စစ္တုရင္ကစားတဲ့ ကဗ်ာဆရာမ်ား

အေရွ႕ဥေရာပေဒသ၊ ႏုိင္ငံတခ်ဳိ႕ရဲ႕ သမုိင္းေရးျဖစ္ေပၚတုိးတက္မႈဟာ က်ေနာ္တုိ႔ႏုိင္ငံရဲ႕ ျဖစ္ေပၚတုိးတက္မႈနဲ႔ မနီး႐ိုးစြဲျဖစ္ၾကပါတယ္။ အဲဒီ ေဒသကႏိုင္ငံတခ်ဳိ႕ဟာ က်ေနာ္တုိ႔ႏုိင္ငံလုိပဲ တစ္ပါတီအာဏာရွင္စနစ္ရဲ႕ ဖိႏွိပ္မႈကို အခ်ိမဆန္႔ခံၾကရပါတယ္။ ဒီလုိ အေျခအေနမ်ဳိးမွာ သူတုိ႔ရဲ႕လြတ္ေျမာက္ ေရးလႈပ္ရွားမႈမွတ္တုိင္ေတြ။ အဖြဲ႔အစည္းေတြဆိုတာဟာ တကမၻာလံုးရဲ႕ အာ႐ံုစုိက္ ေလးနက္မႈကိုရယူႏုိင္ခဲ့ၾက ပါတယ္။ ဥပမာ ပုိလန္ႏုိင္ငံက “ခ်ာတာ၇၇”လႈပ္ရွားမႈ၊ ခ်က္ကုိစလုိေဗးကီးယားႏုိင္ငံရဲ႕ “ပရပ္ေႏြဦး” လႈပ္ရွားမႈေတြဟာ ေလးစားရေလာက္တဲ့ လြတ္ေျမာက္ေရးသမုိင္းမွတ္တုိင္ေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဒီေဒသထဲကပဲ …၊ ႐ူေမးနီးယားႏုိင္ငံရဲ႕မွတ္တုိင္တစ္ခုကေတာ့၊ ႐ူေမးနီးယား ျပည္သူေတြဟာ၊ အာဏာရွင္ႀကီီး “ေခ်ာင္ဆက္ စကူ”နဲ႔ သူ႔ဇနီးကုိ ႀကိဳးေပးပစ္ဒဏ္ခတ္တဲ့အထိ ေဒါသမီးလ်ံံ တဟုန္းဟုန္းေတာက္ေလာင္ခဲ့ၾကတဲ့ မွတ္တုိင္ပါပဲ။

ရူေမးနီးယားႏုိင္ငံရဲ႕ ေခတ္သစ္သမုိင္းမွာ ၁၉၅၀ နဲ႕ ၁၉၇၀ ခုႏွစ္အၾကား ႏွစ္ (၂၀)၀န္းက်င္ကာလဟာ စိတ္ ၀င္စားဖုိ႔ေကာင္းတာေတြ ေတြ႕ရပါတယ္။ က်ေနာ္က ကဗ်ာခ်စ္သူျဖစ္ေတာ့ကာ၊ အဲဒီႏွစ္ (၂၀) ၀န္းက်င္ ကာလ၊ (ရူေမးနီးယား စာေပေလာက၊ ကဗ်ာေလာကနဲ႔ ရူေမးနီးယားကဗ်ာဆရာေတြရဲ႕ အေျခအေနကိုပဲ ေရြးခ်ယ္ေလ့လာမိပါတယ္။ ဒီေနရာမွာလည္း ရူေမးနီးယားစာေပျဖစ္ထြန္းမႈနဲ႔ ျမန္မာစာေပျဖစ္ထြန္းမႈဟာ အဲဒီႏွစ္ (၂၀)ကာလအတြင္း တခုနဲ႔တခု ဆင္တူေနတာကုိ သြားေတြ႕ ရပါတယ္။

၁၉၅၀ - ခုႏွစ္တ၀ုိက္တုန္းက၊ ျမန္မာစာေပနယ္ပယ္မွာ ထင္ရွားတဲ့စာေပလႈပ္ရွားမႈ တခု ေပၚခဲ့ပါတယ္။ ဆရာဒဂုန္တာရာရဲ႕ “စာေပသစ္”လႈပ္ရွားမႈ ျဖစ္္ပါတယ္။ စာေပသစ္လႈပ္ရွားမႈရဲ႕ အဓိကအယူအဆက “စာေပဟာ လူထုအတြက္ျဖစ္ရမယ္”ဆုိတဲ့ ဆုိရွယ္လစ္စာေပအယူအဆပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအယူအဆအေပၚရပ္တည္ၿပီး လူငယ္စာေပသ မားေတြ ထင္ရွားလာခဲ့ပါတယ္။ “ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္” “ ျမသန္းတင့္ ” “ၾကည္ေအး”တုိ႔ ထင္ရွားခဲ့ၾကပါတယ္။

