္။ ပထမဦးစြာနတ္ေမာံၿမိဳ ့၏ဖဲြ ့စည္း ပုံကုိေရး၏။ မီးရထားဘူတာရုံတခုကိုေရး၏။ ထုိ ့ေနာက္ဘူတာ၏၀ဲယာပတ္လည္မွ ေျမပဲခင္းႏွမ္းခင္းမ်ားဆီ ေရာက္၏။ထုိမွတဖန္ေတာရကမၼဌါန္းေက်ာင္း၊ ထုိုမွ ခေပါင္းကုန္း (သို ့) နက်ားထူးရြာစု၊ ထုိ ့ေနာက္ေနာက္ထပ္ ရြာစု (၂ )ခု ၊ ထုိ ့နာက္ေလာကဓါတ္ျမန္မာအထက္တန္းေက်ာင္း၊ ထုိ ့ေနာက္ငါးရက္တေစ်း၊ ပုလိပ္ဂိတ္တန္းလ်ား ၊ စာတုိက္၊ ၿမိဳ ့အုပ္ရိုး အစရွိသည္တို ့ကုိတဆင့္ၿပီးတဆင့္ေရးသြားခဲ့၏။ ေနာက္ဆုံးတြင္ ္ၿမိဳ ့ရြာမႀကီးထဲက ဧရာမ အိမ္ႀကီးတအိမ္ကုိဆုိက္၏။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းသည္ကား ထုိအိမ္ႀကီး၏ေနာက္ေဘး အေဆာင္ငယ္တြင္ေမြးဖြား ခဲ့ေလသည္။
ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းသည္ သူေမြးဖြားခဲ့ရာ အိမ္အုိႀကီး၏ေနာက္ေဖးအေဆာင္ေလးဆီေရာက္ေအာင္ စာဖတ္သူမ်ားကုိတဆင့္ၿပီးတဆင့္လမ္းညႊန္ေခၚေဆာင္သြားသလိုေရးေလသည္။ စာဖတ္သူမွာ တေနရာၿပီးတေနရာ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဦးေဆာင္ေခၚငင္ရာေနာက္ တေကာက္ေကာက္လိုက္ခဲ့ရ၏။ စာဖတ္သူမွာ ကုိယ္တုိင္လမ္း ေလွ်ာက္ၿပီးလုိက္လာခဲ့ရသလို ယာခင္းမ်ားကုိျဖတ္ခဲ့ရ၏။ ရြာစုတခ်ိဳ ့ကုိျဖတ္ရ၏။ ပလိပ္တန္းလ်ား၊ စာတိုုက္တို ့ ေရွ ့မွျဖတ္ရ၏။ ေနာက္ဆုံး စာပုိဒ္ဆုံးကာနီးၾကမွ အိမ္ႀကီးတအိမ္၏ေနာက္ေဘးအခန္းငယ္ဆီေရာက္လာေလ သည္။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ စာေရးနည္းအတတ္ပညာအားေကာင္းမွဳေၾကာင့္ နတ္ေမာံၿမိဳ ့ကေလးကုိ မ်က္ေစ့ထဲဲတြင္ ထင္ထင္ရွားရွားျမင္လာရေလသည္။ ဤေရးဟန္ အဖဲြ ့အႏြဲ ့မွာ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္အေန အေန အထားကုိ ေဖၚျပေသာေရးနည္းေရးဟန္ျဖစ္၏။
ဤ ကုိယ္တိုင္ေရးအထုပၸတၱိထဲမွာပင္ ဇာတ္ေကာင္စရုိက္အဖဲြ ့အႏြဲ ့တခ်ိဳ ့ကုိလည္းထင္းထင္းျပက္ျပက္ ေတြ ့ရ၏။ ဥပမာ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက သူ၏ငယ္စဥ္ဘ၀ စိတ္ေနစိတ္ထားႏွင့္ စရုိက္ကုိေဖၚျပရာY တျခား ဇာတ္ေကာင္တဦးႏွင့္ ႏွိဳင္းယွဥ္တြဲဖက္ၿပီးမွ ေဖၚျပ၏။ အထူးသျဖင့္ သူ၏စိတ္ထား စရုိက္ႏွင့္ဆန္ ့က်င္ဖက္ သဏၠာန္ျဖစ္သည့္ တျခားဇတ္ေကာင္းတဦးႏွင့္ယွဥ္တဲြ ့ွေဖၚျပျခင္းျဖင့္သူ၏စရိုက္ကုိေပၚလြင္ေစခဲ့၏။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက သူ၏ငယ္စဥ္ဘ၀ အေျခအေနကုိ အခုလိုုေရးခဲ့ေလသည္။
“ ကၽြန္ေတာ္၏ အထက္အစ္ကုိ ကုိေအာင္သန္းႏွင့္ ကၽြန္ေတာ္မွာ အသက္ ၃ ႏွစ္ခဲြ ၄ ႏွစ္မွ်ကြာ၏ ။ သူႏွင့္ ကၽြန္ေတာ္ကား ငယ္ငယ္က ရန္ျဖစ္ဘက္ျဖစ္၏ ။ သူကား လက္ျမန္၏ ။ ကၽြန္ေတာ္ကား အားႀကီး၏ ။ မခ်ိန္မဆ လက္လြတ္စပယ္လုပ္တတ္၏ ။ သူကား ႏု၏ ။မင္းသားက်ခ်င္၏ ။ ကၽြန္ေတာ္က ၾကမ္း၏ ။ သူသည္ အစားအေသာံ အေနထိုင္မွစ၍ သပ္ရပ္၏ ။ အစားဆုိလည္ အစားတုိင္းမစား ၊ စားေသာံေနသည့္အခါ အစာေျမႀကီးေပၚသို ့ က်သြားလွ်င္ သူသည္ မစားေတာ့၊ ကၽြန္ေတာ္ကဖုတ္ဘတ္ခါ၍ စားႏုိင္လွ်င္စား၏ ။ သူကား အ၀တ္မ်ားကုိ သပ္သပ္ရပ္ရပ္ ၀တ္တတ္၏ ။ ကၽြန္ေတာ္ကား မ၀တ္တတ္ ။ ျမန္ျမန္ညစ္ေအာင္ ၀တ္တတ္၏ ။ သူသည္ ေျမႀကီးၾကမ္းမ်ားေပၚတြင္ မည္သည့္အခါမွ တုံးလံုးမလဲွ၊ ကၽြန္ေတာ္ကား ႀကိမ္ဖန္မ်ားစြာ လွဲဘူး၏ ။ သူကား ပါး၏ လွ်င္၏ ။ ကၽြန္ေတာ္ကား ထူ၏ ေအး၏ ။ ” ဟုေရးေလသည္။
ဤ ေဆာင္းပါးထဲ’Y ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ ႏွလုံးသားကုိ အထင္ရွားဆုံး ေဖၚျပႏုိင္သည့္ စာေၾကာင္းတေၾကာင္းကုိ ေတြ ့ရ၏ ။ “ စိမ္းလန္း စိုေျပ က်ယ္ျပန္ ့ေသာ ေရေျမရိုင္းေပၚတြင္ လက္ပမ္းေပၚက္ခတ္၍ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ျမဴးထူးေအာ္ဟစ္ေနလိုသည္။ ” ဟူေသာစာေၾကာင္းျဖစ္၏ ။
“ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏စာေပလက္ရာမ်ား” စာအုပ္ကုိဖတ္ၿပီးေနာက္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္သည္ကား “အေတြး ေကာင္း၊အ ေရးေကာင္သူ” တဦးျဖစ္သည္ကုိ က်ေနာ္မျငင္းႏုိင္ေတာ့။
( ဃ )
“ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏စာေပလက္ရာမ်ား” စာအုပ္မွာ အက်ိဳးေက်းဇူူးႀကီးမားလွသည္ကုိ က်ေနာ္ ၀န္ခံသည္။ စာအုပ္တအုပ္ျဖစ္ေျမာက္ေအာင္ ေဆာက္ရြက္ခဲ့ၾကသည့္ပုဂိုလ္မ်ားအေပၚေလးစားမိသည္။ ထုိပုဂၢိဳလ္ မ်ား၏ ‘ေစတနာ ’ ကုိက်ေနာ္တန္ဘုိးထား၏။ သုိ ့ေသာ္ျဖည့္စြက္အၾကံျပဳလိုသည့္ အခ်က္တခ်က္ေတာ့ရွိပါသည္ ။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းသည္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားဘ၀က ကဗ်ာတပုဒ္ကုိျမန္မာဘာသာျပန္ဆုိခဲ့ဖူး၏။ လူအေတာ္မ်ားမ်ားသိထားၾကၿပီးျဖစ္ပါသည္။ ၿဗိတိသွ်ကဗ်ာဆရာ ‘ အားနက္စ္ ဟင္နေလ ’ ရဲ “ ့အႏုိင္မခံ ” ကဗ်ာျဖစ္၏။ယင္းဘာသာျပန္ကဗ်ာကုိလည္း ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္္ဆန္း၏စာေပလက္ရာတခုအျဖစ္ထည့္သြင္းေဖၚျပ သင့္သည္ဟုက်ေနာ္ယူဆမိသည္။ အမွန္စင္စစ္ဘာသာျပန္အတတ္္ပညာမွာလည္းအႏုဳစာေပေရးရာ ကိစၥတခု သာျဖစ္သည္ဟုက်ေနာ္ယူဆမိသည္။ မူရင္းမွာ ဘာသာျပန္သူႏွင့္မသက္ဆုိင္ေသာ္ျငားလည္းဘာသာျပန္ဆုိ ရသူ၏အရည္အခ်င္းေပၚမူတည္ၿပီး ေအာင္ျမင္ေသာစာေပလက္ရာတခုျဖစ္လာႏုိင္သည္ကုိမူ သတိျပဳရမည္ ျဖစ္သလို ဘာသာျပန္ဆရာမ်ားေၾကာင့္ လူမ်ိဳးမ်ားအခ်င္းခ်င္း ယဥ္ေက်းမွဳေပါင္းကူးယွက္ႏြယ္တုိးတက္လာေစ သည္ကုိလည္း အသိအမွတ္ျပဳၾကရမည္ျဖစ္၏။
ဤစာအုပ္ျဖစ္ေျမာက္ေအာင္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကသည္ပုဂၢိဳလ္ “ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏စာေပလက္ရာမ်ား ” စာအုပ္ထဲတြင္ ‘အႏုိင္မခံ ’ ဘာသာျပန္ကဗ်ာကို မူရင္းဖန္တီးသူမဟုတ္ဟူေသာအယူအဆျဖင့္ တမင္ခ်န္ထားခဲ့သည္ေလာ၊ သို ့တည္းမဟုတ္ ပညာရွိသတိျဖစ္ခဲဆိုသလို ေမ့ေလ်ာ့ခ်န္းထားခဲ့သည္ေလာက်ေနာ္မသိ။ က်ေနာ္ကေတာ့ သည္ဘာသာျပန္ကဗ်ာကုိလည္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏စာေပလက္ရာတခုအျဖစ္ထည့္သြင္းေဖၚျပေစခ်င္၏။
“ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏စာေပလက္ရာမ်ား ” စာအုပ္ကုိဖတ္ၿပီးေနာက္ အမ်ဳိးသားေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ အေတြးအေခၚအယူအဆႏွင့္စာေပအတတ္ပညာရပ္မ်ားကုိ တစုံတရာေလ့လာေတြ ့ထိ ႏုိင္သည့္အတြက္ေၾကနပ္ဂုဏ္ယူရသည္မွာမွန္၏။ သုိ ့ေသာ္တၿပိဳင္နက္တည္းဆိုသလို ေၾကကဲြ၀မ္းနည္းမိသည့္ အခ်က္တခ်က္လည္းရွိပါေသးသည္။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းသည္ေနာင္တခ်ိန္ခ်ိန္တြင္ ႏုိင္ငံေရးနယ္ပယ္မွ ထြက္ကာ စာေရးဆရာတဦးအေန ႏွင့္ဘ၀နိဂုံးခ်ဳပ္ခ်င္သည့္ စိတ္ဆႏျပင္းျပခဲ့သူျဖစ္၏။ သူ၏ ဤစိတ္ဆႏကို အသိမိတ္ေဆြမ်ားအား မၾကာခဏ ထုတ္ေဖၚေျပာဆိုခဲ့သူျဖစ္၏။ သုိ ့ေသာ္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ႀကီးမာေလးနက္လွသည့္ဤပုဂၢ လိက စိတ္ဆႏုမွာမူ မျပည့္၀ႏုိင္ခဲ့ရွာပါ။ ၁၉၄၇ - ခု၊ ဇဴလိုင္လ ( ၁၉ )ရက္၊ သူအသက္ ( ၃၂ ) ႏွစ္ အရြယ္တြင္ မသမာသူတို ့၏လုပ္ၾကံသတ္ျဖတ္မွဳကုိခံခဲ့ရ၏။ တိုင္းျပည္လြတ္လပ္ေရးကုိပင္ျမင္ေတြ ့ခြင့္မရခဲ့ရွာပါ။
အမ်ိဳးသားေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏စာေပလက္ရာမ်ားမွာအေရအတြက္နည္းပါး၏။ ႀကီးမားမ်ားေျမာင္လွသည့္ႏုိင္င့ံလြတ္လပ္ေရးကိစၥမ်ားၾကားမွပင္ဤအေရအတြက္နည္းပါလွသည့္ စာေပလက္ရာတခ်ိဳ ့ကုိ ႀကိဳးစားဖန္တီးခဲ့ရရွာ သည့္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းအားက်ေနာ္ေလးစားမိသည္။ ထုိ ့အျပင္ဘ၀ကုိစာေရးသူတဦး၏ဘ၀ႏွင့္သာနိဂုံးခ်ဳပ္ ဖုိ ့ရန္ စိတ္အားထတ္သန္ခဲ့သူ အမ်ိဳးသာေခါင္းေဆာင္ႀကီး၏ ႏွလုံးသားကုိမူ ပုိၿပီးေလနက္မိေပ၏။
ၿငိမ္းေ၀
၁။
“မာနယ္ပေလာ” သို႕ ေရာက္လာခဲ့သည္မွာ (၆)လခန္႕ ရိွၿပီ။ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (လြတ္ေျမာက္နယ္ေျမ) ဌာနခ်ဳပ္႐ံုးခန္း၏ ေနာက္ဖက္ အမိုးစြန္းကေလးေအာက္တြင္ အခန္းဖြဲ႕ေနထိုင္ခဲ့သည္မွာ (၃)လ ရိွၿပီ။ မယ္တုကၡီစမ္းေခ်ာင္း ေရစီးသံကို ႏွစ္ဆယ့္ေလးနာရီမျပတ္ က်ေနာ္ၾကားေနခဲ့ရ၏။ တခါတရံ စမ္းေရစီးသံမ်ားကို နာရီအေတာ္ၾကာ နားစိုက္ေထာင္ခဲ့ ဖူး၏။ က်ေနာ့္မွာ မယ္တုကၡီစမ္းေခ်ာင္း၏ အလၤကာဆန္ေသာေရစီးသံမ်ားကို နားေထာင္၍ပင္ မတင္းတိမ္ႏိုင္ခဲ့။
ဌာနခ်ဳပ္႐ံုး၏ ေျမာက္ဖက္က သစ္ပင္ခ်ဳံပင္မ်ား၊ ငွက္ေပ်ာပင္႐ိုင္းမ်ားကို ခုတ္ထြင္ရွင္းလင္းရင္း မယ္တုကၡီစမ္းေခ်ာင္းဆီီက ေရစီးသံကို က်ေနာ္ၾကားေနရသည္။ ေသာင္ရင္းျမစ္ထဲစီး၀င္ေပါင္းစပ္ရန္ ေကြ႕တေကြ႕အလိုတြင္ျဖစ္သျဖင့္ စမ္းေခ်ာင္းမွာ ၀ါးတေထာက္မွ် နိမ့္ဆင္းေနလွ်က္၊ ေက်ာက္တံုးေက်ာက္ခက္မ်ားႏွင့္ ျပည့္ေနေလသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ေရစီးသံမွာ ပိုၿပီး အသံ က်ယ္ေလာင္ေနခဲ့၏။
ဌာနခ်ဳပ္႐ံုးသို႕ ေရာက္ရိွလာကတည္းက ဆန္အိတ္ထမ္း၊ သန္႕ရွင္းေရးလုပ္၊ ထမင္းခ်က္၊ ထင္းေပါက္သည့္အလုပ္မ်ားကို ေက်နပ္ႏွစ္သိမ့္စြာ က်ေနာ္လုပ္ခြင့္ရခဲ့၏။ ထုိအလုပ္မ်ားမွာ က်ေနာ့္စိတ္ကို ပိုမိုက်ဳိးႏြံပ်ပ္၀ပ္ေစကာ၊ တန္ဘိုးရိွေသာ ဘ၀ အေတြ႕အႀကံဳမ်ားကို ရရိွေစခဲ့၏။ မယ္တုကၡီစမ္းေခ်ာင္းေရစီးသံမ်ားသည္ က်ေနာ့္ဘ၀ အလွည့္အေျပာင္းတခု၏ ၀ါက်မ်ားကို ပုဒ္ျဖတ္ေပးခဲ့ၾက၏။
တေန႕ … ၊ စားဖိုေဆာင္ေဘး မယ္တုကၡီစမ္းေခ်ာင္းထဲက ေက်ာက္တံုးတခုေပၚတြင္ က်ေနာ္ထိုင္ေနခဲ့သည္။ ေရစီးသံ မ်ားကို နားေထာင္ရင္း စမ္းေခ်ာင္း၏အထက္ေအာက္ႏွင့္ ေဘးႏွစ္ဖက္ကို ၾကည့္႐ႈမွတ္သားေနမိ၏။ စမ္းေခ်ာင္္း၏တဖက္တြင္ ျမင့္ျမင့္မတ္မတ္ရိွေနသည့္ ရဟန္းပ်ဳိသမဂၢကုန္းေတာ္ကို ေမာ့ၾကည့္သည္။ ကုန္းေတာ္၏ေအာက္ဖက္ သစ္ရိပ္၀ါးရိပ္မ်ား ၾကားတြင္ ကရင္တပ္မႉး ဗိုလ္ၾကာယံု၏အိမ္ကို လွမ္းျမင္ေနရသည္။ ေကာင္းကင္ကို ေမာ့ၾကည့္ေတာ့ မိုးျပာေရာင္ပိတ္ဖ်ဥ္ေပၚတြင္ ၀ါဂြမ္းဆိုင္မ်ား အဆုပ္လိုက္ဖူးပြင့္ေနၾကသည္ကို ေတြ႕လိုက္ရ၏။ အထက္ဖက္ ၀ါးႏွစ္႐ိုက္သာသာ အကြာတြင္ မယ္တုကၡီ စမ္းေခ်ာင္း၏ အၿမီးသည္ ေခါင္းေလာင္းငယ္မ်ား စုၿပံဳတီးခတ္ကာ ေတာအုပ္ ေတာတန္းထဲ တိုး၀င္သြားေန၏။ ထုိစဥ္မွာပင္ ေရစီးသံမ်ားႏွင့္ေရာကာ ထူးျခားသည့္ အသံ တခုကို က်ေနာ္ၾကားလိုက္ရေလသည္။
