တ႐ုတ္ကဗ်ာနယ္ပယ္ထဲက ေတာ္လွန္ေရး

ေဟမႏၱ ... ။ ၁၉၇၈-ခု ။
ေဘဂ်င္းၿမိဳ႕တခုလံုး ႏွင္းေတြဖုံးေနလ်က္။ ၿမိဳ႕အေရွ႕ဘက္ ဆင္ေျခဖံုးတေနရာ။ လူဦးေရ အနည္းငယ္သာေနထိုင္တဲ့ ရြာကေလးတရြာ။ ညစ္ပတ္ေနာက္က်ိေနတဲ့ ေခ်ာင္းကေလးတခုကိုေက်ာ္ၿပီး ေဘဂ်င္းၿမိဳ႕ နယ္နိမိတ္ထဲက သံ႐ံုးရပ္ကြက္ဆီ လွမ္းျမင္ေနရတဲ့ေနရာ ... ။ ဒီရြာကေလးဟာ စုိက္ပ်ဳိးေရး ရြာကေလးတရြာဆိုေပမယ့္ တိတ္ဆိတ္မႈေတာ့ မရိွလွပါဘူး။ ဒါေပမယ့္လည္း ၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီးရဲ႕ မ်က္ကြယ္ျဖစ္ေနတဲ့ ေနရာတေနရာသေဘာေတာ့ ေဆာင္ပါတယ္။


ျပတင္းေပါက္ေတြမွာ ေဟာင္းႏြမ္းလွတဲ့ ခန္းဆီးပိတ္စေတြ တပ္ထားတဲ့ တဲကေလးတလံုး။ အဲဒီ တဲကေလးထဲမွာ လူငယ္ခုႏွစ္ေယာက္ဟာ ခေနာ္နီခေနာ္နဲ႔ ျဖစ္ေနတဲ့ ပံုႏွိပ္စက္တလံုးကို ၀ိုင္းထုိင္ေနၾကပါတယ္။ အဲဒီခုႏွစ္ေယာက္ထဲက လူငယ္တေယာက္ဟာ က်ေနာ္ပဲေပါ့။ သံုးရက္နဲ႔သံုးညရိွတဲ့အခါ “ယေန႔” လို႔ အမည္ေပး ထားတဲ့ စာေစာင္တခုကို က်ေနာ္တို႔တေတြ ေအာင္ျမင္စြာ ထုတ္ေ၀လိုက္ႏိုင္ၾကပါေတာ့တယ္။ ဒါဟာျဖင့္ ၁၉၄၉-ခုႏွစ္ ... ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ အာဏာရလာၿပီးေနာက္ပိုင္း တရုတ္ျပည္မွာ ပထမဦးဆံုးအႀကိမ္ တရားမ၀င္ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀လိုက္တဲ့ စာေစာင္ပါပဲ။ က်ေနာ္တို႔တေတြ ၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီးထဲက စားေသာက္ဆိုင္ တဆိုင္ဆီ စက္ဘီးကိုယ္စီ စီးၿပီး သြားခဲ့ၾကပါတယ္။ အရက္ခြက္ကိုယ္စီကိုင္ေျမႇာက္ၿပီး က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ေအာင္ျမင္မႈ အသီးအပြင့္အတြက္ တိတ္ဆိတ္စြာပဲ ဂုဏ္ျပဳပြဲ က်င္းပလိုက္ၾကပါတယ္။
ေနာက္တေန႔ၾကေတာ့ က်ေနာ္နဲ႔ တျခားသူငယ္ခ်င္းႏွစ္ေယာက္၊ ၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီးထဲ ၀င္လာၾကၿပီး “ယေန႔” ဂ်ာနယ္စာရြက္ေတြကို နံရံေတြမွာ လိုက္ကပ္ၾကပါတယ္။ ပုလိပ္ေတြ မ်က္ေစ့လည္ေအာင္ဆိုၿပီး က်ေနာ္တို႔ စက္ဘီးနံပါတ္ျပားေတြကိုလည္း တေယာက္နဲ႔တေယာက္လဲၿပီး စီးၾကရပါတယ္။ ၁၉၇၈-ခု၊ ဒီဇင္ဘာလ (၂၃) ရက္ ေန႔ ေလာက္ၾကေတာ့ ေဘဂ်င္းၿမိဳ႕ထဲက အစိုးရ႐ံုးေတြ၊ မဂၢဇင္းတိုက္ေတြ၊ တကၠသိုလ္ေက်ာင္း၀န္းအတြင္းနဲ႔ တီယံအာမင္ ယင္ျပင္မွာ၊ “ယေန႔” ဂ်ာနယ္ကို လူေတြ ဖတ္ခြင့္ရခဲ့ၾကပါၿပီ။ က်ေနာ္တို႔ျဖန္႔ေ၀တဲ့ “ယေန႔” ဂ်ာနယ္ အေပၚ လူေတြက ဘယ္လိုသေဘာထားနဲ႔ တုန္႕ျပန္ၾကသလဲဆိုတာကို သိခ်င္ေတာ့ ေနာက္ပိုင္းမွာ၊ လူစည္ကားတဲ့ ေနရာေတြမွာ လူအုပ္ထဲေရာၿပီး၊ စာေစာင္ေတြ ေ၀ၾကပါတယ္။ လူေတြဟာ အႏွစ္(၃၀) အတြင္း၊ အခုလို ကဗ်ာ ေဆာင္းပါး၊ ၀တၳဳေတြကို တခါမွ မဖတ္ခဲ့ရ၊ မေတြ႕ခဲ့ရလို႔ က်ေနာ္တို႔ ေမွ်ာ္လင့္ထား တာထက္ ပိုၿပီး အားတက္သေရာ ယူၾက၊ ေတာင္းၾက ဖတ္ၾကတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။
“ယေန႔” ဂ်ာနယ္ ျဖစ္လာဖို႔အတြက္ အဓိက မူလတြန္းအားကေတာ့ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၁၉၆၀ခုႏွစ္အလြန္တုန္းက ျဖစ္ခဲ့တာလို႔ပဲ ဆိုရပါလိမ့္မယ္။ ေမာ္စီတံုးရဲ႕ မဟာပစၥည္းမဲ့ ေတာ္လွန္ေရးကာလတုန္းကပါ။ ဆင္းရဲနဲ႔ အလယ္ အလတ္တန္းစားလယ္သမား လူတန္းစားရဲ႕ အကူအညီနဲ႔ ပညာေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲဖို႔ဆိုၿပီး အထက္တန္း ေက်ာင္းသားေတြကို တျပည္လံုးအႏွံ႔ ေစလႊတ္လိုက္တဲ့အခ်ိန္။ ေမာ္စီတံုးရဲ႕အဓိက ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ အတိုက္အခံေတြကို အသံတိတ္သြားေစဖို႔၊ ပုန္ကန္ျခားနားခ်င္သူေတြကို ေခ်မႈန္းပစ္ဖို႔ဆိုတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ပါပဲ။ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအတြင္း၊ အျမင့္ပိုင္းကက်လာတဲ့ တပ္နီလူငယ္ေတြကို တြန္းအားတခုေပးတဲ့အေနနဲ႔၊ သူတို႔တေတြ ... လူ႕အဖြဲ႔အစည္းအေပၚ တင္ေနတဲ့အေၾကြးကို ဆပ္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ဆိုၿပီး ေမာ္စီတံုးရဲ႕ ေ၀ါဟာရ အရေျပာရရင္ “ျပည္သူ႔ဘံုအဖြဲ႕” ထဲက ေက်းလက္ဘ၀ တကယ့္လက္ေတြ႕နဲ႕ သူတို႔ရဲ႕ ယူဆခ်က္ေတြ၊ ထင္ျမင္ခ်က္ေတြ ဘယ္ေလာက္အထိ ကြာဟေနသလဲဆိုတာ သိဖို႔ဆိုတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႕ ေက်းလက္ေတြကို ပို႔လိုက္တာပါ။ ဒီတပ္နီလူငယ္ေတြဟာ အမွန္တရားရွာဖို႔အတြက္ စာအုပ္ေတြဆီ တခါျပန္လာၾကရတာလဲ ရိွပါတယ္။ သူတို႔စိတ္ထဲက ရွဳပ္ေထြးမွားယြင္းေနတဲ့ ခံစားခ်က္ေတြကိုလည္း ဖြင့္ဟ ေရးသားေစပါတယ္။ ေဆာင္းရာသီ ေရာက္တဲ့ အခ်ိန္တိုင္း၊ စိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္းေတြ စတဲ့ အခ်ိန္တိုင္း၊ တခ်ဳိ႕တပ္နီလူငယ္ေတြဟာ “ေဘဂ်င္း” ကို ျပန္လာၿပီး စာအုပ္ေတြလဲၾက၊ သာမန္လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေတြးခ်င္ လုပ္ခ်င္တဲ့ အုပ္စုေတြနဲ႔ ေတြ႕ၾက ရပါတယ္။
