ကဗ်ာဆရာ ၾကည္ေမာင္သန္း(လွသန္း)
(၁)
၁၉၆၄ ခုႏွစ္ေလာက္ကပါ...။ ေတာင္ဗီယက္နမ္မွာ ကမၻာ့အင္အားအႀကီးဆံုး အေမရိကန္တပ္ေတြနဲ ့ေတာင္ဗီယက္နမ္ ရုပ္ေသးအစိုးရ ငုယင္ေကာင္ကီးရဲ့ တပ္ေတြ ဖရုိဖရဲ စစ္ရႈံးေနတုန္း။ ေျမာက္ဗီယက္နမ္နဲ ့ေတာင္ဗီယက္နမ္လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္ေတြက ၿမိဳ ့ေတာ္ ဆိုင္ဂုံကို ဝိုင္းထားတဲ့အခ်ိန္...။
မနက္ခင္း လဘက္ရည္ဆိုင္ထိုင္ၾကတဲ့အခါ သတင္းစာကို စားပြဲေပၚမွာျဖန္ ့ၿပီး က်ေနာ္တို ့က ဗီယက္နမ္စစ္ပြဲေျမပံုကို ဝိုင္းစုမွတ္သားေနခဲ့ၾကပါတယ္။ က်ရႈံးသြားတဲ့ ေတာင္ဗီယက္နမ္ၿမိဳ ့ေတြ တၿမိဳ ့ၿပီးတၿမိဳ ့ကို က်ေနာ္တို ့လက္ထဲက မင္နီေခ်ာင္းနဲ ့ဝိုင္းပတ္မွတ္သားလိုက္ၾကပါတယ္။
က်ေနာ္တို ့ဟာ အဲဒီတုန္းက ဗီယက္နမ္မ်ိဳးခ်စ္တပ္ေတြဘက္ကရပ္တည္ၿပီး ေန ့စဥ္ လဘက္ရည္ဆိုင္ ရင္ခုန္သံစည္းခ်က္နဲ ့ စစ္ပြဲႀကီးတပြဲကို ေစါင့္ၾကည့္ေနၾကတဲ့အခ်ိန္။
မွတ္မိပါေသးတယ္။ ကိုခါး( ငခါး-ကြမ္းျခံကုန္းမဟုတ္ပါ)က ဆံပင္ ေၾကာေထာက္နဲ ့။ ကိုဦး (ကဗ်ာဆရာ မင္းခိုင္ဦး) က ေခါင္းေလာင္းေဘာင္းဘီနဲ ့။ ကိုစန္းေမာင္( ယခု ပဲခူးၿမိဳ ့က ေရွ ့ေနႀကီး ဦးစန္းေမာင္) က လည္ကတံုးအက်ီနဲ ့။ က်ေနာ္ကေတာ့ ရင္ပတ္ၾကယ္သီးျဖဳတ္အက်ီ ခ်က္ျပဳတ္ပုဆိုးနဲ ့။
ဒီတုန္းက ပဲခူးၿမိဳ ့က က်ေနာ္တုိ ့လူငယ္တသိုက္... ေမာ္စီတံုးရဲ့ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ေခါင္းစီးကိုယူၿပီး “ဆီးပြင့္” ဆိုတဲ့ ဘာသာျပန္ကဗ်ာစာအုပ္ ထုတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အရွိန္အဟုန္ႀကီးႀကီးနဲ ့တက္လာေနတဲ့ တကမၻာလံုးက အမ်ိဳးသားလြတ္ေျမာက္ေရးတိုက္ပြဲေတြကို ဂုဏ္ျပဳတဲ့အေနနဲ ့ “ဒီေရ” ဆိုတဲ့ ကဗ်ာစာအုပ္ကိုလည္း ထုတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။