က်ေနာ့္ခႏၶာကိုယ္မွာ အလိုလိုထရပ္ လိုက္မိသားျဖစ္သြား၏။ ေခါင္းကိုဆန္႕ကာ ေရစီးသံႏွင့္ေရာေထြးၿပီး ၾကားလိုက္ရသည့္ အသံကို စစ္္ၿပီးနားေထာင္သည္။ မာေက်ာသည့္ သံသတၱဳတခုႏွင့္ ေျမႀကီးထိေတြ႕လိုက္သည့္အသံကို တခ်က္ႏွစ္ခ်က္မွ် က်ေနာ္ၾကားလိုက္ရ၏။ ေက်ာက္တံုးတခုမွတခု ခုန္ကူးကာ အထက္ဖက္ကို က်ေနာ္ေရာက္လာခဲ့သည္။ ေခ်ာင္းေကြ႕နားကို ေရာက္ေတာ့ ေျမႀကီးကို ေပါက္တူးႏွင့္ေပါက္သည့္အသံကို ပီျပင္စြာၾကားလာရ၏။ သို႕ေသာ္ ေခ်ာင္းေကြ႕ထဲသို႕ ၀င္မည္ျပဳစဥ္ မွာပင္ ေပါက္တူးသံမ်ား ရပ္သြား၏။ က်ေနာ္က ေခ်ာင္းေကြ႕ထဲမွထြက္ကာ ေက်ာက္တံုးတခုေပၚတြင္ တက္ရပ္လိုက္သည္။ က်ေနာ္ႏွင့္ ၀ါးတ႐ိုက္အကြာတြင္ လူတေယာက္ ေပါက္တူးတလက္ကိုင္ကာ ရပ္ေနေလသည္။ သူသည္ ေခ်ာင္းေဘး ေျမကြက္လပ္ေပၚတြင္ ေျခႏွစ္ဖက္ကို အနည္းငယ္ခြဲကာ ခတ္မတ္မတ္ ရပ္ေန၏။ က်ေနာ့္ကို ေက်ာေပးထားသျဖင့္ သူ႕ေနာက္ မလွမ္းမကမ္းတြင္ ေရာက္ေနသည့္ က်ေနာ့္ကို သူမျမင္။ ေပါက္တူးကို လက္ႏွစ္ဖက္ျဖင့္ စံုကိုင္ၿပီး ရပ္ေနပံုမွာ တစံုတရာ အႏၱရာယ္က်ေရာက္လာလွ်င္ ခုခံကာကြယ္ရန္ အဆင္သင့္ျပင္ၿပီး ရပ္ေနသည့္ပံုစံမ်ဳိးျဖစ္၏။ ေျမကြက္လပ္ေပၚ သူရပ္ေနပံုမွာ တသက္လံုး ဘယ္ေတာ့မွ ေ႐ႊ႕လို႕မရေတာ့သည့္ ရပ္ေနပံုမ်ဳးိ။
ေနေရာင္ျခည္မွာ သူ႕ခႏၶာကိုယ္ေပၚ၊ သူ႕လက္ထဲက ေပါက္တူးေပၚ၊ ဆြလက္စ ေျမႀကီးခဲမ်ားေပၚ၊ သစ္ပင္ေတာတန္း ကေလးေပၚ ေငြစမ်ား တဖြဲဖြဲႀကဲခ်သလို တလက္လက္ ျဖစ္ေန၏။ ေလေျပတခ်က္တုိက္ခတ္လာစဥ္ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း (၃၀) ေက်ာ္ ကတည္းက က်ေနာ့္ရင္ထဲတြင္ တိတ္ဆိတ္စြာ သိမ္းဆည္းထားခဲ့မိသည့္ ၀တၳဳတိုေလးတပုဒ္ကို သတိရလာခဲ့သည္။ စာေရးသူက သူ၏ “အလွဆည္းဆာ” ဟု အမည္ေပးထားသည့္ ယင္း ၀တၳဳတုိေလးထဲတြင္ ဖခင္က သားထံေရးသည့္ စာ တေစာင္အျဖစ္ ေရးဖြဲ႕ခဲ့ျခင္းျဖစ္၏။ ထို၀တၳဳေလးထဲက စာသားတခ်ဳိ႕မွာ က်ေနာ့္ႏွလံုးသားေပၚ ဖ၀ါးျပည့္ခ်နင္းၿပီး ေလွ်ာက္လာ ေနၾကေလၿပီ။
ငါတုိ႕ဟာ စစ္ေၾကညာလိုက္ၿပီးၿပီ။ ငါတို႕ဟာ နီးကပ္လာၿပီျဖစ္တဲ့ သူတို႕ကို စိုက္ၾကည့္ေနတယ္။
သူတို႕ကလည္း ျပန္ၾကည့္ၿပီး ေလွ်ာက္လာေနၿပီ။ သူတို႕ဖိနပ္သံေတြ နီးကပ္လာေနၿပီ။ သူတို႕ဖိနပ္ႀကီးေတြဟာ ဖုန္ထဲနစ္ ျမဳပ္သြားလိုက္၊ ဖုန္ထဲမွာ ျပန္ေပၚလာေနလိုက္နဲ႕။
တလွမ္းခ်င္း တလွမ္းခ်င္း စကၠန္႕ခ်င္း နီးကပ္လာေနၿပီ။
ငါတို႕ဟာ ေက်ာက္သား႐ုပ္တုေတြ၊ သံမဏိ႐ုပ္လံုးေတြလို ၿငိမ္ေနၾကတယ္။
မုန္တိုင္းက်ေတာ့မယ္။ ငါတို႕ ၿငိမ္ေနၾကတယ္။
ငါတို႕ၿငိမ္ေနၾကတယ္။ မုန္တိုင္းက်ေတာ့မယ္။
သူတို႕ အနားေရာက္လာေနၿပီ။ ငါတို႕ ၿငိမ္ေနၾကတယ္။
ငါတို႕ ဘယ္လို ရင္ဆိုင္ၾကမလဲ။
အခုလည္း သူဟာ ႐ုတ္တရက္ က်ေရာက္လာေတာ့မယ့္ မုန္တိုင္းတခုရဲ႕ အနံ႕ကိုရလို႕ ခုခံတုိက္ခိုက္ဖို႕ရာ အဆင္သင့္ ရပ္ေနတဲ့ပံုမ်ဳိးနဲ႕ ရပ္ေနသလားပဲ။ ၿပီးေတာ့ အဲဒီ၀တၳဳေလးထဲမွာပဲ ကံအားေလ်ာ္စြာ တိုက္ပြဲတခုကို ေရွာင္ႏိုင္ခဲ့ၿပီးတဲ့အခါ သူေရး လုိက္တဲ့ စာေၾကာင္းကေလးတေၾကာင္း … ။
ခဏအတြင္းမွာပဲ အေနာက္ဖက္ ေပါက္ပင္ေတာ ခင္တန္းေၾကာဖက္က ဆည္းဆာဟာ ေတာက္ပလာတယ္သားရယ္ … တဲ့။
က်ေနာ့္ႏွလံုးသားေတြ တုန္တုန္ရင္ရင္ ျဖစ္လာေနတဲ့အခိုက္မွာ က်ေနာ့္ေျခေထာက္ေတြဟာ စမ္းေခ်ာင္းရဲ႕ေအာက္ဖက္ကို ျပန္ဆုတ္လာခဲ့၏။ သူ႕ကို ႏႈတ္မဆက္ အသံမေပးဘဲ ျပန္လည္ေနာက္ဆုတ္လာသည့္တိုင္ သူ႕ပံုပန္းသ႑န္က က်ေနာ့္ မ်က္ေစ့ထဲက ေပ်ာက္မသြား။
မူလထုိင္ေနခဲ့ရာ ေက်ာက္တံုးေပၚ ေရာက္သည္အထိ ေပါက္တူးသံမ်ားကို မၾကားရေတာ့။ သူသည္ သူႏွင့္မလွမ္းမကမ္း ကမ္းပါးယံထိပ္ေပၚက သူ၏ တဲအိမ္ကေလးဆီ ျပန္တက္သြားၿပီလား။ ဒါမွမဟုတ္ ေနပူထဲတြင္ သည္အတိုင္း ရပ္ေနခဲ့သည္လား ဆိုသည္ကိုမူ က်ေနာ္မသိ။
၂။
ရဟန္းပ်ဳိသမဂၢကုန္းေတာ္ထိပ္က သူ၏ ေက်ာင္းသခၤမ္းေလးကို ေက်ာေပးကာ ေျမေလွကားထစ္မ်ားအတိုင္း ဆင္းလာ သည့္ အခ်ိန္တိုင္း သူ႕အတြက္ က်ေနာ့္မွာ ေၾကကြဲေနမိသည္။ သူ႕ကို က်ေနာ္ အေမွ်ာ္လင့္ႀကီး ေမွ်ာ္လင့္ထားခဲ့သမွ် သဲထဲ ေရသြန္ ျဖစ္ရေတာ့မည္လားဟုေတြးလွ်င္ က်ေနာ့္မွာ ရင္တုန္ပန္းတုန္ျဖစ္ကာ လွမ္းေနသည့္ေျခလွမ္းမ်ားပင္ အလိုလိုရပ္တန္႕ သြားရ၏။ ယခုအခ်ိန္၌ သူ၏က်န္းမာေရးအေနအထားမွာ သိသိသာသာဆိုး႐ြားေနၿပီဟု က်ေနာ္သိလာရသည္။ မေန႕တုန္းက က်ေနာ့္ထံ လူႀကံဳႏွင့္ သူေရးေပးလုိက္သည့္ စာတေစာင္ကို ဖတ္ခဲ့ရ၏။ ဒီကေန႕ သူႏွင့္ စကားစျမည္ေျပာခဲ့သည္။ သူ႕ကို ႏႈတ္ဆက္ၿပီး ေတာင္ကုန္းေပၚကဆင္းေေတာ့ က်ေနာ့္ထံ လူႀကံဳႏွင့္ေရးေပးလိုက္သည့္ သူ႕စာ႐ြက္ကေလးကို ထုတ္ၾကည့္မိသည္။ က်ေနာ့္မွာ အဆံုးအထိ မဖတ္ႏိုင္ေတာ့။
ပထမအဆင့္အေနႏွင့္ သူ႕ကို ရဟန္း၀တ္မွ လူ၀တ္လည္းဖို႕ တိုက္တြန္းရမည္။ ထို႕ေနာက္ အကူအညီေပးႏုိင္သူတို႕၏ အကူအညီႏွင့္ ဇင္းမယ္ (သို႕မဟုတ္) မဲေဆာက္သို႕ပို႕ကာ ေဆးကုသေစမည္။ ေဒၚဂ်ဳံကလည္း က်ေနာ္၏ အႀကံျပဳမႈကို လက္ခံ သည္။ သေဘာေပါက္သည္။ သို႕ေသာ္ ကိုတိုက္ေအာင္က လက္မခံ။ သူ႕ကို က်န္းမာေရးမေကာင္းျဖစ္ေနသည္ဟု ေျပာလွ်င္ပင္ ကိုတိုက္ေအာင္က ႐ႉး႐ႉး႐ႈဲ႐ႈဲျဖစ္ကာ လက္မခံ။ သူခ်စ္ခင္ေလးစား ၾကည္ညိဳရသူ “သူ႕” ကို သိကၡာခ်သည္ဟုပင္ စြပ္စြဲေျပာဆိုလာ ခဲ့၏။ သည္ၾကားထဲ သူကလည္း အဓိဌာန္မျပည့္ေသးဟုဆိုကာ လူ၀တ္လည္းရန္ ျငင္းဆန္လ်က္ရိွ၏။ ေဆးကုသမႈခံယူရန္ကိုမူ စကားပင္ ဟလို႕မရ။ ထိုရက္မ်ားအတြင္း သူသည္ ရက္ေပါင္းမ်ားစြာ မအိပ္ပဲေနခဲ့သည္ဟု ၾကားလာရသည္။ သူ႕ထံ မၾကာခဏ သြားေရာက္ေတြ႕ဆံုေနခဲ့သျဖင့္ တေန႕တျခား ပိန္ခ်ဳံးက်လာေနသည့္ သူ၏အေျခအေနကိုၾကည့္ကာ က်ေနာ့္မွာ စိတ္မေကာင္း ျဖစ္ခဲ့ရ၏။ တခါတရံ ေက်ာင္းသခၤမ္းေလးေရွ႕ သြားရပ္လိုက္သည့္ က်ေနာ့္ကို သူက လက္ခံစကားမေျပာပဲ ေနေလသည္။
ရဟန္း၀တ္မွ လူ၀တ္လဲလိုက္ၿပီး ေနာက္ပိုင္း သူသည္ ဧည့္သည္မ်ားကို ျခြင္းခ်က္ႏွင့္သာ လက္ခံစကားေျပာေတာ့၏။ ငွက္ဖ်ားတက္ ျခင္း မရိွေတာ့သျဖင့္ သူ႕ခႏၵာကိုယ္မွာ က်န္းမာေရးေကာင္းသလို ရိွေသာ္လည္း သူ႕မေနာမွာမူ မတည္ၿငိမ္ခ်င္ေတာ့။
သည္လိုႏွင့္ သူ႕ကို ေလးစားခ်စ္ခင္ၾကသည့္ ပုဂၢိဳလ္တခ်ဳိ႕က အမ်ဳိးမ်ဳိးေခ်ာ့ေမာ့ေျဖာင့္ဖ်သျဖင့္ သူသည္ ကိုမိုးသီးဇြန္တို႕ထံ (ေလာ္ကြားလူ)ံ သို႕ သြားေနခဲ့၏။ သူစိတ္ခ်မ္းသာသလို ေနခြင့္ျပဳၿပီးမွ သူ႕ကို ေဆးကုသေပးရန္ ရည္ရြယ္ၿပီးမွ ေခၚထားျခင္းျဖစ္သည္။ တလခန္႕အၾကာတြင္ ေလာ္ကြားလူမွ မာနယ္ပေလာသို႕ ျပန္ေရာက္လာခဲ့ျပန္သည္။ သူ႕က်န္းမာေရး အေျခအေနမွာ ပို၍သာ ဆိုးရြားလာေနခဲ့ၿပီ။ သူသည္ ကိုတိုက္ေအာင္ အပါအ၀င္္ သူ႕ဇနီးေဒၚဂ်ဳံႏွင့္ သူ၏သား ေမာင္ဆန္း မွလြဲ၍ မည္သူႏွင့္မွ် လက္ခံစကား ေျပာဆိုျခင္းမရိွေတာ့။ တခါတရံ ေန႕ေရာညပါ အစာေရစာမစားပဲ ထိုင္ေနခဲ့၏။ တခါတရံ သူ႕တဲကေလးေဘး၊ မယ္တုကၡီစမ္းေခ်ာင္းအစပ္တြင္ ေပါက္တူးတလက္ ႏွင့္ ျငဳပ္ပင္၊ ပဲပင္ကေလးမ်ားစိုက္ေန၊ ေပါင္းသင္္ေနသည္ကို ေတြ႕ၾကရသည္။
က်ေနာ္သည္ သူ႕ထံ သူႏွင့္ေတြ႕ဆံုစကားေျပာခြင့္ျပဳရန္ အႀကိမ္ႀကိမ္ႀကိဳးစားခဲ့၏။ သို႕ေသာ္ သူကမူ လက္ခံေတြ႕ဆံုျခင္းမျပဳခဲ့။ ထိုအခ်ိန္ကမူ သူ႕ဘ၀သူ႕အေျခအေနမ်ားသည္ မၾကာမီျပန္လည္ေကာင္းမြန္လာလိမ့္မည္ဟုေတာ့ က်ေနာ္ မ၀ံ့မရဲ ေမွ်ာ္လင့္ေနခဲ့မိေလသည္။
၃။
၁၉၉၅ …၊ ဇန္န၀ါရီလ …၊ ၂၀-ရက္၊
“ေဖြးေဘာလူ” ႐ြာ ခရစ္ယာန္ဘုရားရိွခိုးေက်ာင္းတြင္ ျပဳလုပ္သည့္ “ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေစာဘိုျမ” ၏ ေမြးေန႕ပြဲမွအျပန္ သူ႕ထံက်ေနာ္ ၀င္ေတြ႕ဘို႕ႀကိဳးစားသည္။ သူ႕အိမ္ေရွ႕တြင္ သားျဖစ္သူ “ေမာင္ဆန္း” ကို တဦးတည္းသာ ေတြ႕ခဲ့ရ၏။ ေဒၚဂ်ဳံက “ပေလာင္ကုန္း” ဘက္သို႕ သြားေနသည္ဟု သိရ၏။ “ကိုတိုက္ေအာင္” က ရလလဖ နယ္ေျမသို႕ ထြက္သြားသည္မွာ တလေက်ာ္ရိွခဲ့ၿပီ။ (၃)ႏွစ္မွ် အတူေနခဲ့သူ ကဗ်ာဆရာ ကိုတိုက္ေအာင္ မရိွေတာ့သျဖင့္ သူ႕အဖို႕ လက္ကတံုးေတာင္ေ၀ွးတခု ျပဳတ္က်သြားသလိုျဖစ္ရ၏။
သူ႕အိမ္ေပၚ က်ေနာ္အတက္တြက္ သူက စကားမေျပာခ်င္ဘူးဟုဆိုကာ အိမ္ခန္းထဲသို႕ ၀င္သြားေလသည္။ သူ႕ေက်ာျပင္ကိုသာ ၾကည့္ကာ အိမ္ေပၚမွဆင္းခဲ့ရ၏။
တဲေပၚက အဆင္းတြင္ လက္နက္ႀကီးပစ္ခတ္သံမ်ားကို ၾကားရေလသည္။ “ေနာ္တ” ႏွင့္ “ထြီးပါး၀ီးက်ဳိး” ႏွစ္ေနရာစလံုးဆီက ၾကားလိုက္ရျခင္းျဖစ္၏။ ၿခံေရွ႕ကိုေရာက္ေတာ့ တို႕ကရင္အခ်င္းခ်င္း ေသနတ္မေပါက္ခ်င္ဘူးဟုဆိုကာ “ေနာ္တ” ခံစစ္ေဒသမွ ျပန္ဆင္းလာၾကသည့္ KNU စစ္သားတခ်ဳိ႕ကို ေတြ႕ရေလသည္။
၄။
၁၉၉၅-ခု၊ ဇန္န၀ါရီလ … ၂၂-ရက္၊ တနဂၤေႏြေန႕။
ပဒိုမန္းရွာထံသြားကာ “ပေဟလူ႐ြာ” တြင္ အိမ္တလံုး ငွားရမ္းေပးပါရန္ အကူအညီေတာင္းခဲ့ရ၏။ ဒီမိုကရက္တစ္ ျမန္မာ့အသံ “ေ႐ႊဗဟိုစည္” စတူဒီယိုကို ပေဟလူ႐ြာသို႕ ေျပာင္းေ႐ႊ႕ရန္ ဆံုးျဖတ္ခဲ့၏။
ပဒိုမန္းရွာအိမ္မွအျပန္တြင္ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္၊ (လြတ္ေျမာက္နယ္ေျမ) ဌာနခ်ဳပ္႐ံုးေရွ႕မွျဖတ္ကာ သူ႕အိမ္ကေလးေရွ႕ တြင္ က်ေနာ္ရပ္သည္။ သူ႕ကို ၀င္ေတြ႕ဖို႕ စဥ္းစားေနမိေသးသည္။ သို႕ေသာ္ သူသည္ သူမေတြ႕ခ်င္သည့္သူမ်ားကို ၿခံ၀န္းထဲသို႕ပင္ ၀င္ခြင့္ မျပဳေတာ့ဟု က်ေနာ္ၾကားထားရ၏။ ၀င္လာလွ်င္လည္း ရန္မူသည္အထိ ျဖစ္လာေလသည္။
အိမ္ကေလးဆီက မည္သည့္အသံမွ် မၾကားရ။ တိတ္ဆိတ္ၿငိမ္သက္လ်က္ရိွ၏။ က်ေနာ္က စိတ္ကိုေျဖကာ သူ႕အိမ္ေရွ႕က ဆက္ေလွ်ာက္လာခဲ့သည္။ “ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္” လမ္းကေလးထဲသို႕ တိုး၀င္တိုက္ခတ္လာေနသည့္ ေလႏုေအးမွာမူ က်ေနာ့္ရင္ကို မေအးျမေစႏိုင္ခဲ့ေတာ့။