၁၉၅၀ - ၀န္းက်င္ကာလ ရူေမးနီးယားစာေပမွာလည္း ထူးျခားခ်က္ရွိပါတယ္။ စတာလင္ေခတ္အၿမီးပုိင္းကုိုိျဖတ္သန္း ေနရတာမုိ႔၊ စာေပစီစစ္ေရးတင္းၾကပ္မႈေၾကာင့္ ရူေမးနီးယားကဗ်ာဆရာ ေတြဟာ ကဗ်ာေတြ၊ ကဗ်ာစာအုပ္ေတြ ပုံႏွိပ္ ထုတ္ေ၀ဖုိ႔ ခက္ခဲခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ၁၉၆၀ နားနီးလာေတာ့ ရူေမးနီးယားတပါတီအစိုးရဟာ အင္အားခ်ိနဲ႔ေနခဲ့ပါၿပီ။
ဆုိဗီယက္ဗဟုိခ်ဳပ္ကုိင္မႈဟာလည္းၿပိဳလဲလုနီးလာၿပီ။ ဆုိဗီယက္အင္ပါယာရဲ႕ အရံႏုိင္ငံငယ္တခုအျဖစ္ သာ ရပ္တည္လာခဲ့ရတဲ့ ရူေမးနီးယားႏုိင္ငံရဲ႕ မုိးေကာင္းကင္ဟာ မုိးသားကင္းစင္စျပဳလာခဲ့ပါၿပီ။

၁၉၆၄ - ခုႏွစ္ထဲမွာေတာ့ ရူေမးနီးယားအာဏာရွင္အစိုးရဟာ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသား ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာကုိ ေထာင္ေတြထဲက လႊတ္ေပးလာရတဲ့အထိ ရူေမးနီးယားဒီမုိကေရစီေရးအုံၾကြမႈဟာ အင္အားေကာင္းလာခဲ့ပါတယ္။ ဒီလုိႏုိင္ငံေရးဂယက္က စာေပကုိလည္းမလြဲမေသြ႐ိုက္ခတ္ေတာ့တာေပါ့။ စတာလင္ေခတ္အၿမီးပုိင္း ၁၉၅၀ ခုႏွစ္လြန္ႏွစ္ ေတြတုန္းက မီးခဲျပာဖုံး ျဖစ္ေနခဲ့ရတဲ့ ရူေမးနီးယားကဗ်ာ နယ္ပယ္ဟာ ဒီအခ်ိန္မွာေတာ့ ႐ုတ္တရက္ ပန္းမ်ဳိးစုံဖူးပြင့္တဲ့ ဥယ်ာဥ္တခုလုိ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ ကဗ်ာဆရာ “ဘာဘူ၊ ဘလာဂါ ”နဲ႔ “ဘြိဳင္ဘူလက္စကူ”အစရွိတဲ့ ကဗ်ာဆရာေတြဟာ ႐ုတ္တရက္ပြင့္သြားတဲ့စာေပစီစစ္ေရး အေျခအေနကို ေကာင္းေကာင္းႀကီးအသုံးခ်ၿပီး ကဗ်ာေတြေရးၾကပါတယ္။ “ရူေမးနီးယားစာေပသစ္” လႈပ္ရွားမႈႀကီးအျဖစ္ တြန္းတင္ၾကပါတယ္။ အတတ္ပညာနဲ႔ အေၾကာင္းအရာႏွစ္ ခုစလုံးသစ္ဖုိ႔ႀကိဳးစားၾကတာပါပဲ။ ဒီ စာေပသစ္လႈပ္ရွားမႈကို လူငယ္ကဗ်ာဆရာေတြကပဲေခါင္းေဆာင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ထင္ရွားတဲ့ကဗ်ာဆရာေတြ ကေတာ့ “အုိအုိက္ အလက္ဇ္ဒဂူ” “အင္နာဘလန္ဒီယာနာ” “ေအာ္စတန္တာ ဘူဇီယာ” “နီခ်ီတာ စတန္တက္စကူ”နဲ႔ “မာရင္းဆုိရက္စကူ” တုိ႔ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဒီလုိနဲ႔ ၁၉၇၀ - ခုႏွစ္ၾကေတာ့ ရူေမးနီးယား စာေပသစ္လႈပ္ရွားမႈဟာ ႀကီးထြားပ်ံ႕ႏွံ႔လာခဲ့ပါေတာ့တယ္။
ျမန္မာကဗ်ာနယ္ပယ္မွာလည္း အဲဒီ ႏွစ္ေပါင္း (၂၀)အတြင္း“စာေပသစ္” လႈပ္ရွားမႈၿပီးတဲ့ေနာက္ “မုိးေ၀ စာေပလႈပ္ရွားမႈ”ဆုိတာ ျဖစ္လာပါတယ္။ ကဗ်ာဆရာေတြဟာ အတတ္ပညာအရ၊ အေၾကာင္းအရာအရ၊ တစုံလုံး ေျပာင္းလဲဖုိ႔ ႀကိဳးစားၾကတဲ့ ကဗ်ာလႈပ္ရွားမႈကို တက္တက္ၾကြၾကြလုပ္ၾကပါတယ္။ ထင္ရွားတဲ့ကဗ်ာဆရာ ေတြထဲမွာ “ေမာင္ေလးေအာင္” နဲ႔ “ေမာင္းသင္းခိုင္”တုိ႔ဟာ ေရွ႕တန္းကရွိခဲ့ၾကပါတယ္။