အခု...ႏွစ္ေပါင္း ေလးဆယ္ေက်ာ္ ငါးဆယ္...ၾကာၿပီးတဲ့ေနာက္။ ၾကည္ေမာင္သန္းရဲ့ “ကဗ်ာ ၁၀၀ ႏွင့္ ကဗ်ာဆရာကြယ္လြန္ျခင္း” ကဗ်ာစာအုပ္ထဲက “ သူတို ့” ဆိုတဲ့ ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ကိုဖတ္မိတဲ့အခါ က်ေနာ္ မွတ္မွတ္ထင္ထင္ အလြမ္းျမစ္ထဲ ေမ်ာလိုက္မိတယ္။
သူတို ့
သူတို ့
တၿပိဳင္နက္ ဆံပင္ရွည္ထားၾက
ဘီးတယ္လ္သီခ်င္းေတြ နားေထာင္ၾက
ေခါင္းေလာင္းေဘာင္းဘီေတြ ဝတ္ၾက
ဗီယက္နမ္စစ္ကို ဆန္ ့က်င္ၾက
သူတို ့
အသံသစ္ေတြနဲ ့ ဧည့္ဝတ္ေက်ျပြန္ခဲ့ၾကတယ္။
သူတို ့
တၿပိဳင္နက္ လဘက္ရည္ဆိုင္ထိုင္ ရီေဝၾက
ပင့္ကူအိမ္ထဲက ပိုးေကာင္ေတြလို ဘဝ
ရုတ္တရက္ ေဂၚဘာေခ်ာ့ဗ္၊ ဘာလင္တံတိုင္းနဲ ့
အေရွ ့ဥေရာပကို အာရုံစိုက္မိၾက
သံကန္ ့လန္ ့ကာကို ဆြဲဖြင့္ၾက
သူတို ့
ကမၻာႀကီးကို လက္နဲ ့ဆြခဲ့ၾကတယ္။
သူတို ့
တၿပိဳင္နက္ ဆံပင္ေတြ အေရာင္ဆိုးၾက
ဟစ္ေဟာ့သီခ်င္းေတြ နားေထာင္ၾက
ကြန္ပ်ဴတာနဲ ့ထိေတြ ့ၾက
ဂိမ္းစ္ေတြ ကစားၾကရင္း
အႏိုင္ရတာကို အရသာေတြ ့ၾက
သူတို ့
ေကာက္ေကြ ့တဲ့ျမစ္ကို ဆြဲဆန္ ့ႏိုင္ၾကပါ့မလား...။
(၂)
လြတ္လပ္မႈရဲ့ သေကၤတဟာ
ကမ္းေျခတစ္ခုလို ့ဆိုရင္
ဟိုမွာ
ကမ္းေျခတစ္ခု အဓြန္ ့ရွည္ဖို ့
မာေက်ာေက်ာရုပ္ရည္နဲ ့
အကာအကြယ္ေတြ ေပးေနသူေတြ...။
(ၾကည္ေမာင္သန္းရဲ့ ေက်ာက္ေဆာင္မ်ား ကဗ်ာမွ...)
က်ေနာ္တုိ ့ေခတ္တုန္းကေတာ့ ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္ဆိုတာလည္း မာေက်ာေက်ာ စိတ္ဓါတ္ရုပ္ရည္နဲ ့ပါပဲ။ ကၽြန္း အစာငတ္ခံတိုုက္ပြဲမွာ က်ဆံုးသြားတဲ့ ကိုေလးေမာင္ ဆိုတာလည္း မာေက်ာေက်ာ ရုပ္ရည္နဲ ့ပါပဲ။ အႏွစ္ႏွစ္ဆယ္ကို ေရးသြားတဲ့ ဗိုလ္မွဴးခ်စ္ေကာင္းဆိုတာလည္း မာေက်ာေက်ာရုပ္ရည္နဲ ့ပါပဲ။