၅။
၁၉၉၅-ခု၊ ဇန္န၀ါရီလ … ၂၃-ရက္၊ တနလၤာေန႕ … ။
သည္ကေန႕မနက္ ခတ္ေစာေစာအိပ္ရာထသည္ႏွင့္တၿပိဳင္နက္ လက္နက္ႀကီး ပစ္သံမ်ားကို ယခင္ေန႕ထက္ပိုၿပီး အနီးကပ္ၾကားေန ခဲ့၏။ လက္နက္ႀကီးပစ္သံမ်ားမွာ ပိုၿပီးစိပ္လာေလသည္။
အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (လြတ္ေျမာက္နယ္ေျမ) ဌာနခ်ဳပ္႐ံုးဖက္သို႕သြားကာ သတင္းစံုစမ္းရန္ထြက္လာစဥ္ မီးစက္ကမ္းပါး အေကြ႕တြင္ ကိုသက္စိုးလြင္ႏွင့္ ကိုတင့္ေဆြကို ေတြ႕၏။ သူတို႕ႏွစ္ဦးစလံုး မ်က္ေစ့မ်က္ႏွာ ပ်က္လ်က္ရိွ၏။
“အေျခအေနမေကာင္းေတာ့ဘူး၊ ခ်က္ခ်င္း အထုပ္အပိုးျပင္ၿပီး ထိုင္းဖက္ကမ္းကို ကူးဖို႕ KNU က လာေျပာတယ္။ အဲဒါ ဦးခြန္မားရ္ ကိုဘန္းနဲ႕ ခင္ဗ်ားဆီကို လာေျပာတာ”
ခ်က္ခ်င္းဆိုသလို စတူဒီယိုသို႕ျပန္ကာ ရဲေဘာ္တခ်ဳိ႕ႏွင့္အတူ အသံဖမ္းစက္မ်ားႏွင့္ ပစၥည္းပစၥယမ်ားကို ထုပ္ပိုးျပင္ဆင္ရ၏။ ကံအားေလ်ာ္စြာ လွည္းတစီးငွားလို႕ရသျဖင့္ ေသာင္ရင္းျမစ္ကမ္းသို႕ ပစၥည္းအားလံုး ေရာက္သြားခဲ့၏။ ေန႕လည္ (၂)နာရီခန္႕တြင္ ပဒိုမန္းရွာ ၏ ဇနီးအေနာ ( နမ့္က်င္ေရႊ) ၏ ကူညီစီစဥ္ေပးခ်က္အရ ေသာင္ရင္းျမစ္အထက္ဖက္ ေကြ႕ႏွစ္ေကြ႕အလြန္ ထိုင္းႏိုင္ငံဖက္ကမ္း ေတာင္ေျခသို႕ ေလွႀကံဳႏွင့္ ကူးလာခဲ့ၾက၏။ က်န္ရစ္သည့္ ပစၥည္းတခ်ဳိ႕ကိုသယ္ရန္ႏွင့္ ထိုင္းႏိုင္ငံ အတြင္းဖက္သို႕ ဆက္လက္ထြက္ခြာရန္ ပဒိုမန္းရွာထံ တင္ျပမည္ဟုဆိုကာ ကရင္ရဲေဘာ္ေလး “ကြယ္သာထူး” ႏွင့္ “မိုးေက်ာ္” (ABSDF) တို႕က မာနယ္ပေလာဖက္ ျပန္ကူးသြား ၾက၏။
ညေနမိုးခ်ဳပ္မွပင္ ထင္းေျခာက္တခ်ဳိ႕ေကာက္ယူကာ ေသာင္ရင္းျမစ္ေရႏွင့္ ဆန္ေဆးၿပီး ထမင္းခ်က္၏။ ျမစ္ေဘး ေတာင္ေျခအစပ္ တြင္ ပစၥည္းမ်ားကို ျဖစ္သလိုစုပံုထားရိွကာ ဖ်ာတခ်ပ္ကို အမိုးလုပ္ၿပီး အိပ္ရာထိုင္ခင္း ျပင္လိုက္၏။ အေနာ (နမ့္က်င္ေရႊ) က ခူးေပးလုိက္ သည့္ ပဲလင္းေျမြသီးကို ခ်က္စားရန္စီစဥ္၏။ ေန၀င္ရီတေရာအခ်ိန္ ေဘာေနာ္ေလးေတာင္ႀကီးကိုေက်ာ္ၿပီး ေရာက္လာသည့္ လက္နက္ႀကီးပစ္သံမ်ားမွာ ပိုမိုေၾကာက္မက္ဖြယ္ေကာင္းေန၏။ လူသံၾကားလို႕ အထက္ဖက္ကိုလွည့္ၾကည့္ေတာ့ ခ်ဳိင္းေထာက္တေခ်ာင္းကို ေေထာက္ကာ၊ ေျခေထာက္တဖက္မရိွသည့္ လူတေယာက္၊ ကေလးတေယာက္ႏွင့္အတူ လမ္းေလွ်ာက္လာေနသည္ကိုေတြ႕ရ၏။ သူတို႕ႏွစ္ဦးစလံုး ႏြမ္းလ်ေသာေျခလွမ္းမ်ားလွမ္းကာ ေအာက္ဖက္ေတာစပ္သို႕ ၀င္ေရာက္သြားခဲ့ၾက၏။ သူတို႕ဘယ္ဆီ ထြက္ခြါသြားၾကသည္ ကိုမူ က်ေနာ္မသိ။
ေမွာင္သြားသည့္အခါ ေလွတစင္း ကပ္လာသည္ကို လေရာင္မႈန္ျပျပေအာက္တြင္ ျမင္ရ၏။ ရန္သူမိတ္ေဆြခြဲျခားရန္ ခက္သျဖင့္ က်ေနာ့္မွာ ထိတ္လန္႕သြားရ၏။ ေလွေပၚက လူတေယာက္ဆင္းလာ၏။ ထိုသူက က်ေနာ္တေယာက္တည္း စိတ္မခ်သျဖင့္ အေနာ (နမ့္က်င္ေရႊ) က အေဖာ္အျဖစ္အိပ္ရန္ လႊတ္လိုက္သူျဖစ္ေၾကာင္း ကရင္သံ၀ဲ၀ဲႏွင့္ေျပာမွ က်ေနာ့္မွာ စိိတ္ေအးသြားရေလသည္။ အေနာကိုလည္း ေက်းဇူးတင္လို႕မဆံုးေတာ့။
လေရာင္မႈန္ျပျပေအာက္တြင္ က်ေနာ္ႏွင့္ကရင္ရဲေဘာ္ေလးတို႕ ထမင္းစားၾကသည္။ လက္နက္ႀကီးပစ္သံမ်ားမွာ ညဥ့္နက္မွပင္ ပိုၿပီး နီးကပ္လာေနသည္ဟု ထင္ရ၏။ ထိုအခါက်မွပင္ “ႏိုင္၀င္းေဆြ” အတြက္ စိတ္ပူလာရျပန္သည္။ သူ၏အေျခအေနမွာ ထိုင္းႏိုင္ငံဖက္ကမ္းသို႕ အလြယ္တကူလိုက္ပါလာႏုိင္သည့္အေျခအေနမ်ဳိး မဟုတ္သျဖင့္လည္း က်ေနာ့္မွာ ေၾကကြဲတုန္လႈပ္ေနမိ၏။
၆။
“ပေဟလူ” ရြာကို ေရာက္ရန္၊ က်ေနာ့္ေနာက္ဖက္က ေတာင္ေၾကာကို ေက်ာ္ရဦးမည္ဟု သိရ၏။ မနက္မိုးလင္းကတည္းက “ကြယ္သာထူး” ႏွင့္ “မိုးေက်ာ္” တို႕ကို က်ေနာ္ေမွ်ာ္ေနမိသည္။ မိုးလင္းသည္ႏွင့္တၿပိဳင္နက္ ညက က်ေနာ္ႏွင့္အေဖာ္လာအိပ္ေပးသည့္ ကရင္ လူငယ္ေလးက၊ မာနယ္ပေလာဖက္ကမ္းသို႕ ေလွျဖင့္ ျပန္ကူးသြားခဲ့၏။ မနက္ (၁၀)နာရီအထိ “ကြယ္သာထူး” တို႕ ေရာက္မလာေသး။
လက္နက္ႀကီးပစ္သံမ်ားမွာ ေနထြက္ကာစက ေခတၱခဏရပ္သြားသလိုရိွရာက၊ ေနျမင့္လာေတာ့ အသံပိုစိပ္လာသည္ဟု ထင္ရ၏။ ေ၀းရာက နီးလာသည္ဟု ထင္လာရ၏။ မေန႕တုန္းက “ေနာ္တ” ၊ “ထြီးပါး၀ီးက်ဳိး” ၊ “ဆင္ျဖဴေတာင္” ဖက္ဆီကသာ ၾကားခဲ့ရသည့္ လက္နက္ႀကီးပစ္သံမ်ားမွာ ယခုအခါ ေသာင္ရင္းျမစ္အထက္ဖက္ဆီကပါ ၾကားလာရ၏။
က်ေနာ္က ညေနကတည္းက ၊ DVB ပစၥည္းမ်ားကို ျမစ္ဆိပ္ႏွင့္ မလွမ္းမကမ္း၊ မိုးမခပင္အုပ္မ်ားၾကား ဆြဲသြင္းထားခဲ့၏။ ျမစ္ထဲတြင္ စက္ေလွမ်ား၊ လက္ေလွမ်ား လူးလာေခါက္တုန္႕ အလွ်င္အျမန္ သြားေနၾက၏။ စက္ေလွမ်ားေပၚတြင္ ပစၥည္းအျပည့္၊ လူ႕အျပည့္။
ဒီကေန႕မနက္ၾကေတာ့ မိမိစိတ္ကပဲ ထင္လို႕လားေတာ့မသိ။ တခါတရံ လက္နက္ႀကီးပစ္သံမ်ားၾကားတြင္ လက္နက္ငယ္ပစ္ခတ္သံ မ်ားကိုပင္ ၾကားလာရသည္ဟု ထင္မိ၏။ ၿခဳံစပ္တြင္ တေယာက္တည္းထုိင္ေနရသည္မွာ လံုၿခံဳမႈမရိွဟု စိတ္ပူေနစဥ္၊ ကမ္းစပ္သို႕ ေလွတစင္း ဆိုက္လာခဲ့၏။ စက္ေလွေပၚက လူႏွစ္ေယာက္ခုန္ဆင္းလိုက္၏။
“ကိုၿငိမ္း ၊ စက္ေလွလာၿပီ၊ ဒီေတာင္ေၾကာကို ေက်ာ္ၿပီး ပစၥည္းေတြဘယ္လိုမွသယ္ႏိုင္မွာမဟုတ္ဖူး၊ စက္ေလွေပၚပစၥည္းေတြ ျပန္တင္ ၿပီး၊ ပေဟလူရြာကို ေအာက္ဖက္က ေခ်ာင္းထဲကတဆင့္သယ္မယ္”
သူတို႕ကို က်ေနာ္ အေထြအထူးေမးျမန္းမေနေတာ့ပဲ စက္ေလွေပၚပစၥည္းေတြ၀ိုင္းတင္၏။ မာနယ္ပေလာကို ျဖတ္ကာ “ပေဟလူ” ေခ်ာင္းထိပ္သို႕ ေရာက္လာၾက၏။ ေသာင္ရင္းျမစ္ထဲမွတဆင့္ “မာနယ္ပေလာ” ကို ေမာ့ၾကည့္ခဲ့ရသည္မွာ ရင္ထဲ၌ ေၾကကြဲေနမိ၏။ ေသာင္ရင္းျမစ္ထဲသို႕စီး၀င္ရာ “ပေဟလူ” ေခ်ာင္းထဲသို႕ ေကြ႕၀င္လာစဥ္ စက္ေလွမ်ား၊ လက္ေလွမ်ား ေခ်ာင္းလံုးျပည့္ လႈပ္ရွားေနသည္ကို ဘြားကနဲ ေတြ႕လိုက္ရ၏။ ကမ္းေပၚတြင္၊ ေလွမ်ားေပၚတြင္ လူေတြ၊ အထုပ္အပိုးကိုယ္စီႏွင့္ သြားလာလႈပ္ရွားေနၾက၏။ “ပေဟလူ” ရြာေျခ တြင္ စက္ေလွေပၚက ပစၥည္းမ်ားကိုခ်ေတာ့ ညေန (၄)နာရီခန္႕ရိွၿပီ။ ေသာင္စပ္ႏွင့္ေရစပ္တြင္ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (လြတ္ေျမာက္ နယ္ေျမ) မွ ရဲေဘာ္မ်ား သံုးေယာက္တြဲ၊ ငါးေယာက္တတြဲ ၀ိုင္းစုထိုင္ေနၾကသည္ကိုေတြ႕ရ၏။ တခ်ဳိ႕က ေသာင္ျပင္ေပၚတြင္ပင္ တံုးလံုး ပက္လက္အိပ္ေနၾက၏။ ပစၥည္းမ်ားခ်ၿပီးေသာအခါ ညေနစာခ်က္စားရန္ ျပင္ဆင္ရျပန္ေလသည္။
ညၾကေတာ့ ေသာင္ျပင္ေပၚတြင္ပင္ ဖ်ာမ်ား၊ ပလပ္စတစ္မ်ားခင္းကာ အိပ္လိုက္ၾက၏။ ပစၥည္းမ်ား သယ္ပိုးေရႊ႕ေျပာင္းခဲ့ရသျဖင့္ က်ေနာ့္တကိုယ္လံုး ကိုက္ခဲနာက်င္လ်က္ရိွ၏။ သည္ေနရာေရာက္ေတာ့ မေရမတြက္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ျမင္ေနရသည့္ စစ္ေျပးဒုကၡသည္မ်ား ကို ေတြ႕ရသျဖင့္ ပူပန္စိတ္ေလ်ာ့သြားရ၏။ သို႕ေသာ္ မာနယ္ပေလာဖက္ကမ္းဆီက၊ လက္နက္ႀကီးပစ္သံမ်ားမွာမူ ပိုမိုနီးကပ္လာေနေလ သည္။
၇။
“ေဖြးေပါလူ” ရြာ ကမ္းစပ္တြင္၊ ပစၥည္းမ်ား စုပံုထားရိွၿပီးသည့္အခါ ရြာထဲသို႕ ဦးစြာပထမ သြားႏွင့္ၿပီးမွ ေနရာထိုင္ခင္းစီစဥ္ရန္ ဆံုးျဖတ္၏။ ပစၥည္းမ်ားကို “ကြယ္သာထူး” တို႕ႏွင့္ ထားႏွင့္ကာ ကုန္းေပၚသို႕တက္လာခဲ့၏။ လမ္းတြင္ မ်က္ႏွာသိတခ်ဳိ႕ကို လူအုပ္ၾကားထဲ၌ ေတြ႕ခဲ့ရ၏။ လူတိုင္း အထုပ္အပိုးကိုယ္စီ။ တကိုယ္လံုး ဖံုအလိမ္းလိမ္းျဖင့္ … ။ စကားကိုပင္ သြက္လက္က်ယ္ေလာင္စြာ မေျပာႏိုင္၊ ႏႈတ္ မဆက္ႏိုင္ၾကေတာ့။ လူတိုင္း၏ မ်က္ႏွာမ်ားေပၚက ေသာကလက္ေရးမ်ားကို က်ေနာ္ ေကာင္းစြာဖက္႐ႈႏို္င္ခဲ့၏။ ပတ္၀န္းက်င္တခြင္လံုး၊ မိုး ေကာင္းကင္တခုလံုး အံု႕မိႈင္းျပာႏွမ္းေနသည္ေလာဟုပင္ ထင္မိ၏။
“ပေဟလူ” ရြာႏွင့္ မ်က္ေစါင္းထိုးတဖက္ကမ္း၊ “ေဖြးေပါလူ” ရြာမွာ၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေစာဗိုလ္ျမ ေနထိုင္သည့္ရြာဟု သိရ၏။ “မာနယ္ပေလာ” ႏွင့္ လက္နက္ႀကီးတကမ္းစာတြင္ ရိွေသာ္လည္း ထိုင္းႏိုင္ငံဖက္ကမ္း၊ ထိုင္းႏိုင္ငံနယ္ေျမျဖစ္သျဖင့္ နအဖစစ္တပ္မ်ား၏ ရန္ကိုသိပ္ၿပီး မစိုးရိမ္ရ။ သို႕ေသာ္ ထိုင္းနယ္ျခားေစာင့္တပ္မ်ား၊ ညကတည္းက ေရာက္လာေနသည္ဟု ၾကားခဲ့ရသျဖင့္ စိတ္ပူေနမိေသး၏။ နယ္ေျမ အေနအထားမွာ လူသြားလမ္းမွအပ မည္သည့္ဆက္သြယ္ေရးလမ္းမွ် မရိွသည့္ေနရာျဖစ္သျဖင့္ ထိုင္း နယ္ျခားေစာင့္တပ္မ်ား အလံုးအရင္းႏွင့္ေေတာ့ ေရာက္မလာႏိုင္ေကာင္းရဲ႕ဟု စိတ္ကိုေဖာ့ၿပီး ေတြးထားရ၏။ အေျခအေနေပးပါက “ေဖြးေပါလူ” ရြာတြင္ တရက္ႏွစ္ရက္တန္သည္ နားကာ ၊ ေသာလဲထရြာ၊ မယ္စာရင္းရန္းၿမိဳ႕အထိ ေဖာက္ထြက္ႏိုင္ရန္ နည္းလမ္းရွာမည္ဟု ေတြးထား၏။
“ေဖြးေပါလူ” ရြာ ကမ္းပါးေပၚအတက္တြင္ အလြန္နီးကပ္ေသာတေနရာမွ၊ လက္နက္ႀကီးေပါက္ကြဲသံထြက္ေပၚလာသျဖင့္ လူေတြ အားလံုး ေနရာတြင္ပင္ ၀ပ္ကာေနရာယူလိုက္ၾက၏။ သို႕ေသာ္ မာနယ္ပေလာဖက္ကမ္းဆီက ေပါက္ကြဲျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ခ်က္ခ်င္းသိကာ ခရီးဆက္ၾကရ၏။ လူအုပ္ၾကားထဲတြင္ လမ္းေလွ်ာက္လာရင္း အသိမိတ္ေဆြမ်ားကို က်ေနာ္ရွာေနမိသည္။ ေတြ႕လွ်င္ သူတို႕ႏွင့္ ၫိွႏိႈင္းတို္င္ပင္ကာ ေနရာထိုင္ခင္းကိစၥ စီစဥ္မည္ဟုေတြး၏။ ထိုစဥ္မွာပင္ လူအုပ္ထဲ၌ အမ်ဳိးသမီးတဦးကို မေမွ်ာ္လင့္ပဲ က်ေနာ္ေတြ႕လိုက္ရေလ သည္။
ေခါင္းေပၚတြင္ လင္ဗန္းတခ်ပ္ကိုရြက္ထားသည့္ အမ်ဳိးသမီးတဦး။ လင္ဗန္းေပၚတြင္မူ ဟင္းသီးဟင္းရြက္လိုလို၊ အေၾကာ္လိုလို အရာ၀တၳဳမ်ားကို မ်က္ႏွာသုပ္ပု၀ါ အစုပ္တထည္ႏွင့္ အုပ္ထား၏။ လူအုပ္ကိုေက်ာ္ၿပီး ၾကည့္ရသျဖင့္၊အမ်ဳိးသမီး၏မ်က္ႏွာကို သဲကြဲစြာ က်ေနာ္ မျမင္ရ။ က်ေနာ့္ေရွ႕က လူတခ်ဳိ႕ကို အလ်င္အျမန္ေက်ာ္တက္ကာ၊ က်ေနာ္ေတြ႕လိုက္ရသည့္ အမ်ဳိးသမီးဆီလွမ္းလာခဲ့သည္။ သို႕ေသာ္ လူအုပ္ထဲတြင္ ထိုအမ်ဳိးသမီးကို က်ေနာ္ မေတြ႕ရေတာ့။ လူတခ်ဳိ႕မွာ အုပ္စုလိုက္ခြဲကာ ရြာထဲသို႕၀င္သြားေနၾက၏။ အခ်ိန္ ေတာ္ေတာ္ၾကာသည္အထိ ထိုအမ်ဳိးသမီးကို က်ေနာ္ရွာေနမိသည္။ သို႕ေသာ္ လံုး၀မေတြ႕လုိက္ရေတာ့။
“ေဒၚဂ်ဳံကေတာ့ ဆရာႏိုင္၀င္းေဆြနဲ႕ အတူတူမရိွေတာ့ဘူးဗ်၊ ဆရာကလည္း ေဒၚဂ်ဳံတို႕ေခၚရာ မလုိက္ေတာ့ဘူးတဲ့၊ ေဒၚဂ်ဳံတို႕ သားအမိလည္း ဆရာႏိုင္၀င္းေဆြကိုထားၿပီး ဒီဖက္ကမ္းကိုကူးလာၾကတာ၊ ေဒၚဂ်ဳံကေတာ့ အေၾကာ္ေရာင္းၿပီး စားစရိတ္၊ ခရီးစရိတ္ရွာေနရ တယ္လို႕ ေျပာတာပဲ ကိုၿငိမ္း၊ ဒါေပမယ့္ ပဒိုမန္းရွာကေတာ့ ဆရာ့ကို ရေအာင္ေခၚလာရမွာပဲလို႕ေတာ့ ေျပာတယ္လို႕ က်ေနာ္ၾကားခဲ့ရတယ္”