၁၉၅၀ - နဲ႔ ၁၉၇၀ - ခုႏွစ္၀န္းက်င္၊ ႏွစ္ (၂၀)ကာလတေလွ်ာက္ ရူေမးနီးယားနဲ႔ ျမန္မာကဗ်ာ နယ္ပယ္ကုိသုံးသပ္ၾကည့္ရင္ ကဗ်ာဆရာေတြဟာ၊ အုပ္စုိးသူအဆက္ဆက္၊ ဖိႏွိပ္ေသြးစုတ္ခ်ယ္လွယ္သူ အဆက္ဆက္နဲ႔ စီးခ်င္းထုိးေနခဲ့ၾကတဲ့ သေဘာရွိပါတယ္။ ကဗ်ာဆရာေတြဟာ။ အခ်ိန္အခါနဲ႔ အေျခအေနအေပၚၾကည့္ၿပီး၊ ကဗ်ာသစ္လႈပ္ရွားမႈေတြကို ဖန္တီးၾက၊ ကဗ်ာေတြနဲ႔ လူထုရဲ႕စိတ္္ဓါတ္ျမႇင့္တင္ ေရးကိုႀကိဳးပမ္းၾကနဲ႔၊ ကဗ်ာနယ္ပယ္ရဲဲ႕ အေရးပါမႈဟာ ေလးနက္ခဲ့ရပါတယ္။ ကဗ်ာဆရာေတြဟာ ဖိႏွိပ္ေသြးစုပ္ အုပ္ခ်ဳပ္သူအဆက္ဆက္နဲ႔ အေမာမပမ္းႏုိင္ေသာညဏ္ရည္ခ်င္း ၿပိဳင္ရင္းက လူထုေရွ႕ကရပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ လူထုရဲ႕ ရင္ခုန္သံကုိ ကုိယ္စားျပဳတဲ့့ ကဗ်ာေတြေရးၾကပါတယ္။