က်ေနာ္တို ့ဟာ က်ေနာ္တို ့ေခတ္မွာ ေလးစားရမယ့္သူကို တေလးတစားရွာခဲ့ၾကတယ္။ ေက်ာက္ေဆာင္ေတြကို ဘယ္သူေတြ ကာကြယ္ဖို ့ႀကိဳးစားခဲ့ၾကသလဲဆိုတာ သိခ်င္ခဲ့ၾကတယ္ဆိုပါေတာ့။
အဲဒီ မာေက်ာေက်ာရုပ္ရည္နဲ ့လူေတြဟာ ေက်ာက္ေဆာင္ကို ကာကြယ္ရင္းနဲ ့က်ဆံုးသြားခဲ့ၾကသလို က်ေနာ္တို ့ကေကာ က်ေနာ္တို ့ေခတ္ႀကီးအတြက္ ဘာေတြမ်ား သက္ျပင္းေတြ ေခၽြခဲ့ၾကသလဲ။ က်ေနာ္တို ့ ကမၻာေျမႀကီးအတြက္ ဧည့္ဝတ္ေက်ခဲ့ၾကပါရဲ့လား။
ႏွစ္ေတြလည္း ရူးသလို ေပါသလို ကုန္ဆံုးသြားခဲ့ၿပီ
ဒီလိုအေနအထားမွာ
ေသသြားတဲ့ သူငယ္ခ်င္းေတြကို သတိရတယ္
မေသမရွင္ သူငယ္ခ်င္းေတြနဲ ့
ေသခ်င္ေယာင္ေဆာင္ေနတဲ့ သူငယ္ခ်င္းတို ့ေရ
တို ့ေနာက္က ဆံပင္ နီေၾကာင္ေၾကာင္ မ်ိုဳးဆက္ကို
တို ့ ဘာေတြ လက္ဆင့္ကမ္းႏိုင္ခဲ့ပါသလဲ။
(ၾကည္ေမာင္သန္းရဲ့ သူငယ္ခ်င္း အျပင္းေျပဖတ္ဖို ့ ကဗ်ာ..မွ)
ဒီကဗ်ာပိုဒ္ကိုဖတ္ေတာ့ ကိုယ့္ အတၱ ပုဂၢလိက ဒိုင္ယာရီထဲမွာ ကမၻာႀကီးကို မ်က္ကြယ္ျပဳသြားၾကတဲ့ ကဗ်ာဆရာတိုက္ေမာင္းကို သတိရတယ္။ ႏိုင္ဝင္းေဆြကို သတိရတယ္။ ေသခ်င္ေယာင္ေဆာင္ေနတဲ့ ကဗ်ာဆရာမ မိဆူးပြင့္ကို သတိရတယ္။ မေသမရွင္ျဖစ္ေနတဲ့ ကိုယ့္ကိုယ္ကို သတိရတယ္။
တခ်ိန္ကေတာ့ ဟုတ္ပါတယ္...။ ၾကည္ေမာင္သန္းရဲ့ ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ထဲကလို က်ေနာ္တို ့ဟာ ဟစ္ပီေယာင္ေယာင္ ဂ်စ္ပစီေယာင္ေယာင္နဲ ့ စံနစ္တစ္ခုရဲ့ သားေကာင္ျဖစ္ခဲ့ၾကေပမယ့္ က်ေနာ္တို ့ ဓါးေတာင္ကိုေက်ာ္ၿပီး မီးပင္လယ္ကို ျဖတ္ႏိုင္ခဲ့တာပဲ မဟုတ္လား။ က်ေနာ္တို ့ ျဖတ္သန္းခဲ့ၾကတာပဲ မဟုတ္လား။ အခ်ဳပ္ခန္းေတြ ေထာင္ေတြ ရဲဘက္စခန္းေတြ ပိုုက္လံုးႀကီးေတြ ရထားသံလမ္းေတြ ဘူတာရုံေတြ ပလက္ေဖါင္းေတြ အရက္ဆိုင္ေတြကို ျဖတ္သန္းရင္း...က်ေနာ္တို ့ စစ္ေအးေခတ္ႀကီးကို ထားခဲ့ၾကတာပဲ မဟုတ္လား။ တစ္ပါတီစံနစ္ကို ထားခဲ့ၾကတာပဲ မဟုတ္လား။