က်ေနာ္ … အသက္႐ႉမ၀ႏိုင္ေအာင္ ေၾကကြဲေနမိသည္။ ဆရာ “ႏိုင္၀င္းေဆြ” တေယာက္ ရန္သူသိမ္းပိုက္ေတာ့မည့္ “မာနယ္ပေလာ” က၊ အိမ္ကေလးတလံုးထဲ၊ တေယာက္တည္း ရိွေနခဲ့ၿပီလား … ။ က်န္ေနရစ္ခဲ့ၿပီလား။ သူ႕ကို ဘယ္သူမွ ကယ္ထုတ္ မလာႏိုင္ၾကေတာ့ဘူးလား။
“ေဖြးေပါလူ” ရြာ ကမ္းပါး၊ လူသြားလမ္းေဘး၊ ဖုန္ထုႀကီးေအာက္တြင္ က်ေနာ္တေယာက္တည္း ထိုင္ေနစဥ္ “ပေဟလူ” ရြာကအထြက္၊ လမ္းတြင္ ရဲေေဘာ္ ကိုစိုး၀င္းညိဳေျပာခဲ့သည့္ ဆရာႏိုင္၀င္းေဆြမိသားစု၏ သတင္းကို က်ေနာ့္နားထဲ၌ ၾကားေနခဲ့ေလသည္။
၈။
၁၉၉၅-ခု … ေဖေဖာ္၀ါရီလ … ၆-ရက္၊ တနလၤာေန႕၊ ထုိင္းႏုိင္ငံနယ္စပ္၊ ေဖြးေပါလူရြာ။
သူ႕ကို ဘုရားစင္ေအာက္တြင္ တေယာက္တည္း တင္ပလႅင္ေခြထိုင္ကာ တရားအာ႐ံုျပဳေနသည္ကို က်ေနာ္ေတြ႕ရသည္။ ထုိ႕ေၾကာင့္ အေႏွာက္အယွက္မျပဳဘဲ ေနာက္ေဖးခန္းသို႕ က်ေနာ္၀င္လာခဲ့သည္။ မီးဖိုေခ်ာင္ထဲတြင္ ရဲေဘာ္ဆယ္ေယာက္ခန္႕ ထမင္းစားေန သည္ကို ေတြ႕ရ၏။ ဗိုလ္မႉးခ်စ္ေမာင္ (ရလလဖ အတြင္းေရးမႉး)ႏွင့္ ေတြ႕ရန္ အိမ္ေရွ႕ဖက္သို႕ ျပန္ထြက္ခဲ့သည္။ ဗိုလ္မႉးခ်စ္ေမာင္ႏွင့္ေတြ႕ကာ သူ၏ က်န္းမာေရးအေျခအေနကိုေမးသည္။ ဗိုလ္မႉးခ်စ္ေမာင္မွာ က်ေနာ့္ကို လက္ခံစကားေျပာဘို႕ပင္ အခ်ိန္မရရွာပါ။ သူ႕က်န္းမာေရး အေျခအေနမေကာင္းသည့္ အေၾကာင္းကိုသာ ေျပာျပႏိုင္၏။ သူ႕ကို ပဒိုမန္းရွာ၏အစီအစဥ္ျဖင့္ ထိုင္းႏိုင္ငံဖက္ကမ္းအထိ ေခၚလာႏုိင္ခဲ့သည္ ကိုပင္ ကံေကာင္းသည္ဟု ဆိုရပါမည္။ ဗိုလ္မႉးခ်စ္ေမာင္တို႕အဖြဲ႕သည္လည္း သည္ကေန႕ ညေနမွာပင္ တပ္မဟာ (၆)နယ္ေျမသို႕ ဆုတ္ခြါ ေတာ့မည္ျဖစ္ေၾကာင္း သိရ၏။ သူ႕အတြက္ ဘယ္လိုအစီအစဥ္ရိွသလဲဟုေမးေတာ့ ဗိုလ္မႉးခ်စ္ေမာင္မွာ ေရရာတိက်စြာ ေျဖႏိုင္ျခင္းမရိွ။
ဧည့္ခန္းထဲသို႕၀င္ကာ သူ႕ေရွ႕တြင္ က်ေနာ္ထိုင္ခ်လိုက္သည္။ လက္ထဲတြင္ပါလာသည့္ ကင္မရာႏွင့္ သူ႕ကိုခ်ိန္လုိက္သည္။ ထိုအခါ ၾကမွပင္ သူသည္ ရုတ္တရက္ က်ေနာ့္ကို ခုန္အုပ္ေတာ့မလို ထရပ္လုိက္၏။ ေမွ်ာ္လင့္မထားသျဖင့္ က်ေနာ့္မွာ လက္ထဲက ကင္မရာကို အေယာင္ေယာင္အမွားမွားႏွင့္ ေဘးသို႕ခ်ထားလိုက္ရ၏။ သူသည္ ဘုရားစင္ေအာက္တြင္ ျပန္ထိုင္ကာ မ်က္လံုးစံုမွိတ္လ်က္ ၿငိမ္သက္သြားေလသည္။
ထိုေန႕ညက ဗိုလ္မႉးခ်စ္ေမာင္တိုိ႕အဖြဲ႕ လုံၿခံဳရာေနရာသို႕ ဆက္လက္ထြက္ခြါသြားၾကေၾကာင္း သိရ၏။ သူကမူ မည္သူႏွင့္မွ်စကား မေျပာ။ ထမင္းမစား။ ဘုရားစင္ေအာက္မွာပင္ တဦးတည္း တရားထိုင္ေနခဲ့ေလသည္။
၉။
၂၀၀၅-ခု …၊ ဧၿပီလ၊ ၁၈-ရက္၊ တနလၤာေန႕။
စာအုပ္စင္ေပၚက စာအုပ္(၈)အုပ္ကို ေရြးၿပီး စားပြဲေပၚတြင္ တင္ထားလိုက္သည္။ သူ၏ရင္ေသြးမ်ားျဖစ္သည့္ “မဟူရာေမတၱာ” ၊ “မသိန္းရွင္ဆီပို႕ေပးပါ” ၊ “ေႏြတည” ၊ “ည အသေခ်ၤ” ၊ “ျမစပယ္႐ံု” ၊ “အခ်စ္ည” ၊ “ဘ၀စာမ်က္ႏွာမ်ား” ႏွင့္ “ေရဆန္လမ္း” စာအုပ္မ်ားကို တအုပ္ခ်င္းကိုင္တြယ္ၾကည့္႐ႈရင္း “သူ႕” ကို သတိရေနသည္။ သူကြယ္လြန္ခဲ့သည္မွာ (၁၀)ႏွစ္ တင္းတင္းျပည့္ခဲ့ၿပီ။ သူ႕ကို ေလးစားခ်စ္ခင္သူ တစုက သူကြယ္လြန္ျခင္း (၂)ႏွစ္ေျမာက္ အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ ကဗ်ာစာအုပ္ထုတ္ေ၀ခဲ့၏။ “ေရဆန္လမ္းသို႕အျပန္” ဟု အမည္ေပးခဲ့၏။ ယင္း စာအုပ္တြင္ သူကြယ္လြန္သည့္ေန႕ကို အတိအက်ေဖာ္ျပသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ ( ၂၄-၂-၁၉၉၅)
က်ေနာ့္အသိထဲတြင္မူ သူကြယ္လြန္သည့္ “လ” ႏွင့္ “ခုႏွစ္” ကိုသာ အတိအက်သိရိွႏိုင္ၿပီး ေန႕ရက္ကိုမူ မည္သူမွ်အတိအက် မသိရိွႏိုင္ဟု ယူဆေနမိသည္။ အမွန္တကယ္အားျဖင့္ “ေဖြးေပါလူ” ရြာတြင္ ေနာက္ဆံုးက်န္ရစ္ခဲ့သည့္ စစ္ေျပးဒုကၡသည္မ်ား၊ စစ္႐ႈံးရဲေဘာ္ မ်ားထဲ၌ သူ႕ကို ႏိုင္ငံေက်ာ္စာေရးဆရာ “ႏိုင္၀င္းေဆြ” ဟု သိသူ တေယာက္မွ်မရိွ။ ထိုင္းႏိုင္ငံနယ္စပ္ ေတာအုပ္မ်ား၏အလယ္တြင္ စိတ္ေ၀ဒနာခံစားေနရသူ “သူ႕” ကို နားလည္ခြင့္လႊတ္ကာ ကူညီေဖးမေပးႏုိင္မည့္သူ တဦးမွ်မရိွႏိုင္။ နအဖတပ္မ်ား၏ လက္နက္ႀကီး တကမ္းစာအကြာ ထိုင္းနယ္ျခားေစာင့္တပ္မ်ား ေျခခ်င္းလိမ္ရိွေနၿပီး ေတာ္လွန္ေရးရဲေဘာ္မ်ား ၀ါးအစည္းေျပသလို လက္နက္မဲ့ ဥဒဟို ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ေနၾကရသည့္ ေခတ္ပ်က္ကာလတခုတြင္ သူ႕ကို လူဆိုးလူေကာင္း ခြဲျခားဆက္ဆံရန္မွာလည္း သူ႕က်န္းမာေရး အေျခအေနက အကူအညီမရႏိုင္ေတာ့။
က်ေနာ့္အေတြးထဲတြင္ ၁၉၁၇-ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာေတာ္လွန္ေရးအၿပီး၊ အာဏာရွင္စက္ကြင္းမိလ်က္ ဆိုက္ေဗးရီယားမဲဇာေတာ တြင္ မထင္မရွားေသဆံုးသြားရသည့္ ရဟူဒီကဗ်ာဆရာ “အိုစစ္မင္ဒယ္လ္စတန္း” ကို ေတြးေနမိသည္။ ကဗ်ာဆရာ “အိုစစ္မင္ဒယ္လ္စတန္း” မည္သည့္ေန႕က မည္သည့္ေနရာတြင္ မည္သည့္အတြက္ ေသဆံုးခဲ့ရသည္ကို ယခုအထိ မည္သူမွ်အတိအက် ေျပာမျပႏိုင္ခဲ့။
“ႏိုင္၀င္းေဆြ” သည္ေကာ … ။
မုန္တို္င္းတခုေအာက္တြင္ ေၾကြရြက္တခ်ဳိ႕လြင့္ပါ ေပ်ာက္ကြယ္ရသည္မွာ ဘာမွ်ေတာ့မဆန္း။ သို႕ေသာ္ ဤသစ္ရြက္တရြက္ ေၾကြလြင့္သြားရပံုမွာ တကယ့္ကို ဂႏၱ၀င္ေျမာက္ ေရာမႏိၱက ဆန္လြန္းလွေခ်၏။ ။
(ဒီ၀တၳဳေလးကေတာ့ ဆရာႏိုင္၀င္းေဆြႏွင့္က်ေနာ္ ေနာက္ဆံုး ေတြ႕ဆံုခဲ့တဲ့ အခ်ိန္ကို မွတ္တမ္းတင္တဲ့ သေဘာပါပဲ။ ဆရာႏိုင္၀င္းေဆြ အေပၚမွာ စိတ္၀င္စားၾကသူေတြ သူ႕၀တၳဳေတြကို ႏွစ္သက္ၾကသူေတြအတြက္ ဒီ၀တၳဳတိုေလးက တစံုတရာ မွတ္တမ္းမွတ္ရာ တခုအျဖစ္ ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္လိမ့္မယ္လို႕ က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။)
( က )
ႏွလုံးသားကုိ ေအးခဲသြားေစတဲ့ သည္အဖ်ား
ေနာက္ဆုံးပါးလိုက္တဲ့ လက္ေဆာင္လုိ
ခုထိ ငါမွတ္မိေနေသးရဲ ့။
ေန ့ခင္းနဲ ့တူတဲ့ သည္ည
ၿပီးေတာ့ ျပာပုံေတြၾကားထဲက
ေၾကကြဲေနတဲ့ အရိပ္တခု
အခုထိ ငါမွတ္မိေနေသးရဲ ့။
မီးေလာင္ေနတဲ့ အနံ ့ဟာ
စိတ္မခ်မ္းေျမ ့မွဳလုိ
စူး၀ါးၾကမ္းရွ ေနရဲ ့။
သည္အနံ ့ဟာ ဘယ္ေတာ့မွ ငါ့ကုိမခြါ
ေက်းရြာေတြရဲ ့ျပာမွဳံမ်ားလို
တုိက္ဖြိဳက္ေရာဂါ ကေယာင္ကတမ္း
ေ၀ဒနာရဲ ့
အနီေရာင္နဲ ့အနက္ေရာင္ ေကာက္လွဳိင္းစည္းမ်ားလို့
သူစိမ္းဆန္တဲ့ တိတ္္ဆိတ္မွဳသစ္ထဲက
ေသဆုံးသြားတဲ့ လ၀န္းရဲ ့အစိပ္အပုိင္းလို
သည္အနံ ့ဟာ ငါနဲ ့အတူရွိေနရဲ ့။
( ျမသန္းတင့္ ဘာသာျပန္ဆုိသည့္ လူမ်ား၊ သကၠရာဇ္မ်ား ၊ ဘ၀ ...စာအုပ္မွ )
၁၉၅၄ - ခု ၊ ေႏြဦး၊ စလင္းၿမိဳ ့....။
အိပ္ေပ်ာ္ရာက လန္ ့ႏုိးလာခဲ့သည္။ မ်က္ေစ့က်ိန္းမတတ္ အလင္းေရာင္မ်ားကုိ ေတြ ့လိုက္ရသည္။ မလွမ္း မကမ္းက ေျခသံမ်ားကိုၾကားရသည္။ ပူေႏြးနဴးညံ့ သည့္လက္တဖတက္ကုိ ဆုပ္ကုိင္မိသည္။ လူတစ္ေယာက္ရဲ ့ လက္တဖက္က သူ ့ေခါင္းေပၚ အသာအယာတင္လ်က္။
“သား၊ အိပ္ေနေလ၊ အေမရွိတယ္၊ အသာေလးအိပ္ေန”
ေခါင္းကုိေမါ့ၿပီးၾကည့္သည္။ ျခံစည္းရုိးအျပင္ဖက္၊ ျခံ၀န္းေဘးက လမ္းခင္းလိပ္သဲေက်ာက္တုံးမ်ား ႏွင့္ျမင္းခြါမ်ားပြတ္တိုက္မိသံၾကားရသည္။ ခရာတုတ္သံၾကားရသည္။ ျမင္းခြါသံမ်ားမွာေ၀းကြာသြားေန၏။ အလွမ္းေ၀းလြန္းသည့္တေနရာမွ လူသံမ်ားကုိၾကားရသည္။ ေဗ်ာက္အုိးေဖါက္သံမ်ားမွာ တၿမိဳ ့လုံးကုိလြမ္း မုိးလ်က္။ မီးေရာင္မ်ားမွာ ရုတ္တရက္၀င္းလက္္လင္းျဖာၿပီးမွ တေျဖးေျဖး အေမွာင္က်သြာ၏။
ေဆးရုံႀကီးဖက္က ေအာ္ဟစ္ေျပာဆိုသံမ်ားၾကားရသည္။ တံခါးမ်ားရုိက္ခ်ိဳးဖ်က္ဆီးေနသည့္ အသံမ်ားကုိၾကားရသည္။ ေျခသံမ်ားမွာ နီးလာလိုက္ေ၀းသြားလိုက္ျဖစ္ေန၏။ ေခါင္းေပၚတင္ထားသည့္ မိခင္၏လက္ကသူ ့့နဖူးကိုအသာဖိသည္။သူက မ်ာက္လုံးမ်ားကုိ မိွတ္ကာ ေဗ်ာက္အုိးေဖါက္သံမ်ားကို္ နားေထာင္သည္။ ေဗ်ာက္အုိးမ်ားက တခါတရံ တခ်က္ခ်င္း။ တခါတရံအတဲြလိုက္။ တခါတရံ နားကြဲလုမတတ္ ေပါက္ကဲြျမည္ဟီးလ်က္။
မိခင္၏ကုိယ္နံ ့ေၾကာင့္သူ ့မွာသတိၱမ်ားျပည့္လာရ၏။ ေန ့ခင္းေၾကာင္ေတာင္ပမာ အလင္းေရာင္မ်ား လင္းျဖာလုိက္သည့္ ညကုိသူေၾကာက္သည္။ မိုးၿခိမ္းသံမ်ားလို ေဗ်ာက္အုိးေဖါက္သံမ်ားကုိ သူေၾကာက္သည္။ အေမွာင္္ထုေအာက္က ေျခသံမ်ားကုိသူေၾကာက္သည္။ သို ့ႏွင့္သူသည္ မိခင္၏လက္ကုိဆုုပ္ကုိင္ရင္း....၊မိခင္ ၏ခႏၡာကုိယ္ႏွင့္တုိး၀င္ပူးကပ္ရင္း ျပန္လည္အိပ္ေပ်ာ္သြားရ၏။
အိပ္ေပ်ာ္ရာကနိဳးေတာ့ သူ ့ခႏၡာကိုယ္မွာအိပ္ယာထဲတြင္လဲေလ်ာင္းလ်က္။ သူက ကမန္းကတန္း အိ္မ္ေရွ့ကိုထြက္သည္။ မိခင္ကုိရွာသည္။ အိမ္ေရွ့ခန္းတြင္ လူတခ်ိဳ ့ထိုင္ေနၾကသည္။ မိခင္ကုိ ကုလားထုိင္ တစ္လုံးတြင္ထုိိင္လ်က္ေတြ ့ရ၏။ အမျဖစ္သူ့ကမိခင္၏ေဘးတြင္ တံပ်က္စီးတေခ်ာင္းကုိင္ရင္းရပ္လ်က္။ ညီေလးက ဖခင္၏ရင္ခြင္ထဲတြင္ထုိင္လ်က္။
“ဆရာႀကီး၊ ေဆးရုံက ဆရာ၀န္ႀကီးက ခဏာလာပါအုန္းတဲ့”
ထုိင္္ေနသူအားလုံးထိုင္ရာက ထရပ္လိုက္ၾကသည္၊ ျပတင္းေပါက္က္တဆင့္ ေအာက္ကုိငုံၾကည္ၾက သည္။ ဖခင္က ညီေလးကုိ မိခင္ထံလႊဲကာ အိပ္ေပၚကဆင္းသည္။ ေဆးရုံႀကီးဆီ ခတ္သုတ္သုတ္ ေလ်ာက္သြားေန၏။
ေရကျပင္တြင္ မ်က္ႏွာသစ္ရင္းလူႀကီးေတြေျပာဆုိေနၾကသည့္ စကားမ်ားကို သူ ့နားထဲ၌ ထပ္ျပန္ တလဲလဲၾကားေနရ၏။
“သစ္ပင္ေတြမွာ လူ ့ဦးေဏွာက္ေတြကပ္ေနတာ။ အဲဒီသစ္ပင္မွာ လူတေယာက္ေယာက္က ကပ္ၿပီၤး ရပ္ေနတုန္း ေခါင္းကုိေသနတ္မွန္သြားလုိ ့ျဖစ္မွာေပါ့၊ၿပီးေတာ့ သစ္ပင္ေျခရင္းမွာေသြးအိုင္ႀကီးရွိေနတာပဲဟာ”
“ရဲစခန္းထဲမွာ ေသြးအုိင္ေတြနဲ ့ဒရြတ္တုိက္ဆဲြသြားတဲ့စြပ္ေၾကာင္းေတြလည္းရွိေနေသးတယ္”
“ေရာက္စုံသူပူန္ေတြက ညေနကတည္းက လွည္းေတြနဲ ့့မသိမသာၿမိဳ ့ထဲေရာက္ေနတာဆုိပဲ။ ကၠဳသိနာရုံဘုရား၀င္းထဲမွာ စခန္းခ်သြားၾကတာ၊ ျမင္းေတြစီးၿပီးတၿမိဳ ့လုံး မေၾကာက္ၾကဖုိ ့၊ အိ္မ္အျပင္ဖက္ မထြက္ၾကဖို ့လိုက္ေအာ္ၾကေသးတယ္၊ သူတို ့ခ်င္း လူခ်င္းမွားၿပီးပစ္ၾက ခတ္ၾကေသးတယ္တဲ့”