ဒီတုန္းက ၊ က်ေနာ္က အသက္ႏွစ္ဆယ္။ “ရီွဆီ” ရဲ႕ ကဗ်ာေတြကို ဖတ္ရတဲ့အခါ က်ေနာ္ ဘယ္ေလာက္အထိ စိတ္လႈပ္ရွားခဲ့ရတယ္ဆိုတာကို အခုထက္ထိ က်ေနာ္ မေမ့ႏိုင္ဘူး။ “ရွီဆီ” ဆိုတာက စာေပ နယ္ပယ္မွာ “လက္ေခ်ာင္းကေလးမ်ားရဲ႕ထိပ္” ဆုိတဲ့ နာမည္နဲ႔ ထင္ရွားတဲ့ ကဗ်ာဆရာပါပဲ။ “ရွီဆီ” ဟာ ၁၉၆၇- ခုႏွစ္မွာ စာေတြ စတင္ၿပီး ေရးပါတယ္။ သူဟာ ေနာင္ ႏွစ္ေပါင္း (၃၀) ေက်ာ္ အၾကာမွာ ေပၚေပါက္လာမယ့္ “ကဗ်ာသစ္လႈပ္ရွားမႈ” ကို အုပ္ျမစ္ခ်သူတဦးပါပဲ။ သူ႔ကဗ်ာေတြဟာ က်ေနာ္တို႔ကို ႏိုင္ငံေရးအရ ႐ိုက္သြင္းမႈေတြ နဲ႔ ကင္းျပတ္ေစခဲ့ပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕ လတ္ဆတ္သစ္လြင္တဲ့ နိမိတ္ပံုေတြ၊ သူ႕ကဗ်ာေတြရဲ႕ ရြတ္ဖတ္လို႔ေကာင္းလွတဲ့ နရီ အနိမ့္ အျမင့္ေတြဟာ လူငယ္ေတြကို ယစ္မူးေစေတာ့တာေပါ့။ လူငယ္ေတြဟာ သူ႔ကဗ်ာေတြကို လက္ေရးနဲ႔ ကူးၿပီး က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ျဖန္႔ခဲ့ၾကပါတယ္။ ေနာင္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာမွ “လက္ေခ်ာင္းကေလးမ်ားရဲ႕ထိပ္” နဲ႔ က်ေနာ္ ေတြ႕ခြင့္ရပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္ၾကေတာ့ သူဟာ စိတ္ေ၀ဒနာရွင္တဦးျဖစ္ေနခဲ့ပါၿပီ။ သူဟာ သူ႔ရဲ႕ေနာက္ဆံုး အခ်ိန္ေတြကို သူ႔အိမ္နဲ႔ ေဆး႐ံု၊ ေခါက္တုန္႔ ေခါက္ျပန္ကူးရင္း ျဖတ္ေက်ာ္ခဲ့ရပါတယ္။
အဲဒီ “လက္ေခ်ာင္းကေလးမ်ားရဲ႕ထိပ္” ရဲ႕ စာေတြကိုဖတ္ၿပီး က်ေနာ္ဟာ ကဗ်ာေရးတဲ့အလုပ္ကို တိုးျမႇင့္ၿပီးလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီတုန္းက က်ေနာ္က ေဆာက္လုပ္ေရးအလုပ္သမားပါ။ ေဘဂ်င္းၿမိဳ႕နဲ႔ မိုင္ႏွစ္ရာ ေလာက္ ေ၀းတဲ့ လွ်ပ္စစ္ထုတ္လုပ္ေရး စက္႐ံုတ႐ံုမွာ အလုပ္လုပ္ပါတယ္။ အဲဒီေနရာမွာ က်ေနာ္ဟာ ေတာ္ေတာ့ကို အထီးက်န္ဆန္စြာေနခဲ့ရပါတယ္။ အခုလို အထီးက်န္ဆန္တဲ့အခါ က်ေနာ့္စိတ္ကို ထြက္ေပါက္ေပးႏိုင္ဖို႔ တစံုတခုေတာ့ လိုအပ္လာတာေပါ့။ ဒီတုန္းက ကဗ်ာဆရာတေယာက္အေနနဲ႔ “ေမာ္စီတံုး” ရဲ႕ ၾသဇာေတြက က်ေနာ့္အေပၚ ရိွခဲ့တယ္။ ေမာ္စီတံုးေရးတဲ့ ကဗ်ာပံုစံျဖစ္တဲ့ တ႐ုတ္ေရွးေဟာင္းကဗ်ာေရးနည္းကို က်ေနာ္ယူခဲ့ တယ္။ လူတိုင္းလိုလိုပဲ ေမာ္စီတံုးရဲ႕ ကဗ်ာတခ်ဳိ႕ကို တုပၿပီး ေရးခဲ့ၾကတယ္လို႔ က်ေနာ္ထင္တယ္။ က်ေနာ္လည္းပဲ ေရွးဟန္နဲ႔ ကဗ်ာေတြေရးတာပဲ။ ဒါေပမယ့္လည္း ပိုၿပီး ႐ွဳပ္ေထြးခက္ခဲလာေနတဲ့ ခံစားခ်က္ေတြ၊ ဘ၀အလြမ္း အေမာေတြ၊ မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႔ ခြဲခြါေနရသူရဲ႕ ခံစားခ်က္ေတြကို ေဖာ္ျပႏိုင္ဖို႔ဆိုရင္ေတာ့ ဒီပံုစံခြက္ ကဗ်ာေရးဖြဲ႕နည္းဟာ မလံုေလာက္ေတာ့ဘူးဆိုတာကို က်ေနာ္ ခ်က္ခ်င္းသိလာခဲ့တယ္။ အဲဒီ ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ကြက္အတြင္း အေဆာင္တခုမွာ က်ေနာ္ဟာ တျခားလူ ဒါဇင္ေပါင္းမ်ားစြာနဲ႔ အတူေနခဲ့ပါတယ္။ သန္းေခါင္ ေက်ာ္ သန္းေခါင္လြဲအခ်ိန္ၾကေတာ့ အိပ္ေပ်ာ္လို႔ ေဟာက္တဲ့ အသံအမ်ဳိးမ်ဳိးကို ၿခံရံၿပီး စားပြဲတင္မီးအိမ္တခု ေအာက္မွာ၊ က်ေနာ္ကဗ်ာေတြေရး၊ စာေတြ ဖတ္ေတာ့တာပါပဲ။ ဒိေနာက္ပိုင္းမွာ အေပ်ာ္တမ္း ဓါတ္ပံု႐ိုက္အလုပ္ ကို အေၾကာင္းျပဳၿပီး၊ ၀ါဒျဖန္႔ခ်ိေရးအဖြဲ႔တဖြဲ႕ကို အဲဒီေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ကြက္ထဲမွာပဲ ဖြဲ႕ၾကပါတယ္။ ဓါတ္ပံု အေမွာင္ခန္းတခုကိုလည္း ဖန္တီးခြင့္ရလာခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအခန္းထဲမွာပဲ က်ေနာ့္ရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္ေလ့လာမႈကို အေကာင္းဆံုးျဖစ္ေအာင္ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ လ အနည္းငယ္အၾကာမွာေတာ့ က်ေနာ္ဟာ ၀တၳဳလတ္တပုဒ္ေရးၿပီး ခဲ့ၿပီး၊ ကဗ်ာအေတာ္မ်ားမ်ားကိုလည္း စီစစ္တည္းျဖတ္ခဲ့ပါတယ္။

ဒီတုန္းမွာပဲ က်ေနာ္ရဲ႕သူငယ္ခ်င္း “ေရွာ္ယီဖန္” အဖမ္းခံရပါတယ္။ သူဟာ ေျမေအာက္စာေပလုပ္ငန္း ေတြကို စုစည္းရသူျဖစ္ပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕စာရြက္စာတန္းေတြကို ပုလိပ္က အေသအခ်ာစစ္ေဆးတဲ့အခါ က်ေနာ့္ရဲ႕ ၀တၳဳနဲ႔ ကဗ်ာေတြကိုလည္း ေတြ႕သြားၾကပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ က်ေနာ့္ကို မူလအလုပ္ေဟာင္းျဖစ္တဲ့ အလုပ္သမား ၾကီးၾကပ္ေရးအလုပ္ကို ျပန္လုပ္ဖို႔ အမိန္႕ခ်လိုက္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ကတည္းက က်ေနာ္ဟာ အခ်ိန္မေရြး အဖမ္း ခံရႏိုင္တဲ့ အေျခအေနအတြက္ ကိုယ့္ကိုယ္ကို စတင္ၿပီး ျပင္ဆင္ထားခဲ့ပါတယ္။ ညဥ့္နက္သန္းေခါင္အခ်ိန္ေတြမွာ ကားဘီးလိမ့္သံၾကားရရင္ က်ေနာ္က အိပ္ယာထဲက အထိတ္တလန္႔နဲ႔ အိပ္မရႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။ ပုလိပ္ေတြဟာ က်ေနာ့္ ကဗ်ာေတြကို ေခါင္းစဥ္တပ္ စြပ္စြဲဖို႔အတြက္ အဲသေလာက္အထိ နားမလည္ၾကပါဘူး။ ဒါနဲ႔ပဲ စာေပသုေတသန ဌာနကို အကူအညီေတာင္းၾကပါတယ္။ စာေပသုေတသနဌာနကလည္း သူတို႔ကို ကူညီၾကပါတယ္။ အဲဒီအကူ အညီေၾကာင့္ပဲ က်ေနာ္ဟာ အဖမ္းခံရမယ့္ေဘးက လြတ္ခဲ့ပါတယ္။ က်ေနာ့္ကဗ်ာေတြဟာ အေနာက္တိုင္း ကဗ်ာေတြကို ကူးခ်ထားတာသာ ျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ စာေပသုေတသနဌာနအႀကံေပးေတြရဲ႕ ေကာက္ခ်က္က က်ေနာ့္ကို ကယ္လိုက္တာပါ။
အဲဒီအခ်ိန္ အဲဒီကာလကေတာ့ တနည္းအားျဖင့္ စာအုပ္ေတြ ေျမျမႇဳပ္သၿဂိဳလ္ခံရတဲ့ ကာလပါပဲ။ စာအုပ္ ေတြဟာ လူေတြရဲ႕ျမင္ကြင္းေနာက္ကြယ္မွာပဲ ရိွခဲ့ရပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ဟာ ပိတ္ထားတဲ့စာၾကည့္တုိက္ေတြထဲ ၀င္ၿပီး စာအုပ္ေတြခိုးတာမ်ဳိး၊ စာအုပ္အေဟာင္းဆိုင္ေတြထဲမွာ ေစ့ေစ့ေပါက္ေပါက္ ဆန္ကာခ်ၿပီး စာအုပ္ရွာရ တာမ်ဳိး၊ တျခား က်ေနာ္တို႔လို စာအုပ္ေတြကို ေတာနင္းၿပီး ရွာေဖြေနၾကတဲ့ သူေတြဆီက ငွါးဖတ္ရတာမ်ဳိး ...။ ဒီၤလိုနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ၾကားမွာ ဒီတုန္းက “ေပါရွဳ” ဆိုတဲ့ ေ၀ါဟာရစကားလံုး (လွည့္ပတ္ေျပးေနေသာစာအုပ္) အသစ္တခု တိုးလာခဲ့ပါတယ္။ စာအုပ္ေကာင္းတအုပ္ေတြ႕ဖို႔ဆိုရင္ သင္ဟာ ေနရာအႏွံ႔ေျပးရပါလိမ့္မယ္။ ဇြဲလည္း ေကာင္းရပါလိမ့္မယ္။ ညိႇညႇိႏႈိင္းႏႈိင္းလုပ္တတ္ရမယ္။ ကတိတည္ရမယ္။ အျပန္အလွန္အေပးအယူရိွရပါ လိမ့္မယ္ ...။
လူငယ္တဦးအဖို႔ အေၾကာင္းအရာတခုကို ဖတ္ၿပီဆိုရင္ သူ႔ဘ၀အတြက္ တစံုတခုေတာ့ ရကိုရရပါလိမ့္ မယ္။ ပထမေတာ့ က်ေနာ္တို႔ဟာ စာအစံုဖတ္ရင္းနဲ႔ အေျခအတင္ျငင္းခုန္ဖို႔ စိတ္အားထက္သန္ေကာင္း သန္ပါလိမ့္မယ္၊ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ပိုင္းမွာ က်ေနာ္တို႔ဟာ ေရြးခ်ယ္စီစစ္လာတတ္ၾကရမွာပါ။ က်ေနာ္တို႔ဟာ “အ၀ါ ေရာင္ အဖံုးဖံုးထားတဲ့စာအုပ္ေတြ” အေပၚမွာ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ႏွလံုးသားကို တည္ေဆာက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီစာအုပ္ ေတြဟာ အတြဲေပါင္းတရာရိွတဲ့ စာေပဆိုင္ရာစာအုပ္ေတြပါပဲ။ ဒီစာအုပ္ေတြဟာ ဥေရာပ ေခတ္ေပၚစာေပ၊ ဆိုဗီယက္ယူနီယံနဲ႔ အေရွ႕ဥေရာပ “ႏွင္းခဲေပ်ာ္ခ်ိန္” ကာလ စာေပအေၾကာင္းအရာေတြကို စုစည္းတဲ့ စာအုပ္ေတြပါပဲ။ တကယ္ေတာ့ ဒီစာအုပ္ေတြဟာ အဆင့္ျမင့္တာ၀န္ရိွသူေတြသာ ဖတ္ခြင့္ရတဲ့ ကန္႔သတ္ထားတဲ့ စာအုပ္ေတြပါ။ ၿပီးေတာ့ ေစာင္ေရ အင္မတန္နည္းစြာ ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀ၿပီး၊ တင္းတင္းၾကပ္ၾကပ္ ကန္႔သတ္ထားတာပါ။
“ေဘဂ်င္း” မွာ ရိွတဲ့ သာမာန္လြတ္လပ္လပ္ေနခ်င္ေတြးခ်င္သူေတြၾကားထဲမွာေတာ့ ေလးနက္တဲ့ အေၾကာင္းအရာ ရတနာသိုက္ကို လိုက္လံရွာေဖြတဲ့သူေတြ ေပၚေပါက္လာခဲ့ရပါတယ္။ တေယာက္နဲ႔တေယာက္ စာအုပ္ခ်င္းလဲဖတ္၊ ငွါးဖတ္ဖို႔ အခ်ိန္ျပည့္ စီစဥ္ေပးေနတဲ့ အဖြဲ႕တဖြဲ႕ဟာဆိုရင္ တခါတရံမွာ အခ်င္းခ်င္းၾကားမွာ ညိႇႏိႈင္းေဆြးေႏြးဖို႔ ရက္အနည္းငယ္ ယူရတာမ်ဳိး၊ နာရီသတ္မွတ္ခ်က္နဲ႔တကြ၊ စာအုပ္ေတြ ဖလွယ္ၿပီးဖတ္ၾကဖို႔ အခ်ိန္ဇယား ဆြဲတာမ်ဳိးေတြအထိ လုပ္ၾကပါတယ္။
ေျမေအာက္စာေရးဆရာေတြအဖို႔၊ ဒီ “အ၀ါေရာင္အဖံုးနဲ႔စာအုပ္ေတြ” ဟာ စိတ္ဓါတ္ေရးရာအရ ခိုလႈံလို႔ရတဲ့ တခုတည္းေသာ ျမင္ကြင္းအသစ္ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္လည္း ဒီစာေပပံုသဏၭန္ဟာျဖင့္ တရား၀င္တည္ရိွ ေနတဲ့ ဆိုရွယ္လစ္သ႐ုပ္မွန္စာေပနဲ႔ အေျခခံက အစ ကြဲျပားမႈရိွတယ္ဆိုတဲ့ နမူနာကိုေတာ့ ရခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါကို အဲဒီအခါတုန္းက “ဘာသာျပန္စတိုင္” လို႔ ေခၚခဲ့ၾကပါတယ္။ အမွန္စင္စစ္ေတာ့ တ႐ုတ္စာေရးဆရာေတြျဖစ္ၾကတဲ့ ၁၉၄၀-ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္း အထင္ရွားဆံုး ကဗ်ာဆရာေတြ အပါအ၀င္ျဖစ္တဲ့ “မူဒန္” ၊ “ယြမ္ေဂရွား” ၊ “ခ်န္ဇင္ ဂေရာင္း” ၊ “ဇန္မင္း” နဲ႔ ေနာက္ပိုင္းမွာ “သစ္ရြက္ ကိုးရြက္စာေပအုပ္စု” အျဖစ္ ထင္ရွားလာသူေတြ၊ ၿပီးေတာ့ ၁၉၄၈-ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္း ... သူတို႔တေတြက