တခ်ိဳ ့က ေက်နပ္လိုက္ၾကတယ္။ ေက်နပ္လိုုက္တာနဲ ့တၿပိဳင္နက္ လြတ္လပ္မႈဟာ က်ဆံုးသြားၿပီဆိုတာ မသိလိုက္ၾကဘူးေလ။
မီးတိုင္ေအာက္က မ်က္လံုးတစံုဟာ အခုေတာ့ ညကပြဲခန္းမထဲမွာ ေရာင္းအားျမွႈင့္ မ်က္လံုးတစံုအျဖစ္ ေစ်းကြက္စီးပြါးေရးဆန္လာတာ က်ေနာ္တို ့သတိျပဳမိပါရဲ့လား။
က်ေနာ္တို ့က တစ္စက္မွ မယိုဖိတ္ရေအာင္ ေနခ်င္ခဲ့ၾကတာပါ။ ဒါေပမယ့္ တာက်ိဳးတဲ့အသံႀကီးကသာ ေခတ္ႀကီးတစ္ခုလံုးကို လႊမ္းသြားခဲ့တယ္။
အ ကာလ
စိန္ပန္းေတြ ေျမခ
ဆိတ္ဖလူးရနံ ့ေမႊးျမ
အသံမဲ့ ၾကယ္ေတြ ေၾကြက်
အ ကာလ။
ကေလးရယ္
မင္းကို ေမြးတဲ့အခါ
ကံဆိုးမိုးေမွာင္က်
အ ကာလ။
ကေလးရယ္
မင္းအေမ အျပင္းအထန္ ခ်ီတက္ခဲ့ရ
မင္းအေဖ အသည္းအသန္ ထြန္ယက္ခဲ့ရ
အ ကာလ.
တကယ္ေတာ့ ကေလးရယ္
ေသေသခ်ာခ်ာ ေတြးၾကည့္ေတာ့မွ
အ ကာလဆိုတာ
ညတညရဲ့ စ်ာပန ျဖစ္ေနရဲ့။ု
တခါတရံမွာ က်ေနာ္တို ့ ေထာင္ေခ်ာက္ေတြထဲ ဆင္းခဲ့မိၾကတာလည္း ရွိတယ္။ ဒီေခတ္ရဲ့ေထာင္ေခ်ာက္ေတြက ဥပဓိရုပ္မၿငိမ္ဘူးေလ။ အေရာင္စံုလြန္း ေထြေထြျပားျပားျဖစ္လြန္းေတာ့ ေထာင္ေခ်ာက္ေတြက ဗို ့အားျမွင့္ဘို ့မလိုေလာက္ေအာင္ကိုပဲ အနံ ့ျပင္းတယ္။ ဒီလိုနဲ ့ဆယ္ေယာက္ရွိရင္ ဆယ္ေယာက္၊ ႏွစ္ေယာက္ရွိရင္ ႏွစ္ေယာက္ လမ္းေတြကြဲၾကရတယ္။ က်ေနာ္ဆုေတာင္းတယ္ေလ...။ လမ္းဆံုတေနရာမွာေတာ့ ေထာင္ေခ်ာက္ထဲက လူတခ်ိဳ ့ ျပန္ဆံုႏိုင္ေကာင္းရဲ့လို ့ေပါ့။ ပိန္းပိတ္ေအာင္ ေမွာင္လြန္းတဲ့ ေခတ္ႀကီးတစ္ေခတ္ရဲ့ စ်ာပနကို အတူတူ လိုက္ပို ့လို ့ ရစေကာင္းရဲ့ေပါ့။
ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ စာအုပ္တစ္အုပ္ ေသနတ္တစ္လက္နဲ ့ လက္တင္အေမရိကတိုက္က လူငယ္တစ္ေယာက္ကိို က်ေနာ္တို ့အားက်ခဲ့ဖူးတာ ေကာင္းပါတယ္။ အင္းစိန္ေထာင္ထဲက လွဲပစ္လိုက္တဲ့ သမိုင္းဝင္ ဆိတ္ဖလူးပင္ကို လြမ္းတတ္တာ ေကာင္းပါတယ္။ ကိုဗဟိန္းက လေရာင္ေအာက္မွာထိုင္ၿပီး ခင္မႀကီးဆီ စာေရးခဲ့တာ ေကာင္းပါတယ္။