“ေဆးရုံတံခါးေတြကုိ ရုိက္ခ်ိဳးဖြင့္ၿပီး ေဆးေတြအကုန္ယူသြားတယ္တဲ့၊ နယ္ပုိင္ႀကီးအိ္မ္ဖက္၊ ၿမိဳ ့ရုိး ေဟာင္းေပၚကုိ သူတို ့က စစ္ဖိနပ္ေတြနဲ ့တက္ၾကတာပဲ၊ စစ္တပ္နဲ ့ပုလိပ္တန္းလ်ားကုိ အဲဒီေပၚကေနၿပီး အေျမာက္နဲ ့ထုတာတဲ့၊ ဘာရမွလဲ၊ ၿမိဳ ့ရုိးကုန္းထိပ္မွာ နတ္စင္ကရွိေနတယ္ေလ၊ ျမင္းျဖဴရွင္က ျမင္းျဖဴစီးၿပီးတၿမိဳ ့လုံးပတ္ၿပီး ေစာင့္ေရွာက္ခဲ့လုိ. သူပုန္ေတြ သူ ့အေလာင္း သူဆဲြၿပီးျပန္ဆုပ္သြားရတာ”
မ်က္ႏွာသစ္ၿပီး အိမ္ေပၚကဆင္းေတာ့ ေဆးရုံႀကီးေရွ ့တြင္ လူေတြအုပ္လိုက္ေရာက္ေနသည္ကုိ ေတြ ့ရ၏။ အိမ္ေရွ ့ကားလမ္းမေဘး ေညာင္ပင္ႀကီးေအာက္တြင္ရပ္ကာ ေဆးရုံးႀကီးအေပါက္၀့ကုိ လွမ္းၾကည့္ေန မိသည္။
ဘာ့ေၾကာင့္ရယ္မသိ.....။ သူ ့ရင္ထဲ ၌ထိတ္လန္ ့ေၾကာက္ရြံ ့ျခင္းႏွင့္အေျဖမထြက္သည့္ ေမးခြန္းမ်ားသာ လုံးေထြးရစ္ပတ္လ်က္ရွိေလသည္။
( ၂ )
သည္မွာေကာ
သစ္ရြက္ေတြၾကားထဲမွာ ေပ်ာက္ကြယ္ေနတဲ့
အိမ္ေတြထဲမွာေကာ
ဘ၀ဆုိတာ တကယ္ရွိရဲ ့လား။
ေကာင္းကင္က တိတ္ဆိတ္
ျပာမွဳန္ေတြက တိတ္ဆိတ္
ပစ္သတ္ခံရသူေတြရဲ ့ၾကက္လွ်ာစြန္းဦးထုပ္ေတြက တိတ္ဆိတ္
အခ်ိန္ကုိ တိုင္းထြာေနတဲ့
ေလးနက္တဲ့ နာရီေသာ့သီးလုိ တင္းမာတဲ့
ႀကိဳးကြင္းတပ္ အသတ္ခံရသူသာလ်င္
မေမာမပမ္း လွဳပ္ယမ္းေနတယ္။
( ျမသန္းတင့္ ဘာသာျပန္ဆုိသည့္ လူမ်ား၊ သကၠရာဇ္မ်ား ၊ ဘ၀ ...စာအုပ္မွ )
သူႏွင့္သူ ့သူငယ္္ခ်င္း‘ခ်မ္းေျမ ့’ တုိ ့စစ္တပ္ဂိတ္ေရွ ့ကုိေရာက္ေတာ့ လမ္းေပၚတြင္ လူတစ္ေယာက္ မွ် မရွိပဲျဖစ္ေနသည္။ သူတို ့ႏွစ္ေယာက္စစ္တပ္ဂိတ္ေရွ ့မွခတ္ေျဖးေျဖးေလွ်ာက္လာၾက၏။ ဂိတ္၀အေစါင့္ တဲကေလးထဲတြင္ စစ္သားတစ္ေယာက္ ေသနတ္လြယ္ရင္းရပ္ေနသည္ကုိေတြ ့ရသည္။ စစ္သားလုပ္သူက သူတုိ ့ႏွစ္ေယာက္ကို လွမ္းၾကည့္သည္။ ထို ့ေနာက္တဖက္သို ့မ်က္ႏွာလဲႊသြား၏။
အသက္ဆယ္ႏွစ္ပင္ျပည့္ဟန္မရွိသည့္ သူႏွင့္ ‘ခ်မ္းေျမ ့’ ကိုစစ္သားႀကီးက အေရးမစုိက္သည့္ဟန္ ႏွင့္ ေဆးလိပ္ပင္ မီးညိွၿပီးေသာက္ေန၏။
သူက ဂိတ္၀ႏွင့္မလွမ္းမကမ္း ျခံ၀န္းေဘးမွကပ္ၿပီးေလ်ာက္သည္။ သူတုိ ့ႏွင့္ငါးကုိက္မွ်အကြာတြင္ တမာပင္တစ္ပင္ရွိ၏။ တမာကုိင္း တစ္ကုိ္င္းကလမ္းဖက္ကုိတုိးထြက္ေန၏။ ထုိသစ္ကုိင္းတြင္ လူတစ္ဦး၏ ဦးေခါင္းျပတ္တခုဆဲြခ်ိပ္လ်က္။ ရွည္လ်ားသည့္ဆံပင္ကုိ ႀကိဳးတစ္ေခ်ာင္းႏွင့္ဆဲြခ်ီကာ သစ္ကုိင္းတြင္ ခ်ိပ္ထားျခင္းျဖစ္၏။
သူက သစ္ပင္ေျခရင္းအထိ တိုးကာခ်ိပ္ထားသည့္ ဦေခါင္းကုိ အနီးကပ္ၿပီးၾကည့္ခ်င္ေနသည္။ သို ့ေသာ္ သူငယ္ခ်င္းျဖစ္သူ “ခ်မ္းေျမ့ ” ကသူ ့လက္ကုိဆဲြထား၏။ သို ့ႏွင့္တုိင္သူက သစ္ပင္ရွိရာတုိးသည္။ ခ်ိပ္ထား သည့္ လူဦးေခါင္းးကုိ အေသအခ်ာေမါ့ၾကည့္သည္။
သစ္ကုိင္းတြင္ခ်ိပ္ထားသည့္ ဦးေခါင္းမွာ မ်က္လုံးမ်ားပင္မရွိေတာ့။ မ်က္ႏွာျပင္တခုလုံး ေသြးမ်ား၊ရြံ ့မ်ားေပက်ံလ်က္။ လည္တုိင္မွာ အူလိုလုိ၊ အေရျပားလုိအသားမွ်င္ တခ်ိဳ ့တြဲက်လ်က္။ ေသြးစမ်ားကုိေတြ ့ ရသည္။ ညိဳမဲလွ်က္ရွိေသာ မ်က္ႏွာတစ္ျခမ္းကုိရြံ ့မ်ား၊ေရမ်ားစုိလူးေနသည့္ဆံပင္မ်ားက ဖုံးအုပ္လ်က္။
ထုိေန ့က ေက်ာင္းတြင္ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားအခ်င္းခ်င္းစကားေျပာေနၾကသည္။ သူက စာသင္ခန္းထဲ မ၀င္ေသးပဲ ဆရာမႏွစ္ဦး ေဘးတြင္ကပ္ၿပီးရပ္သည္။ လြယ္အိတ္ကုိ မသိမသာ ျပင္ၿပီးဆဲြသည္။ ဆရာမ တခ်ိဳ ့မွာ မ်က္ေစ့မ်က္ႏွာ ပ်က္ေနၾက၏။
“က်မေက်ာင္းကုိလာေတာ့ တကယ္ဟုတ္တယ္ေတာ့၊ စစ္တပ္ေရွ ့မွာ ေခါင္းျပတ္ႀကီးတကယ္ခ်ိပ္ၿပီး ျပထားတာ၊ ဘယ္သူၾကည့္ၾကည့္ ၾကည့္လို ့ရေအာင္ တမင္ဆဲြခ်ိပ္ၿပီး ျပထားတာတဲ့၊ အဲဒါ သူပုန္ဗုိလ္ရဲ ့ အေလာင္းကုိသူ ့မိန္းမကုိျပေတာ့ သူ ့မိန္းမက စစ္သားေတြကို ရန္ေတြ ့လုိက္တာဆူေနတာပဲတဲ့။ သူပုန္ဗုိလ္ရဲ ့မိန္းမက စစ္သားေတြကို ပခုံးခ်င္းအတင္းလုိက္တိုက္ၿပီး ရန္ေတြ ့တာတဲ့”
သူႏွင့္သူ ့သူငယ္ခ်င္း“ခ်မ္းေျမ့”တုိ ့၊ စစ္တပ္ဂိတ္ေရွ ့ကျပန္လာေတာ့ အိမ္ေပါက္၀တြင္ ဖခင္ကတုတ္ တေခ်ာင္းကိုင္ၿပီးရပ္ေစာင့္ေနသည္ကုိေတြ ့ရ၏။ “ခ်မ္ေျမ ့” က တုတ္ကုိင္ထားသည့္ မိမိ၏ ဖခင္ကုိ ျမင္က တည္းကသူႏွင့္အတူလုိက္မလာခဲ့ေတာ့။ သူက အိမ္ေရွ ့ေရေျမာင္းေပၚက တံတားေလးေပၚတက္သည္။ ဖခင္၏တုတ္က သူ ့ေျခေထာက္ေပၚေရာက္လာ၏။ သူကလွမ္းထားသည့္ေျခေထာက္ကိုရုပ္သည္။နာက်င္မွဳ ကုိ အံႀကိတ္ၿပီးခံ၏။ ေနာက္တဖန္ေျခေထာက္တဖက္ကုိ တံတားေပၚတင္သည္။ ေနာက္ထပ္ၿပီးတုတ္တခ်က္ သူ ့ေျခဖမုိးေပၚက်လာ၏။
“မင္း...ေတာ္ေတာ္ေခါင္းမာတဲ့ေကာင္၊ ေနာက္ကုိဒါမ်ိဳးထပ္လုပ္ရင္သည့္ထက္ နာေအာင္အေဖ ရုိက္ မယ္၊ ခင္ေရ...ေဟာဒီမွာ မင္သားလူစြမ္းေကာင္းႀကီးျပန္လာၿပီကြ”
ေနာက္ထပ္( ၂ )ရက္ရွိေသာအခါ သူသည္‘ စိန္စီနီမာ ’ ရုပ္ရွင္ရုံႀကီး ဖက္သို ့ထြက္လာခဲ့၏။ အိမ္မွ မိနစ္ ( ၂၀ )ခန္ ့ေျခလ်င္ေလ်ာက္လ်င္္ေရာက္သည့္ရုပ္ရွင္ရုံႀကီးဖက္ကုိထြက္ခဲ့၏။ ရုပ္ရွင္ရုံႀကီးႏွင့္ မလွမ္းမကမ္း တြင္ၿမိဳ ့ပတ္လမ္းရွိ၏။ ၿမိဳ ့ပတ္လမ္းေပၚမွၾကည့္လ်င္ လယ္ကြက္္မ်ားကို ေက်ာ္ကာ ရြာကေလးတရြာကုိ လွမ္း ျမင္ေနရ၏။ လယ္ကြင္းႀကီးက တကြင္းလုံး စိ္မ္းစိမ္းစုိလ်က္။
“သူပုန္ဗုိလ္နဲ ့သူ ့မိန္းမကုိ အဲဒီလယ္ကြင္းထဲမွာ စစ္တပ္ကဖမ္းမိလိုက္တာတဲ့၊ သူ ့မိန္္းမက အဲဒီရြာ ကဆုိလားပဲ၊ စစ္တပ္ကသတင္းရလုိ ့ႀကိဳေစာင့္ေနတာ၊ ႏွစ္ေယာက္စလုံး ခံၿပီးပစ္ေသးတယ္တဲ့၊ မိန္းမကုိ ေတာ့ရြာနားၾကမွမိတာ၊ သူပုန္ဗုိလ္ကေတာ့ လယ္ကြင္းထဲမွာပဲ ေသနတ္္မွန္ၿပီးေသသြားတာ”
အတန္းပုိင္ ဆရာမ၏ စကားမ်ားကုိသူမွတ္မိေနသည္။ စစ္တပ္ဂိတ္ေရွ ့က၊ တမာပင္တြင္ခ်ိပ္ ဆဲြထားသည့္ သူပုန္ဗုိလ္၏ေခါင္းျပတ္ႀကီးကုိ ေမ ့လိုမရ။ ေနာင္အခါ မၾကာခဏ ဆိုသလို စိန္စီနီမာ ရုပ္ရွင္ ရုံႀကီးဖက္ကုိ သူသြားခဲ့၏။ ၿမိဳ ့ပတ္လမ္းေပၚကတဆင့္ လယ္ကြင္းစိမ္းစိမ္းႀကီးကုိ ရပ္ၿပီးၾကည့္သည္။လယ္ ကြက္မ်ား၏ဟိုမွာဖက္တြင္ရြာကေလးကုိျမင္ရ၏။ ရြာကေလးမွာ ေတာအုပ္ထဲတြင္ ကုိယ္တပုိင္း ျမဳပ္၍ေန ေလသည္။
( ဂ )
၁၉၉၃ -ခု... မတ္လ။ မာနယ္ပေလာ......။
ငါ့ေခတ္က ဆူညံတဲ့ေခတ္
လူေတြလ်င္ျမန္စြာ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းသြားၾက
စစ္ပဲြမွာ ၿငိမ္သက္တိတ္ဆိတ္ေနတာဟာ ေၾကာက္စရာေကာင္းသလုိ
ေႏြဦးဟာ ၿငိမ္သက္ၿပီး ေၾကာက္ဖြယ္ေကာင္းရဲ ့။
ၿပီးေတာ့တုိက္ပဲြ
ၿပီးေတာ့ မီးေလာင္းထားတဲ ဲ့အိမ္တလုံးအနီး
စက္သနတ္သမားတေယာက္ လဲက်လို ့
ငါ့စိတ္ကုိ လွဳပ္ရွားေစတဲ့အရာဟာ
လုယူခံထားရတဲ့ ငါ့ရဲ ့ပ်ိဳရြယ္တဲ့ဘ၀ေပလား။
( ျမသန္းတင့္ ဘာသာျပန္ဆုိသည့္ လူမ်ား၊ သကၠရာဇ္မ်ား ၊ ဘ၀ ...စာအုပ္မွ )
စာအုပ္ထဲက စာရြက္တစ္ရြက္ကုိ လွပ္လိုက္သည္။ ႏွစ္ေပါင္း( ၃၀ )ကုန္လြန္သြားသည္မွာ လ်င္ျမန္လြန္းလွသည္။ ဘ၀ဆိုသည္မွာ စာရြက္တစ္ရြက ္လွပ္လုိက္သလိုသာျဖစ္သည္။ ဤသို ့ဆုိလ်င္ သူ ့ဘ၀၏ ေရွ ့ပုိင္းႏွင့္ေနာက္ပိုင္းမွာ စာရြက္တစ္ရြက္၏္ ေရွ ့မ်က္ႏွာစာႏွင့္ေနာက္မ်က္ႏွာစာျဖစ္မည္။ ဘာမွ်မထူးျခား။ ဘာမွ်မၾကာလုိက္။ ဘာမွ်မက်န္ရစ္။
သူကစာမ်က္ႏွာတဖက္တြင္ရွိသည့္ အေၾကာင္းအရာမ်ားကုိ ေမ့ထားလိုက္ခ်င္သည္။ ”အျပဳခံ၀အဒ“ ကုိသူဆန္ ့့က်င္သည္။ မိမိသည္သာ ဘ၀၏ကတၱား။ သုိ ့ေသာ္ႏွစ္ ( ၄၀ )ေက်ာ္ခဲ့ၿပီ။ ႏွစ္ကာလမ်ား လ်င္ျမန္ စြာကုန္ဆုံးသြားခဲ့သည္။ ထုိအခ်ိန္ၾကကာမွ “အျပဳခံ၀ါဒ” ကုိ ဆန္ ့က်င္ရန္သူဆုံးျဖတ္ခဲ့သည္။ စာမ်က္ႏွာသစ္ ကုိ ကုိယ္တုိင္ေရးရမည္ဟုဆုံးျဖတ္သည္။ ထုိသို ့ဆုံးျဖတ္ခဲ့သည္၏ေနာက္၌ သူ ့လက္ထဲတြင္ ကင္မရာတစ္ လုံး၊ မွတ္စုစာအုပ္တစ္အုပ္၊ ခဲတံတစ္ေခ်ာင္း ေရာက္လာခဲ့၏။ ေဘာ္ေနာေလး ေတာင္၏ေျခရင္းတြင္ တဲထိုး ၿပီးေန၏။ မယ္တုကၡီစမ္းေခ်ာင္းတြင္ေရခ်ိဳး၏။ ကရင္လူငယ္အစည္းအရုံးခန္းမေဆာင္ထဲတြင္ ကဗ်ာရြတ္္၏။ ေသာင္ရင္းျမစ္ကမ္းတြင္ထုိင္ကာ “ယုံေတာ္မူတမ္းခ်င္း” ကဗ်ာကိုေရး၏။
တခါတရံ သူသည္ရက္ေပါင္း( ၆၀ )ေက်ာ္ခရီးထြက္တတ္၏။ သံလြင္ျမစ္အတိုင္း စုန္ဆင္း၏။ မယ္ေညာခီးေတာင္ကုိေက်ာ္၏။ ေဘာသေရာဆိပ္ကုိျဖတ္၏။ ဟီးထုိးထေတာင္ၾကားထဲကုိ၀င္၏။ ယြန္းစလင္း ေခ်ာင္း၊ ဒုံသမိေခ်ာင္းမ်ားအတုိင္း အစုန္အဆန္ခရီးႏွင္၏။
သူသည္ မိဆုိင္းေက်ာက္ေတာင္ႀကီး၏ထိပ္တြင္ရပ္ကာ စစ္ေတာင္းျမစ္ႀကီးရွိရာ မွန္ဆၿပီးၾကည့္ခဲ့ ဖူး၏။ တိမ္တခ်ဳိ ့မွာ သူ ့ဆီသို ့ေျပး၀င္လာၾကကာ ေအာ္ဟစ္သံမ်ားေပးသြားၾက၏။သူ ့နားထဲ၌ဖလံေတာင္ရြာ သူ “မေရသူ” ၏ငုိရွ်ိက္သံကုိၾကားရသည္။ ”မေဒ၀ီ“၏“ဒီကခ်စ္တာသိရဲ ့သားနဲ ့သူမုိ ့ခဲြသြားရက္တယ္...” သီခ်င္းသံကုိၾကားရသည္။ ဓါးလုိထက္ရွလွသည့္ ေက်ာက္ေတာင္္ႀကီးေပၚဖိနပ္မပါ ဗလာေျခေထာက္ႏွင့္ အတက္အဆင္းလုပ္ေနသည့္” ဦးကေသးဖုိး“ ၏ေျခေထာက္မ်ားကုိ္ ေတြးေနမိသည္။ ခႏၥာကိုယ္ကုိ ထုပ္တန္း တြင္ေဇာက္ထုိးဆဲြကာ ပါးကုိေၾကစည္အထုခံရသည့္ က်ဳံစိန္ရြာက ရဟန္းတပါးကို ျမင္ေယာင္သည္။ တလိုင္း ကရင္ရြာ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္း၀န္းအတြင္း ဘုရားေစတီေျခရင္းက ေျမပုံမို ့မုိ ့ကုိမွန္းဆၿပီးၾကည့္သည္။
ေတာင္ေျခေအာက္က
ကၽြဲခေလာက္သံထဲမွာ
စပယ္နံ ့ကုိ ငါရွဴတယ္။
ျဖဴညစ္ညစ္ ႏွင္းထုေအာက္
အျပာႏုႏုကုိ ထြင္းေဖါက္ကာ
သံလြင္ျမစ္္ကုိ ေျခရာေကာက္ေနမိတယ္။
ကမၻာ ့တဖက္ျခမ္း
မီးေတာင္ႏွဳတ္ခမ္းက
ပန္းထြက္လာတဲ့ မီးလ်ံေတြထဲမွာ
‘ ေဗၚဒလယ္’ ရဲ ့မိစၧာပန္းမ်ားကုိ ျမင္လုိက္ရ...။
‹ ပဥၥလက္ေတာင္တန္း ကဗ်ာမွာ...›
ဤစာမ်က္ႏွာတစ္ဖက္၌ သူသည္“ စလင္းၿမိဳ ့ကေလး” ၏ၿမိဳ ့ပတ္လမ္းေပၚတြင္ရပ္ရင္း လယ္ကြင္း စိမ္းစိ္မ္းႀကီးကိုလည္းျမင္ေနရျပန္သည္။ ေတာအုပ္တစ္ခုအတြင္း ကုိယ္တပုိင္းျမွဳပ္ထားသည့္ ရြာကေလးတစ္ ရြာကုိေတြ ့ရျပန္သည္။ မၾကာခဏဆုိသလိုၾကားရတတ္သည့္ ’ ေနာ္တ ‘ ႏွင့္ ‘ ဆင္ျဖဴေတာင္ ’ ဖက္ဆီက လက္နက္ႀကီးပစ္သံမ်ားႏွင့္အတူျမင္းခြာသံမ်ားကုိၾကားလိုက္ရ၏။ တရံမလပ္ၾကားေနရသည့္မယ္တုကၡီစမ္း ေခ်ာင္းေရစီးသံ ထဲတြင္ေက်ာက္ျဖာရြာစာသင္ေက်ာင္းဆီက ” အသံအက္သြားသည့္ ေက်ာင္းတက္ ေခါင္းေလာင္းထုိးသံ“ ကုိလည္းၾကားလာရသည္။
အုိ...