က်ေနာ္တို႔အတြက္ ေပးႏုိင္ခဲ့တာေတြကေတာ့၊ ႏိုင္ငံေရး အသစ္လမ္းညႊန္ခ်က္ရဲ႕ ေအာက္မွာ တီထြင္စမ္းသပ္ေရးဖြဲ႕ၾကဖို႔။ ၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံရပ္ျခားစာေပေတြကို သုေတသန ျပဳၾကဖို႔၊ ဘာသာျပန္ၾကဖို႔ တြန္းအားေပးခဲ့ၾကတာေတြပါပဲ။ အဲဒီ “တ႐ုတ္ဘာသာျပန္စတိုင္” ဟာ က်ေနာ္တို႔ မ်ဳိးဆက္ကို ေမြးဖြားေပးလုိက္ၿပီး၊ တီထြင္ဖန္တီးမႈရိွတဲ့ စိတ္ကူးစိတ္သန္းေတြကို ေဖာ္ျပႏိုင္တဲ့၊ ပို႕ေဆာင္ေရးယာဥ္တခုသေဘာေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။ (စာေပယာဥ္တခု သေဘာေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။)
၁၉၇၈-ခုႏွစ္ ေႏြဦးမွာ၊ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီထိပ္ပိုင္း အာဏာလြန္ဆဲြမႈတခုအျဖစ္၊ ယာယီအားျဖင့္ ယဥ္ေက်း မႈ နယ္ပယ္မွာ ျပန္လည္ လန္းဆန္းေရးကာလဆိုတာ ေပၚလာခဲ့ပါတယ္။ ေျမေအာက္မွာပဲ ထုတ္ေ၀ခဲ့ရတဲ့ စာေစာင္ေတြ၊ ဥပမာအားျဖင့္ “ယေန႔” လို စာေစာင္ေတြဟာ၊ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းပဲ ထုတ္ေ၀လာႏုိင္ၾကပါတယ္။ တျခား တရားမ၀င္အႏုပညာလုပ္ငန္းေတြ၊ ဓါတ္ပံုပညာနယ္ပယ္အဆံုး လြတ္လပ္ပြင့္လင္းစြာ အလုပ္လုပ္လာႏိုင္ ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီလိုျဖစ္လာတာေတြဟာ တရား၀င္ ေရးသားထားတဲ့ ေဟာေျပာခ်က္ေတြ၊ ေရးသားခ်က္ေတြကို အဓိက စိန္ေခၚတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြအေနနဲ႔ အာဏာပိုင္ေတြၾကားမွာ စိုးရိမ္ဖြယ္ရာျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။
“ယေန႔” စာေစာင္မွာ၊ အထူးသျဖင့္ ကဗ်ာေတြကို ဦးစားေပးအမ်ားဆံုးေဖာ္ျပၿပီး၊ “ေမာင္စီ” ၊ “ဂူခ်န္” ၊ “ေဒါေဒါ” ၊ “႐ွဳတင္း” ၊ “ယန္လီ” ၊ “ေယာင္လန္” ၊ “ဇန္ဟီ” တို႔ရဲ႕ စာေပေတြနဲ႔ တျခား အဓိကက်တဲ့ ကဗ်ာဆရာ ေတြရဲ႕ စာေပလက္ရာေတြ၊ ကဗ်ာေတြကို မိတ္ဆက္ေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒီတုန္းက က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ပံုႏွိပ္စက္က အင္မတန္ေရွးက်တဲ့ စက္ႀကီးျဖစ္ၿပီး၊ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ အယ္ဒီတာ႐ံုးခန္းဆိုတာကလည္း မိသားစုလက္မႈလုပ္ငန္း လုပ္တဲ့ အခန္းတခန္းထက္ နည္းနည္းပဲ က်ယ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ဟာ (၂) ႏွစ္ အတြင္း၊ မဂၢဇင္း (၉) ခု နဲ႔ စာအုပ္ (၄) အုပ္ကို ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀ခဲ့ၾကပါတယ္။