ကဗ်ာဆရာတစ္ေယာက္က ကဗ်ာစာအုပ္တစ္အုပ္ထဲမွာ ကဗ်ာပုဒ္ေရ ၁၀၀ နဲ ့ ေလာကႀကီးကို ႀကိဳးပစ္ၿပီး ဖမ္းဖို ့ႀကိဳးစားသြားတာ ပိုၿပီးေကာင္းပါတယ္။
(၃)
ၾကည္ေမာင္သန္း ရဲ့ “ကဗ်ာ ၁၀၀ ႏွင့္ ကဗ်ာဆရာ ကြယ္လြန္ျခင္း” ကဗ်ာစာအုပ္ကို ဖတ္ရႈခံစားၾကည့္ခဲ့တာပါ။
ဒီကဗ်ာစာအုပ္ထဲမွာ “ၾကည္ေမာင္သန္း” ရဲ့ စာေပေလာကအတြင္း စတင္ေျခခ်တဲ့ကဗ်ာ “ဆူးေလလမ္း၏ ရာဇဝင္ ကဗ်ာ”၊ ဟန္သစ္မဂၢဇင္း အယ္ဒီတာအဖြဲ ့ရဲ့ ၁၉၉၄ တစ္ႏွစ္အတြင္း အႀကိဳက္ဆံုးကဗ်ာ “ေျဖာင့္ခ်က္”၊ မႏၱေလး စာဖတ္သူမ်ားရဲ့ အေကာင္းဆံုးကဗ်ာဆုရ ကဗ်ာ(၁၉၉၈) “လက္”၊ ၂၀၀၆ ပ်ဥ္းမနား အလယ္ရိုးမ ေခတ္ေပၚကဗ်ာဆုရ “ေတာင္အေမရိကကို သြားခ်င္တယ္” ကဗ်ာ၊ ၂၀၀၆ ေရႊအျမဳေတ စာေပဆု(ကဗ်ာ) အျဖစ္ “အာရွတိုက္ရဲ့ တစ္ေနရာ” ၊ ၂၀၀၆ ေရႊဘိုၿမိဳ ့ ပန္းကဗ်ာ ေခတ္ေပၚကဗ်ာဆုရ “ငါလည္းတစ္ေန ့” ကဗ်ာေတြကိုု ထည့္သြင္းေဖၚျပပါရွိတာေတြ ့ရလို ့ ပိုမို စိတ္ဝင္စား ခံစားခဲ့ရ။
(၄)
“ၾကည္ေမာင္သန္း” ရဲ့ “ကဗ်ာ ၁၀၀ ႏွင့္ ကဗ်ာဆရာကြယ္လြန္ျခင္း” ကဗ်ာစာအုပ္ကို က်ေနာ္ဖတ္ခဲ့ပါတယ္။ ေမးခြန္းေတြလည္း ေမးမိသြားပါတယ္။
က်ေနာ္တို ့ရဲ့ တံပိုးတန္းေခတ္မွာ ေကာက္ေကြ ့တဲ့ျမစ္ကို ဆန္ ့ေအာင္ ဆံပင္နီေၾကာင္ေၾကာင္ လူငယ္ေတြ တကယ္ႀကိဳးစားေနၾကမယ္ဆိုတာကိုေတာ့ ယံုၾကည္လ်က္...။
ရာဇဝင္ျမစ္ကေတာ့ တံတားေအာက္မွာ စီးဆင္းသြားေနလ်က္...။ ။
ၿငိမ္းေဝ
( ဆရာၾကည္ေမာင္သန္းရဲ့ ပံုတူပံုကို မိုးမခ ဘေလာ့မွ ကူးယူေဖၚျပျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီေဆာင္းပါးကို ၂၆၊ ၉၊ ၂၀၁၁ ေန႔က ဧရာဝတီ စာအုပ္စင္ တြင္ ေဖၚျပခဲ့ၿပီး က်ေနာ့္ဘေလာ့တြင္ ယခင္က ၂ ႀကိမ္တိတိ ေဖၚျပခဲ့ၿပီးတဲ့ ေဆာင္းပါး ျဖစ္ပါတယ္ခင္ဗ်ား။)