အစိမ္းေရာင္ ေကာ္ေဇာမ်ားေပၚက
လွိဳင္းတံပုိးလုိ ထၾကြလာၾကမယ့္
ကၽြန္ဳပ္တုိ ့ရဲ ့အုိးအိမ္ ေျမယာနဲ ့ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ား
ေမြးဖြားလာျခင္းအသစ္နဲ ့
စစ္ပဲြေတြၿငိမ္းခ်မ္းၿပီး
စိမ္းလန္းတဲ့ ဘ၀ဆုိတာ
လက္ဖ၀ါးေပၚက ‘ ကဗ်ာ ’ တဲ့...။
‹ ဥေရာပမဲဇာကဗ်ာမွ...›
မိဆုိင္းေက်ာက္္ေတာင္ႀကီးေပၚက လွမ္းျမင္ရသည့္ျမင္ကြင္းမွာ သူ ့ရင္ကုိ ပြန္းပဲ့သြားေစ၏။ ’ေလးေကေတာင္‘ ႀကီးက လက္သီးဆုပ္ႀကီးေထာင္္ထားသလို ျဖစ္ေန၏။ “ ကားမဲေတာင္” ႀကီးမွာအျပာေရာင္ ေနာက္ခံတြင္အိပ္ေမာက်လ်က္။
ဘ၀၏ႏွစ္ေပါင္း ( ၄၀ )။ အိပ္ေမြ ့ခ်ခံထားရသည့္ လူတစ္ေယာက္လို လမ္းေလ်ာက္လာခဲ့ရသည့္ ႏွစ္ကာလမ်ား။ စာရြက္တစ္ရြက္၏စာမ်က္ႏွာတဖက္။ စာမ်က္ႏွာတစ္ဖက္မွာ ၀ါက်င့္ ရင့္ေရာ္ေနသည့္တုိင္ တခ်ဳိ ့ေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားက ဒီၤမွာဖက္ စာမ်က္ႏွာအထိပါလာခဲ့ၾက၏။ ဒီမွာဖက္စာမ်က္ႏွာေပၚတြင္ ေရာယွက္ေနၾက၏။ သူကလည္း ထိုအေၾကာင္းအရာမ်ား ေမွးမွိန္သြားမည္ကုိမလိုလား။ ဘ၀၏စာမ်က္ႏွာ သစ္တြင္စာမ်က္ႏွာေဟာင္းမွအေၾကာင္းအရာတခ်ိဳ ့စြန္းေထးေနေစျခင္းျဖင့္ အျပဳခံဘ၀၏ ဒဏ္ရာဒဏ္ ခ်က္မ်ားကို ကုစားဖုိ ့လိုအပ္ေၾကာင္း သူ သတိျပဳမိေပလိမ့္မည္။
တေန ့တြင္သူသည္” ေဒၚေအာင္ဆန္းစုုၾကည္လမ္း“ ကေလးထဲ၌ တစ္ဦးတည္းလမ္းေလွ်က္လာ ရင္းက အမ်ိဳးသား ဒီမုိကေရစီအဖဲြ ့ခ်ဳပ္( လြတ္ေျမာက္နယ္ေျမ ) ဌါနခ်ဳပ္ရုံးေရွ ့တြင္ေျခစုံရပ္၏။ ဌါနခ်ဳပ္ရုံး၀န္း အတြင္းက လြင့္ပ်ံလာသည့္“ ေတးသံရွင္မြန္းေအာင္” ရဲ ့ “ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတုိက္ပဲြ ” သီခ်င္းသံမွာ သူ ့ႏွလံုးသား ဆီၤတုိး၀င္နာက်င္ေစလိုက္၏။
ႏွစ္ေပါင္း ( ၄၀ )ေက်ာ္ခဲ့ၿပီ။ စာရြက္တစ္ရြက္ကုိလွပ္လို္က္၏။ ဘာမွ်မၾကာလိုက္ဟုခံစားရ၏။ ဘ၀ဆုိသည္မွာ စာရြက္တစ္ရြက္၏ စာမ်က္ႏွာ ႏွစ္ဖက္မွ်သာျဖစ္သည္။
ဒီၤမွာဖက္ စာမ်က္ႏွာေပၚတြင္ တစုံတရာေရးျခစ္ရန္ဟန္ျပင္ေနသည့္ သူ ့လက္မ်ားမွာ တုန္္ရင္လ်က္ရွိ ေလသည္။ ။
ၿငိမ္းေ၀
ဆရာႀကီးသခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္းရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးရပ္တည္ခ်က္ကို ေလ့လာတဲ့အခါ ဆရာႀကီးသခင္ ကိုယ္ေတာ္မိႈင္္း ျဖတ္သန္းလာခဲ့ရတဲ့ သမိုင္းေရးေခတ္ကာလ အမ်ဳိးမ်ဳိးကိုအေျခခံထားၿပီး ေလ့လာသင့္တယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဆရာႀကီးသခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္္းျဖတ္သန္းႀကီးျပင္းလာခဲ့ရတဲ့ သမိုင္းေရးေခတ္ကာလေတြကို ေအာက္ပါအတိုင္း ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။
(က) ၁၉၀၀ ျပည့္ႏွစ္လြန္ အမ်ဳိးသားေရးစိတ္ဓါတ္ႏိုးၾကားစကာလ
(ခ) ၁၉၂၀ ခုုႏွစ္ ၀န္းက်င္ အမ်ဳိးသားေရးစိတ္ဓါတ္မ်ား အႏိုးၾကားဆံုးကာလ
(ဂ) ၁၉၄၀ - ျပည့္ႏွစ္၀န္းက်င္ လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈကာလ
(ဃ) ၁၉၄၈ ခုႏွစ္အလြန္ လြတ္လပ္စ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ဒီမိုကေရး ႀကိဳးပမ္းမႈကာလ
ကဗ်ာဆရာ၊ စာေရးဆရာ၊ သတင္းစာဆရာေတြဟာ သူတို႕ျဖတ္သန္းရတဲ့ ေခတ္ကာလအသီးသီးနဲ႕ တနည္းမဟုတ္တနည္း ပါ၀င္ပါတ္သက္ေနမွာပဲျဲဖစ္ပါတယ္။ ဆရာႀကီးသခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္းဟာလည္း ကဗ်ာ ဆရာ၊ သတင္းစာဆရာ၊ စာေရးဆရာတဦးျဖစ္တာမို႔ အထက္ကက်ေနာ္တင္ျပခဲ့တဲ့ ေခတ္ကာလ(၄)ခုအတြင္း မလြဲမေသြ ပါ၀င္ပါတ္သက္ခဲ့ရပါတယ္။ ဒါဆိုရင္ အဲဒီေခတ္ကာလ(၄)ခုအတြင္း ဆရာႀကီးသခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈိင္း ဘယ္လိုရပ္တည္ခဲ့သလဲ။ ဘယ္လိုပါ၀င္ပါတ္သက္ခဲ့သလဲ။
(က) ၁၉၀၀ ျပည့္ႏွစ္၀န္းက်င္ အမ်ဳိးသားေရးစိတ္ဓါတ္ ႏိုးၾကားစကာလ
၁၉၀၀ ျပည့္၀န္းက်င္ကာလဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံ။ အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕လက္ေအာက္ တႏိုင္ငံလံုးအၿပီးအ ပိုင္ေရာက္ရွိခဲ့ရတဲ့ ၁၈၈၅ - ခုႏွစ္ကစၿပီးတြက္ရင္ ကၽြန္္သက္(၁၅)ႏွစ္ၾကာကာလျဖစ္ပါတယ္။ ကၽြန္ဘ၀ကိုစၿပီး ေရာက္တဲ့အခ်ိန္ကစလို႔ ျမန္မာတမ်ဳိးသားလံုးရဲ႕ ခုခံေရးစစ္ပြဲေတြကို (၁၀)ႏွစ္တာကာလအတြင္း အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕ ေတြဟာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္သံုးဦးကြပ္ကဲတဲ့ စစ္အင္အား (၃၅၀၀၀)ကို အသံုးျပဳၿပီးမွ ႏွိမ္နင္းခဲ့ရပါတယ္။
ကၽြန္ဘ၀ကိုေရာက္ရွိၿပီး ဆယ္ႏွစ္၊ ဆယ့္ငါးႏွစ္အထိ ခုခံေရးတိုက္ပြဲေတြ အရွိန္မေသခဲ့ပါဘူး။ ဒီတုန္းက ဆရာႀကီးရဲ႕အသက္ဟာ(၂၀)၀န္းက်င္ျဖစ္ပါတယ္။ တမ်ဳိးသားလံုးရဲ႕ ခုခံေရးစစ္ပြဲေတြကို အဂၤလိပ္ေတြက အဆမ တန္အင္အားသံုးၿပီး ႏွိပ္ကြပ္ၿပီးတဲ့ေနာက္ အမ်ဳိးသားေရးစိတ္ဓါတ္ေတြ အညႊန္႔ခ်ိဳးခံရသလိုျဖစ္ၿပီး နယ္ခ်ဲ႕ကို အထင္ႀကီး၊ နယ္ခ်ဲ႕ကိုေၾကာက္ရြံ႕၊ နယ္ခ်ဲ႕နဲ႔ပူးေပါင္းသြားၾကတဲ့ အမ်ိဳးသားေရးစိတ္ဓါတ္ ျဖဴေဖ်ာ့သူမ်ားေပၚေပါက္ လာေနတဲ့အခ်ိန္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုအမ်ဳိးသားေရးစိတ္ဓါတ္ဒီေရ က်ဆင္းေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ဆရာႀကီးသခင္ကိုယ္ ေတာ္မိႈင္းက
“သတင္းလွစြာ၊ အင္း၀တည္စဥ္အခါက
ထီမထင္သကြာ ဘာကိုမွ်မစိုးတဲ့အျပင္
စည္ပင္သာယာ ျမန္မာေတြလဲ မညိႇဳးခဲ့ေပဘု
တမ္းခိုးဂုဏ္ေထာင္ေရာင္ျခည္နဲ႔
ေမွာင္မသီေျပာင္ၾကည္လို႔ထြန္းတဲ့ျပင္
ေတာင္ဒီမွာ ေအာင္စည္ရႊမ္းခဲ့တယ္
နန္းသိုက္ကြာေ၀းကာမွ၊ လြမ္းလိုက္ပါေသး ... ” ဆိုတဲ့ မိဘုရားရွင္ဘို႔မယ္ဘြဲ႔ကဗ်ာကို ေရးပါတယ္။ ဒါဟာ အမ်ဳိးသားေရးစိတ္ဓါတ္ႏိုးၾကားဖို႔အတြက္ အဲဒီအခ်ိန္က ေရွ႕ဆံုးကရပ္တည္ထားတဲ့ သူရိယသတင္းစာ ႀကီးမွာေရးခဲ့တာပါ။
ဒီေနရာမွာ တဖက္က ကိုယ့္ထီးကိုယ့္နန္း ကိုယ့္ၾကငွါန္းနဲ႔လြတ္လပ္တဲ့လူမ်ဳိးအျဖစ္ရပ္တည္ခဲ့တဲ့ ‘ဇာတိပုည’ ကို ေဖာ္ထုတ္အမႊန္းတင္သလို၊ အျခားတဖက္ကလည္း အဲဒီေခတ္ အဲဒီအခါက အဂၤလိပ္အစိုးရက ဖိတခါေျခာက္တလွည့္၊ ေျမႇာက္တခါ ပင့္တလွည့္လုပ္ထားလို႔ ျမန္မာတခ်ိဳ႕က နယ့္ခ်ဲ႕ကိုအထင္ႀကီးၿပီး နယ္ ခ်ဲ႕ယဥ္ေက်းမႈကို လက္ခံၿပီး ကိုယ့္အမ်ဳိးသားယဥ္ေက်းမႈကို အထင္အျမင္ေသးလာၾကပါတယ္။ ျမန္မာနာမည္ အေခၚအေ၀ၚေတြရဲ႕ေရွ႕က ဦးတို႕၊ ကိုတို႕၊ ေမာင္တို႔ကိုျဖဳတ္ၿပီး မစၥတာေတြေရွ႕ကတပ္ၿပီး မွည့္ၾက၊ ေခၚၾကပါတယ္။ မင္းပြဲစိုးပြဲ၊ အခမ္းအနားေတြမွာ ေတာင္ရွည္ပုဆိုးကိုခၽြတ္ၿပီး ေဘာင္းဘီ၀တ္၊ ဘြတ္ဖိနပ္စီးၾကပါတယ္။ ဒီလိုအမ်ဳိးသားယဥ္ေက်းမႈေမွးမွိန္ဘို႔ျဖစ္လာတဲ့အခါ ဆရာႀကီးက ခ်ဥ္ေပါင္ရြက္သယ္ေမာင္မိႈင္း၀တၳဳထဲက အင္မတန္ကိုယ္က်င့္တရားေဖာက္ျပားတဲ့ ဇာတ္ေကာင္‘ေမာင္မိႈင္း’ရဲ႕နာမည္ကိုယူၿပီး အဲဒီေမာင္မိႈင္းရဲ႕ေရွ႕က မစၥတာတပ္ၿပီး ‘မစၥတာေမာင္မိႈိင္း’ ကေလာင္အမည္နဲ႔ ‘ဗိုလ္ဋိီကာ’ေဆာင္းပါးေတြကို ဒလစပ္ေရးပါေတာ့တယ္။ ဒီအခါၾကေတာ့ မွ မစၥတာတပ္ၿပီး ရင္ေကာ့၊ ေျခဖ်ားေထာက္လမ္းေလွ်ာက္ၾကတဲ့ အမ်ဳိးသားေရးစိတ္ဓါတ္ခၽြတ္ၿခံဳက် ျမန္မာတခ်ဳိ႕ဟာ သတိသံေ၀ဂနဲ႔ အရွက္ရေစခဲ့ပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ ဆရာႀကီးသခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈိင္းဟာ ဇာတိပုညကိုေဖၚထုတ္ၿပီး ဇာတိပုညေမွးမွိန္မႈကို သတိ ေပးၿပီး အမ်ဳိးသားေရးစိတ္ဓါတ္ျမႇင့္တင္ဘို႔ႀကိဳးစားခဲ့သလို ျမန္မာတမ်ိဳးသားလံုး ဆင္းရဲမြဲေတသထက္မြဲေတ လာရတဲ့အျဖစ္ဟာ နယ္ခ်ဲ႕အဂၤလိပ္အစိုးရရဲ႕ ဖိႏွိပ္ေသြးစုတ္မႈသာျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့အေတြးကို ေျခရာခံႏိုင္ဘို႔ အခုလိုကဗ်ာမ်ဳိးကိုလည္း ေရးခဲ့ပါတယ္။
း“မြဲဘို႔ရာကံၾကမၼာႏွင့္
ဖန္လာပံု ကုသိုလ္ကလည္းမေကာင္းခ်င္ေတာ့
အထက္ဟိုအညာမွာေလ
ၾကက္ဆိုတာေတာင္မွ မေလာင္းခဲ့ပါဘု
အညာေျမ ဌါေနေဟာင္းဆီက
အေၾကြး(တရာ)ကို၊ ေဒြးခါကလည္း ေတာင္းျပန္ေပ့ါတဲ့
‘အမယ္မင္း’ ေမာင္းစရာရယ္လို႔မ်ားတပ္လိုက္မွျဖင့္
ေခါင္းတခါခါႏွင့္ဆပ္လွစြာေသာ
လွလွ ေစြ႕ေစြ႕ရယ္ႏွင့္၊ ၀၀ျပည့္ျပည့္ နျပာတရွဥ္းကိုလ
ေက်ာင္းတကာကိုသာအပ္လိုက္ေပေရာ့
ရသေရြ႕ဘာဘာညာ ညာရယ္လို႔မျငင္းေလနဲ႔
‘မေလးရယ္’ ေရာင္းကာသာဆပ္လိုက္ေပေတာ့၊ ရြာေရွ႕ယာတခင္” ဆိုၿပီး “အညာ မဂၤလာေဆာင္ဘြဲ႔ ေလးခ်ဳိးႀကီး” ကဗ်ာမွာ တစစ ဆင္းရဲမြဲေတလာေနတဲ့ ျမန္မာေတာင္သူလယ္သမားေတြရဲ႕ဘ၀ကိုလည္း မီးေမာင္းထိုးျပခဲ့ပါတယ္။
(ခ) ၁၉၂၀ ခုႏွစ္၀န္းက်င္ အမ်ဳိးသားေရးစိတ္ဓါတ္ အႏိုးၾကားဆံုးကာလ
၁၉၂၀ ခုႏွစ္၀န္းက်င္ဆိုတာ ဆရာႀကီးသခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္း အသက္အားျဖင့္ အသက္(၄၀)ေက်ာ္ ကာလျဖစ္ပါတယ္။ ဒီကာလမွာ အမ်ဳိးသားေရးလႈပ္ရွားမႈေတြဟာလည္း ပင္လယ္ေရလိႈိင္းေတြလို တခုၿပီးတခုု ျမင့္သထက္ျမင့္လာေနတာေတြ႕ၾကရပါတယ္။ လယ္သမားဆိုရင္လည္း လယ္သမားမို႔၊ အလုပ္သမားဆိုရင္လည္း အလုပ္သမားမို႔၊ ေက်ာင္းသားဆိုရင္လည္း ေက်ာင္းသားအေလ်ာက္၊ လူတန္္းစား အလႊာအသီးသီးဟာ တခ်ိန္က တသီးတကန္႔စီလႈပ္္ရွားေနခဲ့ၾကရာက တပ္ေပါင္းစုပုံသ႑န္အဆင့္အထိ အမ်ဳိးသားေရးတိုက္ပြဲ ပံုသ႑န္ဟာ တိက်မွန္ကန္အားေကာင္းလာခဲ့ပါတယ္။
ဒီလို အမ်ဳိးသားေရးတိုက္ပြဲ၊ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရးတိုက္ပြဲေတြ ထန္ျပင္းလာေနတဲ့အခါ အမ်ိဳးသားေရး တိုက္ပြဲ နည္းနာကိစၥမွာလည္း အျငင္းပြားစရာေတြ၊ အျမင္ရႈပ္ေထြးႏိုင္စရာေတြကို ႀကံဳၾကရပါတယ္။ ဥပမာအေန နဲ႔ေျပာရရင္ ဟိုတခ်ိန္တုန္းက ကိုယ့္ထီးကိုယ့္နန္းနဲ႔ ဂုဏ္ေရာင္ေျပာင္စြာေနလာႏိုင္ခဲ့ၾကတယ္ဆိုတဲ့ေခတ္ကို ေဖာ္ ထုတ္ေျပာဆိုတဲ့အခါ အမ်ဳိးသားလြတ္လပ္မႈ၊ အမ်ိဳးသားဂုဏ္္သိကၡာ၊ အမ်ဳိးသားယဥ္ေက်းမႈ အခိုင္အမာရွိမႈကိုပဲ မီးေမာင္းထိုးသင့္ၿပီး ပေဒသရာဇ္စနစ္ကို ျပန္လည္လက္ယပ္မေခၚမိဘို႔၊ ႏိုင္ငံေရးအျမင္ၾကည္လင္ဖို႔ လိုအပ္တယ္ ဆိုတဲ့အခ်က္ကို လူအေတာ္မ်ားမ်ားက မသိၾကပါဘူး။ နယ္ခ်ဲ႕ကိုဆန္႔က်င္တဲ့အခါ အခုလို ေခတ္မွီမွန္ကန္တဲ့ ခံယူခ်က္မထားႏိုင္ခဲ့ၾကပါဘူး။ ဒီေနရာမွာေတာ့ ဆရာႀကီးဟာ မွားယြင္းတဲ့မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ဓါတ္နဲ႔ မွန္ကန္တဲ့ မ်ဳိးခ်စ္ စိတ္ဓါတ္ကို ခြဲျခားႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ အမ်ဳိးသားေရး က်ဳိးပမ္းေဆာင္ရြက္သူေတြထဲမွာ အဲဒီအယူအဆနဲ႔ပါတ္သက္ၿပီး အျငင္းပြားလာရင္ ဆရာႀကီးက “မွန္ကန္တဲ့ အမ်ဳိးသားေရးသမား”ေတြဖက္က ရပ္တည္ပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ ဟိုေခတ္ဟိုအခါေနနဲ႔ လြယ္မေယာင္နဲ႔ခက္တဲ့ျပႆနာေတြကေတာ့ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ကိစၥတို႔၊ အဂၤလိပ္အစိုးရလက္ေအာက္မွာပဲ၊ အိႏိၵယနဲ႔တြဲၿပီးေနမလား၊ ခြဲၿပီးေနမလားဆိုတဲ့ တြဲေရး၊ ခြဲ ေရးျပႆနာ၊ တခါ ကုလားဗမာအဓိက႐ုဏ္းျပႆနာေတြဟာ အမ်ဳိးသားေရးႀကိဳးပမ္းမႈေလွကားထစ္အဆင့္တိုင္း အဆင့္တိုင္းမွာ ရင္ဆိုင္ျဖတ္သန္းၾကရတဲ့ ႏိုင္ငံေရးအၾကပ္အတည္းမ်ားျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအျဖစ္အပ်က္၊ ဒီႏိုင္ငံေရး အၾကပ္အတည္း၊ ဒီနည္းနာကိစၥေတြဟာ တကယ္ေတာ့ အဲဒီေခတ္က စာေပသမားေတြကို စိန္ေခၚခဲ့တဲ့ ကိစၥေတြ ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီတုန္းက အဲဒီအမ်ဳိးသားေရးက်ဳိးပမ္းမႈ၊ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရးတိုက္ပြဲေလွကားထစ္တခ်ဳိ႕မွာ အမ်ဳိး သားေရး၀ါဒီဆိုတဲ့ ပုဂၢိဳလ္တခ်ဳိ႕ဆိုရင္ ႏိုင္ငံေရးအျမင္မြဲက်ံတဲ့အတြက္ ေလွကားထစ္ဆံုးတဲ့အထိ တက္မလာႏိုင္ပဲ လမ္းခုလတ္မွာတင္ ေဘးထြက္က်န္ရစ္ခဲ့ၾကရပါတယ္။