အဲဒီ ၁၉၅၀ -နဲ႔ ၁၉၇၀ - ခုႏွစ္အၾကား ႏွစ္ (၂၀)၀န္းက်င္အတြင္း၊ ရူေမးနီးယားကဗ်ာဆရာေတြနဲ႔ ျမန္မာ ျပည္ကကဗ်ာဆရာေတြ၊ ဘယ္ေလာက္အထိ ရင္ခုန္သံနရီခ်င္းထပ္တူက် ခဲ့ၾကသလဲဆုိရင္ ရူေမးနီးယား ကဗ်ာဆရာ “မာရင္းဆုိရက္စကူ” နဲ႔ ျမန္မာကဗ်ာဆရာ“ေမာင္ေလးေအာင္”တုိ႔ရဲ႕ ကဗ်ာႏွစ္ပုဒ္ကုိၾကည့္ရင္ သိႏုိင္ၾကမွာပါ။ “မာရင္းဆုိရက္စကူ” က “စစ္တုရင္ထုိးျခင္း”ေခါင္းစဥ္နဲ႔ ကဗ်ာတပုဒ္ေရးခဲ့သလုိ၊ “ေမာင္ေလးေအာင္”ကလည္း “နစ္ဆင္ ႏွင့္စစ္တုရင္ထုိးျခင္း”ကဗ်ာကိုေရးပါတယ္။ ႏွစ္ဦးစလုံး ေခါင္းစဥ္ေပးပုံ တူၾကတဲ့အျပင္ ရပ္တည္ခ်က္ခ်င္းတူၾကတာကုိလည္း ေတြ႕ၾကရပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ“ေမာင္ေလးေအာင္”က၊ မုိးေ၀မဂၢဇင္းမွာေရးခဲ့တဲ့ “နစ္ဆင္ႏွင့္စစ္တုရင္ထုုိး ျခင္း” ကဗ်ာကုိ စာေရးသူဆီမွာ အဆင့္သင့္မရွိတဲ့အတြက္ မေဖၚျပႏုိင္ေပမယ့္၊ ရူေမးနီးယားကဗ်ာဆရာ “မာရင္းဆုိ ရက္စကူ” ရဲ႕ “စစ္တုရင္ထုိးျခင္း”ကဗ်ာကိုေတာ့ ဘာသာျပန္ေဖၚျပေပးလုိက္ပါတယ္။

စစ္တုရင္ထုိးျခင္း

ငါက
အျဖဴေရာင္ ေန႔တေန႔ကိုေရႊ႕ေတာ့
သူက
အနက္ေရာင္ ေန႔တေန႔ကိုေရႊ႕တယ္။
ငါက
အိမ္မက္တခုနဲ႔ ေရွ႕ကုိတက္ေတာ့
သူက
စစ္ပြဲတခုျဖစ္ေအာင္ ဖန္တီးလုိက္တယ္။
သူက
ငါ့ရဲ႕အဆုပ္ကုိ တုိက္ခုိက္လုိက္ေတာ့
ငါထင္တယ္…ငါ့မွာ၊
တႏွစ္နီးပါးေဆး႐ံုတက္ခဲ့ရ။
ငါက
အင္မတန္ေကာင္းမြန္တဲ့ ေစ့စပ္မႈတခုဖန္တီးၿပီး
အနက္ေရာင္ ေန႔တေန႔ကို ႏုိင္လုိက္ေတာ့
သူက
ကင္္ဆာေရာဂါနဲ႔ ငါ့ကုိၿခိမ္းေျခာက္လုိက္ျပန္တယ္။
ဒါေပမယ့္
ငါက…၊ သူ႔ေရွ႕မွာစာအုပ္တအုပ္ခ်ထားလုိက္ေတာ့
သူက မတတ္သာလုိ႔ဆုတ္ခြာ။
ငါက
အစိတ္အပုိင္းအခ်ဳိ႕ကို ႏုိင္လုိက္ေတာ့
ၾကည့္စမ္း
ငါ့ဘ၀ တျခမ္းလုံးဆုံး႐ွဳံးလုိက္ရ။
“အကယ္၍ ...
ငါက မင္းကိုပိတ္ဆုိ႔ထားမယ္ဆုိရင္
မင္းရဲ႕ ထင္ျမင္ခ်က္ေတြကို မေျပာႏုိင္ေတာ့ဘူးေပါ့”လုိ႔
သူကေျပာတယ္။
“ဒါေလာက္ေတာ့ မႈစရာမဟုတ္ပါဘူး”လုိ႔
ငါက ရယ္စရာလုပ္ပစ္လုိက္တယ္။
“ငါ့ခံစားခ်က္ကို
ငါေကာင္းေကာင္းႀကီး ထိန္းရလိမ့္မယ္”လုိ႔
ငါျပန္ေျပာလုိက္တယ္။
ငါ့ဇနီး
ငါ့သားသမီး
“ေန နဲ႔ လ”
ၿပီးေတာ့ ပြဲၾကည့္ပရိတ္သတ္ဆုိတာ
ငါ့ေနာက္မွာ
ငါ့လႈပ္ရွားမႈ ဟူသမွ်
စိတ္လႈပ္ရွားစြာ ေစာင့္ၾကည့္ေနၾက။
ငါ…
စီးကရက္တလိပ္မီးညိႇတယ္
စစ္တုရင္ဆက္ၿပီးထုိးတယ္။

ၿငိမ္းေဝ



ကိုးကား။ ။ “AN ANTHOLOGY OF CONTEMPORARY ROMANIAN POETRY”