ဒီတုန္းက ဆရာႀကီးက အခုလိုကဗ်ာမ်ဳိးေရးၿပီး သူ႔ရဲ႕ရပ္တည္ခ်က္ကို ေဖာ္ျပတာေတြ႔ရပါတယ္။
“သို႔ေလာ သို႔ေလာ၊ သေဘာႏွစ္ျဖာ
ၿမိဳ႕ေရာေတာပါ မကြဲတဲ့အျပင္
ေပါင္းအသင္း တညီတညာ
ကေသာင္းကနင္း ဖီလာလဲ မခြဲၾကေပဘု
ဘ၀င္ေစာျဖဴသဒၶါ တေမာက္ေမာက္ကဲခ်ိန္မို႔
ရွင္ေရာလူပါ ေသာက္ ေသာက္လဲပါေရာ ... ” ဆိုတဲ့ ကဗ်ာမ်ဳိးကိုေရးပါတယ္။ ဒီကဗ်ာဟာ ဦးဘေဘ၊ ဦးပုနဲ႔ ဦးထြန္းရွိန္တို႔ ဘိလပ္ကို သြားၿပီး အေရးဆိုေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ေနာက္ပိုင္းက က်န္ေနရစ္ခဲ့ၾကတဲ့ ‘၀ိုင္၊ အမ္၊ ဘီ၊ ေအ’လူႀကီးပိုင္းတခ်ဳိ႕က အဲဒီ ပုဂၢိဳလ္ ္(၃) ဦးကို ကန္႔ကြက္ၿပီး ဘုရင္ခံက ေရးဆြဲတင္ျပတဲ့“ျမန္မာျပည္ အနာဂါတ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး”ဆိုတာကိုပဲ ေထာက္ခံေၾကာင္းေၾကညာတဲ့အခါ ‘ေဘ၊ ပု၊ ရွိန္’ သံုးဦးရဲ႕ေနာက္ လူထုတရပ္လံုး ႏွလံုးမကြဲ၊ သေဘာႏွစ္ခုမရွိ တဲ့အေၾကာင္း ႏိႈးေဆာ္တဲ့ ကဗ်ာကိုေရးခဲ့တာပါ။
ဒီေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ အားလံုးသိရွိၾကတဲ့အတိုင္း ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားထုရဲ႕ ပထမ၊ ဒုတိယ၊ သပိတ္ေတြ၊ အမ်ဳိးသားေက်ာင္းေတြေပၚေပါက္လာခဲ့တာေတြ၊ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမရဲ႕ႏိုင္ငံေရးက်ိဳးပမ္းမႈ၊ ဂ်ီ၊ စီ၊ ဘီ၊ ေအ အဖြဲ႕ႀကီးရဲ႕ အကြဲအၿပဲကိစၥ၊ ဒိေနာက္ပိုင္း ဆရာစံအေရးေတာ္ပံု၊ ဗိုလ္စံဖဲအေရးေတာ္ပံု၊ ၉၁ - ဌာနအုပ္ခ်ဳပ္ေရးကိစၥ၊ ကုလားဗမာအဓိကရုဏ္းး၊ သခင္ဂိုဏ္းႀကီးျပိဳကြဲျခင္း ... အစရွိတဲ့သမိုင္းေရးျပႆနာေတြ အတြင္းမွာ ဆရာႀကီးသခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈိင္းဘယ္လို ႐ႈျမင္ခဲ့တယ္၊ ဘယ္လိုရပ္တည္ခဲ့တယ္ဆိုတာကို ကဗ်ာတပိုဒ္ခ်င္းစီ အနည္းငယ္မွ် က်ေနာ္တင္ျပခ်င္ပါ တယ္။
“ေအာ္ ... တခ်ိဳ႕ေတြကျဖင့္ အၿမိဳ႕ၿမိဳ႕ၾကြၾကြၿပီး
ငို႔ဘ ပလီဥာဏ္ျဖင့္
၀စီကံ အလိမ္အညာစကားေတြႏွင့္
အတည္အမွန္ကိုလိမ္ကာ ထားတဲ့ျပင္
အသား ျပာတာတာႏွင့္
ကုလားျမန္မာခြဲလ်င္ျဖင့္
မနည္းေပါင္ တကဲ့ တန္ခိုးေတြက မိုးႏွင့္ကမၻာေတမွ် ေပပ
ကိုးဆယ့္တစ္ဌါနကိုလ၊ ျမန္မာရလ်င္ မရွည္ၾကာဘု
တျပည္တရြာ မ်က္ႏွာငယ္ႏွင့္ေျပာင္းလာတဲ့
ကလီကမာ အနက္ထည္ေတြေဂ်ာင္းရမယ့္အျပင္
အေပါင္ဆံုးနယ္ေျမမွာ အေခ်ာင္ဆံုးနယ္ေျမေကာင္းေတြတဲ့
ေၾသာ္ ၀တိန္နီးေအာင္ပ၊ အရွိန္ႀကီးေပတဲ့ သိမ္ႀကီးေစ်း ‘စူရတီဘဇာ’ ကိုေတာင္
ပုသိမ္မနီးမေ၀း လူစည္ရာသို႔ေျပာင္း တ့ဲၿပီး
အေတြးမသာယာတဲ့ ရေသ့တကာေမြ႕စရာ ေကာင္းပါတဲ့
ေၾသာ္ ... ထမင္း၀၀ေကၽြးမဲ့ဲဘုရင္ကိုေတာင္ မင္းကေမြးတဲ့ အင္းေခြးက အဂၤလန္ေမာင္းမည္သို႔
ကေျပာင္းကျပန္ အ႐ႈပ္ညဏ္သမားေတြရဲ႕
ေၾကာင္းမတန္ မဟုတ္မွန္စကားေတြႏွင့္
မတရားတခ်ဳိ႕ မေတာ္ေလတယ္ေနာ္ကြယ္
နားတၿဖိဳ႕ၿဖိဳ႕၊ ခါးသမို႕သာပ ၾကားလို႔မေလ်ာ္ ... ”
ဒါကေတာ့ ၁၉၂၉ ခုႏွစ္မွာျဖစ္လာတဲ့ ဟိုတုန္းက အဂၤလိပ္လက္ေအာက္ခံျဖစ္တဲ့ အိႏိၵယနဲ႔တြဲမလား၊ ခြဲမလားဆိုတဲ့ ျပႆနာေပၚလာတဲ့အခါ၊ ကၽြန္အခ်င္းခ်င္း ေၾကာခ်င္းကပ္ၿပီး အမ်ဳိးသားေရးတိုက္ပြဲ၀င္တဲ့နည္းဟာ မွန္ကန္တယ္ဆိုတဲ့ တြဲေရးအတြက္ ႏိႈးေဆာ္တဲ့အစုနဲ႔၊ အိႏိၵယနဲ႕ခြဲၿပီးေနသင့္တယ္ဆိုတဲ့ အစုရယ္လို႔ (၂)စု ကြဲတဲ့အခါ အဂၤလိပ္အစိုးရရဲ႕ ေသြးခြဲေရးဥာဏ္္နီဥာဏ္နက္ကို အမ်ဳိးသားေရးေခါင္းေဆာင္ တခ်ိဳ႕က အမွန္အ တိုင္းမျမင္ႏိုင္ခဲ့ၾကပါဘူး။ ခြဲေရးသမား (၂၁) ဦးကတဖက္၊ တြဲေရးသမား ဦးစိုးသိမ္း၊ ဦးခ်စ္လိႈင္တို႔ အစုကတဖက္ ျဖစ္လာပါတယ္။ လူထုကလည္း ဘယ္ဖက္ကိုလိုက္ရမွန္းမသိေအာင္ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ သတင္းစာေတြထဲမွာလည္း ခြဲေရးဖက္ကေထာက္ခံတဲ့သတင္းစာနဲ႔ တြဲေရးဖက္ကေထာက္ခံတဲ့သတင္းရယ္လို႔ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီတုန္းက ဆရာႀကီးက တြဲေရးဖက္ကေထာက္ခံၿပီး ရပ္တည္ခဲ့ပါတယ္။ ကိုလိုနီဘ၀လြတ္ေျမာက္ဖို႔ တိုက္ပြဲ၀င္ရာမွာ ကိုလိုနီႏိုင္ငံအခ်င္းခ်င္း ညီညြတ္လာေနတဲ့အေျခအေနကို အဂၤလိပ္အစိုးရက ညီညြတ္ေရးၿပိဳကြဲေအာင္ ဖန္တီးလိုက္တဲ့ျပႆနာျဖစ္တယ္ဆိုတာကို နားလည္ပါတယ္၊ ဆရာႀကီးကႏိုင္ငံေရးအျမင္မၾကည္လင္ႏိုင္ခဲ့ၾကတဲ့ ခြဲေရးသမား(၂၁)ဦးနဲ႔ ပါတ္သက္ၿပီး အခုလိုကဗ်ာဖြဲ႔ၿပီး ထိုးႏွက္႐ံႈ႕ခ်လိုက္ပါတယ္။
“အစာျမင္လ်င္။ ဗမာမခင္မူ၍
သာသနာပလႅင္ႏွင့္ ေ၀းတဲ့ေအာင္
(အမယ္မင္း)ေကၽြးမဟဲ့ အႏွဴးတြင္ျဖင့္
ေခြးအဖြဲ႔ထူးရယ္လို႔၊ နေဘးလွည့္လွည့္ၿပီး
ေျပးသနဲ႔၊ေကၽြးမကြဲ႔ ျမဴးတတ္တဲ့ ၀န္မင္းရယ္
ေခြးႏွစ္ဆယ့္တဦး ...” ဆိုၿပီးေရးခဲ့ပါတယ္။
ဆရာႀကီးေရးဖြဲ႕႐ႈံ႕ခ်ခဲ့တဲ့ အဲဒီခြဲေရးသမား(၂၁)ဦးဟာလည္း အဂၤလိပ္ကေပးတဲ့ လစာငါးေထာင္ကို ယူခဲ့ၾကတာမို႔ အမ်ဳိးသားေရးသစၥာေဖာက္မ်ားအျဖစ္နဲ႔ နာမည္ပ်က္ခဲ့ၾကပါတယ္။
တခါ ... ၊တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားမ်ားက ကၽြန္ပညာေရးစနစ္ တိုက္ဖ်က္ေရးတိုက္ပြဲေခၚသံကို ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္၀န္းထဲကေနၿပီး ဟစ္ေၾကြးလိုက္တဲ့အခါမွာလည္း
“ေအာ္ ... ေ၀းခရီးကေပမဲ့
အေရးႀကီးလွ်င္ျဖင့္၊ ေသြးနီးရာပါစၿမဲေပမို႔
ဆရာလည္းကြာ၊ ပထမအရင္ ကနဦးဆီက
ျမန္မာ့တခြင္မွာ၊ သမတ ရွင္ဘုရင္ မလူးခင္ပ
‘ထ’ဆင္ထူးကို တျမည္ျမည္သင္ခဲ့သမို႔
‘ထီ’မထင္ေက်ာင္းေတာ္သားေတြရဲ႕
အမည္စဥ္မွာ ေခါင္းအေပၚဖ်ားမွာလ
မင္း႐ိႈ႕ဆရာကို စာရင္းတို႕ကာ ထားလိုက္ၾကေပေတာ့” လို႔၊ ရဲတင္းသံ အက်ယ္ေလာင္ဆံုးနဲ႔ ျပန္ထူးခဲ့ ပါတယ္။
တခါ ...၊ လယ္သမားသူပုန္ႀကီး ဂဠဳန္ဆရာစံရဲ႕ ပုန္ကန္မႈႀကီးေပၚေပါက္လာတဲ့အခါၾကျပန္ေတာ့လည္း “ရဂံုစံ ခ်စ္စရာ တပည့္တို႔မွာျဖင့္၊ ဥံဳအရဟံ သစၥာဂတိေတြႏွင့္၊ ဂဠဳန္သရဏံ ဂစၦာမိၾကေပေတာ့ ...”ဆိုၿပီး အတိအလင္းေထာက္ခံအားေပးခဲ့ပါတယ္။
ဒီလိုေက်ာင္းသားထုတိုက္ပြဲ၊ လယ္သမားထုတိုက္ပြဲေတြဟာ ရန္/ငါ စည္းျခားဘို႔ လြယ္ကူတဲ့ျပႆနာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ရန္/ငါ ခြဲျခားဘို႔ခက္တဲ့ႏိုင္ငံေရးျပႆနာေတြ ျဖစ္ပြား လာတဲ့အခါမ်ဳိးမွာ တနည္းအားျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးနည္းနာအရ အမွန္အမွားခြဲျခားဘို႔ရန္ခက္ခဲတဲ့ ျပႆနာမ်ဳိးေတြမွာ ဆရာႀကီးရဲ႕ ရပ္တည္ခ်က္ေတြဟာ ဘယ္ေတာ့မွ မမွားခဲ့တာ၊ မေတြေ၀ခဲ့တာ၊ မႈန္၀ါးခဲ့တာရယ္လို႔ မရွိခဲ့တဲ့အခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ တခုေျပာရရင္ ‘ကုလားဗမာ အဓိက႐ုဏ္း’ျပႆနာမ်ဳိးျဖစ္ပါတယ္။ ကုလားေတြဟာျမန္မာတမ်ဳိးသားလံုးရဲ႕ရန္သူလား။ ရန္သူအစစ္ဟာ ဘယ္သူလဲ။ ဒီလိုခြဲျခားစမ္းစစ္တဲ့အခါ ကုလားလူမ်ဳိးေတြဟာ ျမန္မာေတြရဲ႕ ရန္သူမဟုတ္ဘူး၊ အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕ အစိုးရသည္သာ ရန္သူအစစ္ျဖစ္တယ္။ ကုလား ဗမာအထိကရုဏ္းေတြျဖစ္လာရတာကိုက နယ္ခ်ဲ႕အစိုးရရဲ႕ ေသြးခြဲအုပ္ ခ်ဳပ္မႈစနစ္ေၾကာင့္သာ ျဖစ္တယ္ ကုလားလည္းကၽြန္၊ ဗမာလည္းကၽြန္ပဲ ကၽြန္အခ်င္းခ်င္းလက္တြဲၿပီး ဘံုရန္သူ အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕အစိုးရကိုသာ ဦးတည္တိုက္ၾကရမွာျဖစ္ေၾကာင္း ရွင္းရွင္းလင္းလင္းျမင္ပါတယ္။ ဒီတုန္းက အဲဒီေခတ္၊ အဲဒီႏိုင္ငံေရး ေရခ်ိန္အရ ေျပာရရင္ အခုလို အမွန္အတိုင္းျမင္ဖို႔ရာ ခက္ခဲလွတဲ့အေျခအေနမ်ဳိးျဖစ္ပါတယ္။ ေဒါင္ေဒါင္ျမည္ပါတယ္ဆိုတဲ့ အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒီတခ်ဳိ႕ဆိုရင္ ကုလားဆန္႔က်င္ေရးတရားေတာင္မွ ေဟာခဲ့ၾကပါေသးတယ္။ ဒီလိုအင္မတန္ သိမ္ေမြ႕ျမင့္မားလွတဲ့ ႏိုင္ငံေရးျပႆနာမ်ိဳးမွာေတာင္မွ ဆရာႀကီးသခင္ကို္ယ္ေတာ္မိႈင္းက “ေၾသာ္ ... အခြန္တိုး စာရင္းေတြႏွင့္၊ ၀န္ထမ္းပိုးမကင္းႏိုင္တဲ့၊ အလြန္ဆိုးျခင္း ပမာမွာေလ၊ ကၽြန္မ်ဳိးခ်င္းစာနာလို႔မွ မႏိႈင္းၾကေရာ့ သလား၊ နထိုင္းနပ်က္၊ နနက္-နျပာေတြကိုေနာ္ကြယ္၊ အရိုင္းသက္သက္၊ တလိုင္း ႏွက္သလိုမို႔၊ အို (အုန္းခင္)ရဲ႕၊ ကသိုဏ္းဓမၼစက္၊ စစ္ ကိုင္းဘက္ဆီက၊ မိႈင္းရွက္သကြာ”ဆိုၿပီး ကုလားဗမာအဓိကရုဏ္းကို ဆန္႔က်င္႐ႈံ႕ခ်ၿပီး ကုလားလည္းကၽြန္၊ ဗမာလည္းကၽြန၊္ ကၽြန္အခ်င္းခ်င္း ညီညြတ္ဖို႔ကိုပဲ တိုက္တြန္းခဲ့ ရပ္တည္ခဲ့ပါတယ္။
(ဂ) ၁၉၄၀ ခုႏွစ္လြန္၀န္းက်င္ လြတ္လပ္ေရးႆကိးပမ္းမႈမ်ားကာလ
ဒီကာလအတြင္းမွာ ဆရာႀကီးသခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈိင္းရဲ႕ စိတ္ႏွလံုးကို အဆြဲေဆာင္ႏိုင္ဆံုးအျဖစ္အပ်က္ (၂)ခုရွိပါတယ္။ တခုက ဖဆပလအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ႀကီးက ေခါင္းေဆာင္ၿပီး အေထြေထြသပိတ္ႀကီးဆင္ႏႊဲလာတဲ့အျဖစ္အ ပ်က္နဲ႔ ေနာက္တခုကေတာ့ အမ်ဳိးသားေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ားလုပ္ႀကံခံခဲ့ၾကရတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ျဖစ္ပါတယ္။
အေထြေထြသပိတ္ႀကီးေပၚေပါက္လာတဲ့အခါ ဟိုအရင္ ဗဟန္းေကာလိပ္သပိတ္တိုက္ပြဲေတြကို ျပန္လည္ေအာင္ေမ့ၿပီး စိတ္အားတက္ၾကြေစတဲ့ ‘လြတ္လပ္ေရးအတိတ္သပိတ္ဘြဲ႕ မဟာကဗ်ာေလးခ်ဳိးႀကီး’ထဲမွာ ဆရာႀကီး က အခုလိုထည့္သြင္းေရးစပ္ပါတယ္။
“ျမန္မာတခြင္၊ သပိတ္အေမွာက္ေပါခ်ိန္မို႔၊ ဆရာသခင္ အရိပ္နမိတ္ တဆိတ္ေဟာလိုက္မကြဲ႔၊ ေျမႇာက္ သနဲ႔ ေျခာက္သနဲ႔၊ ရာဇာဂုဏ္းကို ေျမာက္တဲ့ ေၾကာက္တဲ့ အာရံုမေခၚၾကေလနဲ႔၊ (အမယ္မင္း)အေဟာဒိ႒ ေလာဂ်ိတ္ျပသလိုပ၊ ေစာစိတ္က ေအာင္ပေစ ေအာင္ပေစ ညႊန္းညႊန္းၿပီးေတာ့ (ေၾသာ္)ေတာသပိတ္ ဒကာမ ေတြနဲ႔၊ ေရာၾကိတ္လိုက္ ေရာၾကိတ္လိုက္ဟလို႔၊ၾသဒိႆေအာင္သေျပ ေညာင္ေရသြန္း ... ”ဆိုၿပီး ေရးပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ ၾကားညႇပ္ၿပီးေျပာစရာရွိတာက အေထြေထြသပိတ္ႀကီးကိုေၾကာက္ၿပီး ဘုရင္ခံ ‘ဆာေဒၚမန္ စမစ္’က ၀မ္းကိုက္လို႔ဆိုတဲ့အေၾကာင္းျပၿပီး အဂၤလန္ကို ျပန္ေျပးတဲ့အခါ ဆရာႀကီးက အဂၤလန္သို႔ဘုုရင္ခံျပန္ပို႔ တဲ့ ေမတၱာစာေလးခ်ဳိးကိုေရးပါတယ္။ ဒီကဗ်ာထဲမွာ ဆရာႀကီးက လူမ်ဳိးျခားအစိုးရပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ကိုယ့္လူမ်ဳိးအခ်င္း ခ်င္းအစိုးရပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ဘယ္အစိုးရမဆို မတရားဖိႏွိပ္ေသြးစုပ္အုပ္ခ်ဳပ္ရင္ လူထုက ဆန္႔က်င္ၾကမွာသာျဖစ္ေၾကာင္း ေရးပါတယ္။ ဒီအခ်က္ဟာ ဆရာႀကီးတို႕ေခတ္၊ ဆရာႀကီးတို႕ျဖတ္သန္းေနၾကရတဲ့ကာလမွာ ဆရာႀကီးရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးရပ္တည္ခ်က္ဘယ္ေလာက္အထိ ျမင့္မားၾကည္လင္တယ္ဆိုတဲ့အခ်က္ကို အေျဖထုတ္ေပးတဲ့ ကဗ်ာပိုဒ္ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ ဆရာႀကီးက အခုလိုဖြဲ႕ပါတယ္။
“ျမန္ေပၚဇမၺဴ လူတမ်ိဳးဟာက
လူမ်ဳိးျခား အရွင္သခင္မဆိုထားႏွင့္ေတာ့၊
ကိုယ့္အမ်ဳိးသား ဘုရင္ကိုေတာင္ မမွီခိုသာမွျဖင့္
မၾကည္ညိဳ မသဒၵါ ရက္ရက္စက္စက္ ဆဲတဲ့ၿပီး
သည္လိုအခါမွာ အသက္နဲ႔လဲမဟဲ့လို႔
၀က္၀က္ကြဲေအာင္ ဆူၾကပူၾကတဲ့အျပင္
လူအ လူန တက္တက္ရိုးေတြမို႔
(အမယ္္မင္း)အိုးတိုး အတနဲ႔
အမ်ဳိးမ်ိဳး ဂြက် ဂြက်ၿပီး
နသိုးထပိုး ကသကဲ့သို႔ ႐ိုး႐ိုးရြရြ မရႊင္ မၿပံဳးမႈ၍
(ေၾသာ္)တန္ခိုးတျပျပ သူခိုးဓါးျပကဲ့သို႔ေသာ
အစိုးတရ ရွင္ဘုရင္ကိုေတာင္ မျမင္ခ်င္ေအာင္မုန္း”
ဆရာႀကီးရဲ႕ စိတ္ႏွလံုးကို ထိခိုက္ေစတဲ့ ေနာက္ထပ္အျဖစ္အပ်က္တခုကေတာ့၊ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ (၁၉)ရက္ေန႔မွာ အမ်ားသိၾကတဲ့အတိုင္း ေခါင္းေဆာင္ႀကီးေတြ လုပ္ႀကံခံၾကရတဲ့ ကိစၥျဖစ္ပါတယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းေခါင္းေဆာင္တဲ့ အမ်ဳိးသားေခါင္းေဆာင္ႀကီးေတြ လုပ္ႀကံခံရတဲ့အခါ ဆရာႀကီးက ကဗ်ာတပုဒ္ေရးၿပီး ေၾကကြဲခဲ့ပါတယ္။ ဒီကဗ်ာတပုဒ္ဟာျဖင့္ ဆရာႀကီးဘယ္ေလာက္အထိ စိတ္ထိခိုက္ ေၾကကြဲခဲ့ရတယ္ဆိုတာ အလြန္ ေပၚလြင္ေစတဲ့ကဗ်ာပါ။
“ေၾသာ္ ... အေဆာင္ေဆာင္နန္းေတြ ၾကငွါန္းေတြႏွင့္ေႏွာ
အေခါင္မျမန္းခင္က ေအာင္စာတမ္းခ်ဳိ႑ေစဘို႑
ေအာင္ပန္းညိႇဳ႕ရရွာတဲ့၊ ေတာင္တမန္းတို႔ ဗမာမွာ အေဟာင္းသံသရာအငုတ္ေတြႏွင့္
ေအာင္ဆန္းတို႔ မသာမယာဟာ ၎ကံၾကမၼာအလုပ္ေပထင့္
ေသာင္းျမန္ မရဏာစမုတ္မွာေတာ့ ခ်ဳပ္သနဲ႔ ယင္းအလိုတြင္
ေဒါင္းလံ ပု၀ါအုပ္ပါလို႔ က်ဳပ္ျဖင့္ သၿဂိဳလ္ခ်င္ ... ”ဆိုၿပီးေရးပါတယ္။
(ဃ) ၁၉၄၈ ခုႏွစ္လြန္ လြတ္လပ္စ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ဒီမိုကေရစီေရး ႀကိဳးပမ္းမႈကာလ
၁၉၄၈ ခုႏွစ္ လြတ္လပ္ၿပီးေနာက္၊ ၁၉၅၀ ခုႏွစ္တ၀ိုက္မွာ အမ်ဳိးသားေသြးကြဲမႈႀကီးျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ အမ်ဳိးသားစည္းလံုးေရးၿပိဳကြဲမႈကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းၾကတဲ့အခါ တိုင္းရင္းညီအစ္ကိုအခ်င္းခ်င္း၊ ကိုယ့္လူမ်ဳိးအခ်င္း ခ်င္း၊ ေသြးစြန္းတဲ့အထိ ေသြးကြဲလာခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိုအမ်ဳိးသားညီညြတ္ေရးၿပိဳကြဲၿပီး ေသြးစြန္းတဲ့အထိ ပဋိပကွၡေတြ ျဖစ္လာတဲ့အခါ ဆရာႀကီးက ဒီျပႆနာေတြကို ႏိုင္ငံေရးနည္း၊ တနည္းအားျဖင့္ အၾကမ္းမဖက္တဲ့နည္းနဲ႔သာ ေျဖရွင္းဖို႔ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း အာဏာရအစိုးရတာ၀န္ရွိသူေတြဟာ ဆရာႀကီးရဲ႕စကားကို လစ္လ်ဴ႐ႈ ခဲ့ၾကပါတယ္။ အျပဳတ္တိုက္ေရးလမ္းစဥ္ဟာမွားၿပီး အၾကမ္းမဖက္ ေဆြးေႏြးညိႇႏိုင္းေေရးလမ္းစဥ္က မွန္တယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။ ဆရာႀကီးရဲ႕ သင္ပုန္းေခ်တဲ့နည္းနဲ႔ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရေအာင္လုပ္ဖို႔ဆိုတာ အစိုးရကိုယ္တိုင္က မက်င့္သံုးႏိုင္ေတာ့ ျပည္တြင္းစစ္မီးဟာ တဟုန္းဟုန္းထေတာက္ပါေတာ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္္မို႔ ဆရာႀကီးက ႏိုင္ငံေတာ္ေအးခ်မ္းသာယာေရးအဖြဲ႔ႀကီးကိုဖြဲ႔ၿပီး ရန္ကုန္ၿမိဳ႕လံုးကၽြတ္္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလူထုဆႏၵျပပြဲႀကီးလုပ္ပါတယ္။ လူထုပရိႆဒ္(၂၀၀၀)ေက်ာ္ပါ၀င္ၿပီး၊ သံဃာထု (၃၀၀၀)ပါ၀င္တဲ့ သံဃာထုအစည္းအေ၀းႀကီးျဖစ္ေအာင္လုပ္ၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ပန္ၾကားလႊာေတြထုတ္ပါတယ္။ ဒီကိစၥကို ထိေရာက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ႏိုင္ငံေတာ္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ နဲ႔ေတြ႔ခြင့္ရဖို႔ ႀကိဳးစားေပမယ့္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ဦးႏုက အေတြ႔မခံခဲ့ပါဘူး။ ဒီတုန္းက ဆရာႀကီးရဲ႕ “သူမသာ ကိုမနာ နည္းနဲ႔ ၿငိမး္ခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္ၾကပါ၊ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးၾကပါဆိုတဲ့ ၾသ၀ါဒ”ဟာ တမ်ဳိးသားလံုးရဲ႕ႏွလံုးသားမွာ စြဲမက္သြားေစခဲ့ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္လည္း တတိုင္းျပည္လံုး ျပည္တြင္းစစ္မီး တားမရဆီးမရ။ ၿငိမ္းမရ သတ္မရျဖစ္လာတဲ့အခါ ဆရာၾကီးခမ်ာ ေသာကဖိစီးၿပီး အခုလိုကဗ်ာမ်ဳိးကိုဖြဲ႔ပါတယ္။
“ဒဂံုၿမိဳ႕က အလြန္အကၽြံ ခ်ီးၾကတဲ့
ခၽြန္လည္း ခၽြန္သတည္းဆိုတဲ့ ထိုတကဲ့၀န္ႀကီးခမ်ာေတြကို
အလြန္လည္း ဆရာသနားမိတဲ့အျပင္
အမ်ားတပည့္ ကိုယ့္အမ်ိဳးဘာသာေတြမွာ ခိုကိုးရာမဲ့ခ်ိန္မို႔
တလွဲ႕တဖံုမ်ဳိးသာပ ဘိုးဘိုးေခၚ‘ဆရာေအာင္’ႏွင့္
ျမန္မာေဘာင္ ကနက္ဘမရာသနဆီသို႔
လာမေယာင္‘စၾကၤာ’တမိပါေတာ့
ေလာကတခြင္မွာေနာ္ကြယ္
ေဟာမရ ေျပာမရေတြေၾကာင့္ ေသာက ပူပင္ ”ဆိုၿပီး ပူေဆြးျမည္တမ္းခဲ့ပါတယ္။
အဲဒီ လြတ္လပ္စေခတ္ဦးမွာပဲ အာဏာရအစိုးရက ဆရာၾကီးသခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္္းကို ‘အလၤကာ ေက်ာ္စြာဘြဲ႔’အပ္ႏွင္းပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္အေထာက္အပံ့ဆိုတာမ်ဳိးေတြေပးပါတယ္။ ဒီအခါၾကေတာ့ လူတခ်ဳိ႕က ဆရာၾကီးကို အစိုးရက ခ်ီးေျမႇာက္သလိုလိုနဲ႕ စည္း႐ံုးသိမ္းသြင္းတာခံေနရၿပီလို႔ေ၀ဖန္ၾကပါတယ္။ ဆရာႀကီးက ေတာ့ ေဟာသလိုကဗ်ာမ်ိဳးေရးၿပီး သူ႔ရပ္တည္ခ်က္ကဘယ္လိုဆိုတာ ႏိုင္ငံသိေအာင္ေၾကညာလိုက္ပါတယ္။
“ေၾသာ္ ... အႏွီသည့္ အတြက္ကယ္ေၾကာင့္
ဆီထည့္သည့္ ခြက္လိုေပါ့
ပီတိပြက္ပြက္ၿပီဲး ျပည္ႀကီးဘက္မွာ အေတာ္ေပါတ့ဲျပင္
ေဘာ္ေၾကာ့ဘက္မွာ တသက္လည္း ခ်စ္မကြာ ခ်စ္မကြာနဲ႔ ေမတၱာေရာက္ေလေတာ့
တခ်က္တည္း ပစ္ပစ္ခါခါ သစၥာေဖာက္မယ္လို႔
သခင္ - အထင္မေရာက္ၾကေလနဲ႔
မေၾကာက္မညႇာာ မွန္ရာလုပ္သူမို႔
အႏုတ္စုတ္ ဂုတ္စုတ္၊ အေျမႇာက္စိန္ ေဖါက္ခ်ိန္လို႔ ခြဲသလိုေပါ့
တသုပ္ေနာက္တႀကိမ္ ေပါက္ဆိန္ပြဲမွာလဲ
ေၾသာ္ - အသင္းတို႔ အပင္းတို႔ သတင္းတို႔နဲ႔ အဆက္မကြာေအာင္ဟာ
မင္းတို႔ဘက္မွာသာ ႀကဲမဲ့ ႏႊဲမဲ့ျပင္ ...”
ဒါကေတာ့ ဆရာႀကီးက သူဟာ လူထုဖက္သာရပ္မယ့္လူျဖစ္တယ္လို႔ အတိအလင္းေၾကညာတဲ့ ကဗ်ာပါပဲ။
၁၉၅၂ ခုႏွစ္အလြန္မွာ ကိုရီးယားစစ္ပြဲဟာ၊ ကမၻာၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ၿခိမ္းေျခာက္လာပါတယ္။ ျပည္တြင္း စစ္မီးက မၿငိမ္းသတ္ႏိုင္တဲ့ၾကားက ကမၻာ့စစ္မီးထေတာက္ေတာ့မယ့္ အႏၱရာယ္ကိုလည္း ျမင္ရေတာ့ ဆရာႀကီး အဖို႔ အင္မတန္ေသာကေရာက္ခဲ့ရပါတယ္။ ကမၻာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ျမန္မာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလႈပ္္ရွားမႈေတြကို အသက္ (၇၀) ေက်ာ္ကာမွ လူငယ္ေတြနဲ႔ ရင္ေဘာင္တန္းးၿပီး အလုပ္လုပ္ရရွာပါတယ္။
၁၉၅၂ ခု၊ တရုပ္ျပည္သူ႔သမၼတႏိုင္ငံမွာ က်င္းပတဲ့ ႏိုင္ငံေပါင္း (၃၇)ႏိုင္ငံကုိယ္စားလွယ္မ်ားနဲ႔အတူ ကမၻာ့့ၿငိမ္းခ်မ္းရးညီလာခံႀကီးကို ဆရာႀကီးတက္ေရာက္ၿပီး ကမၻာ့့စစ္မီးထေတာက္မယ့္အေရးကို ၀ိုင္း၀န္းေျဖရွင္း ၾကဘို႔ႀကိဳးပမ္းခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၅၃ ခုႏွစ္၊ ဟန္ေဂရီႏိုင္ငံမွာက်င္းပတဲ့ ကမၻာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံႀကီးကိုလည္း တက္ ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ ကမၻာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ဆရာႀကီးထားရွိတဲ့၊ ဆရာႀကီးလက္ကိုင္ထားတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး နည္းနာဆိုတာ၊ မူအားျဖင့္ လူထုနည္းနဲ႔ေျဖရွင္းေဆာင္ရြက္တဲ့နည္းျဖစ္ပါတယ္။ လူထုညီညြတ္ရင္ စစ္မီးေတြကို ႏိုင္ေအာင္ညိႇမ္းႏိုင္တယ္လို႔ ယံုၾကည္ပါတယ္။ စစ္မီးေတြ၊ ျပည္တြင္းစစ္မီးေတြကို ေမႊးတဲ့တရားခံဟာ၊ နယ္ခ်ဲ႕ သမားေတြနဲ႔ ေဖါက္ျပန္မွားယြင္းတဲ့ အစိုးရေတြသာျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ စစ္ကိုဖန္တီးတဲ့ စစ္ရဲ႕တရားခံကိုလည္း ရွင္းရွင္းျပတ္ျပတ္ပဲျမင္ပါတယ္။ တခါစစ္မီးေတြကို အၿပီးအျပတ္ညိႇမ္းသတ္ႏိုင္တဲ့နည္းဟာ အျပဳတ္တိုက္ေရးနည္း မဟုတ္ပဲ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြး ညိႇႏိႈင္းတဲ့နည္းသာ မွန္တယ္ဆိုတဲ့နည္းကို ဆရာႀကီးကယံုၾကည္ပါတယ္။
တခါ ... ၊ႏိုင္ငံေရးျပႆနာေတြကို ေျဖရွင္းတဲ့အခါ လူတန္းးစားအျမင္ၾကည္လင္ဖို႔လည္းလိုအပ္ပါတယ္။ ဆရာႀကီးဟာ အလုပ္သမား၊ လယ္သမား လူတမ္းစား(၂)ရပ္ရဲ႕အေရးပါပံုကို လက္ခံသူျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ ဟိုေခတ္ ဟိုအခါ သမိုင္းေရးအေျခအေနမွာ အမွန္ကန္ဆံုးနဲ႕ အတိုးတက္ဆံုးအျမင္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုအယူအဆကို ဆရာႀကီးရဲ႕ ကဗ်ာတပုဒ္မွာ အခုလိုေတြ႕ရပါတယ္။
“ေၾသာ္ ... ဇမၶဴတခြင္တြင္ျဖင့္
လူအသြင္ အျပင္ႏွင့္တကြ
မူအဆင္ဆင္ေတြႏွင့္ အယူအငင္မွာေတာ့
တူခ်င္လည္းတူၾက၊ မတူခ်င္လဲ ေနၾကေပါ့ေနာ္
ျဖဴျဖဴစင္စင္ ျဗဟၼာစရိယ ဂုိဏ္းေတြနဲ႕
တူတံဇင္ ဓမၼ ကထိကမိႈင္းရယ္လို႕
ကမၻာ့အထိကရ ႏွစ္ပိုင္းတြင္ျဖင့္
စစ္ကိုင္းေအာင္ ကမၻားယံတခြင္
(အိုကြယ္)ကဗၻာ့က၀ိဓစ မိႈင္းရယ္လို႔
သမိုင္းေအာင္လံတင္ ...”ဆိုၿပီး ေရးတာေတြ႕ရပါတယ္။
ဒီကဗ်ာပိုဒ္ထဲက ေအာက္ပါစာသားေတြကို ဂရုတစိုက္ထားၿပီး ဖတ္ၾကည့္ပါ။
“လူအသြင္ အျပင္ႏွင့္တကြ
မူအဆင္ဆင္ေတြႏွင့္ အယူအငင္မွာေတာ့
တူခ်င္လည္းတူၾက၊မတူခ်င္လဲ ေနၾကေပါ့ေနာ္ ...”
ဒီကဗ်ာစာသားေတြဟာ ဒီကေန႔ လက္ခံက်င့္သံုးလာၾကတဲ့ ‘ဗဟု၀ါဒ’ကို ဆရာႀကီးက လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း (၅၀)၀န္းက်င္ကတည္းက လက္ခံယံုၾကည္က်င့္သံုးခဲ့တယ္ဆိုတဲ့အခ်က္ကို အံ့ၾသဘြယ္ေတြ႕ႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ဂိုဏ္းဂနကိစၥ၊ ပုဂၢလကိစၥ၊ အယူ၀ါဒကိစၥ၊ လူမ်ဳိးကိစၥ၊ ဘာသာကိစၥေတြမွာ ဆရာႀကီးရဲ႕အျမင္ဟာ “မတူတာေတြ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူယွဥ္တြဲေနထိုင္ေရး”ဆိုတဲ့ ‘ဗဟု၀ါဒ’ကို ဆရာႀကီးလက္ခံယံုၾကည္ခဲ့တယ္ဆိုတာ သိတာထင္ရွားေစႏိုင္တဲ့ကဗ်ာစာသားမ်ားျဖစ္ပါတယ္။
ဆရာႀကီးသခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈိင္းရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးရပ္တည္ခ်က္ေတြကို က်ေနာ္ဘာ့ေၾကာင့္တင္ျပခဲ့ရသလဲ။
က်ေနာ္တို႔ စာေပသမားေတြအေနနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ေခတ္မွာ က်ေနာ္တို႔ကို စိန္ေခၚေနတဲ့ ႏိုင္ငံေရးျပႆ နာေတြကို ေျဖရွင္းတဲ့အခါ ဘယ္လိုရပ္တည္ခ်က္မ်ဳိးနဲ႔ ရပ္တည္ေျဖရွင္းသင့္သလဲဆိုတဲ့ အေျဖကိုရဘို႔အတြက္ ဆရာႀကီးရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးရပ္တည္ခ်က္ေတြကို က်ေနာ္တင္ျပခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာႀကီးဆီက က်ေနာ္တို႕အတုယူ သင့္တဲ့အေၾကာင္း တင္ျပခဲ့တာပဲျဖစ္ပါတယ္။
အမွန္အားျဖင့္၀န္ခံရမယ္ဆိုရင္ ဆရာႀကီးရဲ႕ႏိုင္ငံေရးရပ္တည္ခ်က္ကို က်ေနာ္တင္ျပခဲ့တာ ၿပီးျပည့္စံုျခင္း မရွိဘူးဆိုတာ ၀န္ခံရမွာျဖစ္ေပမယ့္ က်ေနာ္လက္လွမ္းမီသေလာက္ အခုလိုတင္ျပျခင္းျဖင့္ပဲ စာေပရဲေဘာ္မ်ား အတြက္ တစံုတရာအက်ိဳးရွိေစမယ့္ တင္ျပခ်က္ျဖစ္ႏိုင္ေကာင္းရဲလို႔ က်ေနာ္ယံုၾကည္မိပါတယ္။
ၿငိမ္းေ၀
ညိႇိႏိႈင္းကိုးကားသည့္စာအုပ္မ်ား
(၁) ဆရာႀကီးသခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္း ေလးခ်ဳိးေပါင္းခ်ဳပ္
(၂) သခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္း လက္ေရြးစဥ္ေလးခ်ဳိးတရာ (ေမာင္တင္ေရႊ)
(၃) ဗိုလ္ဋီကာ (မစၥတာေမာင္မိႈင္းး)
(၄) စာေပအင္အား (အထက္ဗမာႏိုင္ငံစာေရးဆရာအသင္း)
(၅) ေခြးဋီီကာ (သခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္း)
(၆) ျမန္မာကဗ်ာစာတမ္းမ်ား(စာေပဗိမာန္ထုတ္၊ ျပည္သူ႔လက္စြဲစာစဥ္)
(၇) သခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္း(ေမာင္တင္ေရႊ)
(၈) မွာေတာ္ပံု ႏွင့္ စစ္ကိုင္းျပန္မွာေတာ္ပံု (ဆရာႀကီးသခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈိင္း)