က်ေနာ္တို႔ဟာ တျခား စာေပလႈပ္ရွားမႈ တခ်ဳိ႕ကိုလည္း စည္း႐ံုးလႈပ္ရွားခဲ့ၾကပါေသးတယ္။ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားထုအတြင္းမွာ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ စာေပလုပ္ငန္းေတြကို လစဥ္ပံုမွန္ေဆြးေႏြးညႇိႏိႈင္းမႈေတြ လုပ္ပါတယ္။ ၁၉၇၉-ခု၊ ေႏြဦးမွာေတာ့ ေဘဂ်င္းၿမိဳ႕၊ ယူေယာင္တန္ပန္းၿခံထဲမွာ ကဗ်ာရြတ္ပြဲတခုကို က်ေနာ္တို႔ စီစဥ္ခဲ့ၾကပါ တယ္။ ေနာင္တခ်ိန္မွာ ထင္ရွားတဲ့ ႐ုပ္ရွင္ဒါ႐ိုက္တာျဖစ္လာမယ့္ “ခ်န္ေကြ႕” လည္း ပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီတုန္္းက သူက “ေဘဂ်င္း” ႐ုပ္႐ွင္အကယ္ဒမီေက်ာင္းက ေက်ာင္းသားတေယာက္ပဲ ရိွပါေသးတယ္။ ပုလိပ္ေတြဟာ က်ေနာ္တို႔ကို နီးနီးကပ္ကပ္ ေစာင့္ၾကည့္ၾကပါတယ္။ အမွန္စင္စစ္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ကဗ်ာရြတ္သံ စာေၾကာင္း တေၾကာင္းခ်င္းစီကို၊ လူတေထာင္ေလာက္က ထိုင္ၿပီး စိတ္ပါလက္ပါ နားေထာင္ခဲ့ၾကတဲ့ကိစၥဟာ ပုလိပ္ေတြ အတြက္ ပေဟဠိတပုဒ္ ျဖစ္ေနခဲ့ပါတယ္။
ဘယ္လိုပဲျဖစ္ပေစ ... ကြန္ျမဴနစ္ပါတီရဲ႕ ဒီမိုကေရစီနဲ႔တကြ အဲဒီ တိုေတာင္းလွတဲ့ ခဏပန္းအေျခအေနဟာ အလွ်င္အျမန္ နိဂံုးခ်ဳပ္သြားခဲ့ရပါတယ္။ “တိန႔္ေရွာင္ပင္” ဟာ “ေ၀ဂ်င္ရွန္း” နဲ႔ တျခား ဒီမိုကေရစီလႈပ္ရွား တက္ၾကြသူေတြကို ဖမ္းဆီးဖို႔ ခ်က္ခ်င္းပဲ အမိန္႔ေပးပါေတာ့တယ္။ “ယေန႔” စာေစာင္ကို ၁၉၈၀-ခု၊ ဒီဇင္ဘာလထဲမွာ ပိတ္ပစ္ဖို႔ အမိန္႔ထုတ္ခံရတဲ့အခ်ိန္ အာဏာပိုင္ေတြက က်ေနာ့္အေပၚ သံသယ ရိွခဲ့ၾကပါတယ္။ “ယေန႔” စာေစာင္နဲ႔ က်ေနာ္ ပါ၀င္ပါတ္သက္ခဲ့မႈအေပၚ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ျပန္လည္ေ၀ဖန္ဆန္းစစ္ဖို႔ ဖိအားေပးၾကပါတယ္။ က်ေနာ္ဟာ “ဇင္းေဒါ” မွာ အေပ်ာ္ခရီးထြက္ေနရာက ခ်က္ခ်င္းျပန္လာခဲ့ၿပီး အဲသလို ကိုယ့္ကိုယ္ကို ျပန္လည္ေ၀ဖန္ေရး လုပ္ဖို႔ဆိုတဲ့ အလုပ္ကို မလုပ္ဖို႔ ဆံုးျဖတ္လိုက္ပါတယ္။ အဲဒါရဲ႕ အက်ဳိးသက္ ေရာက္မႈကေတာ့ က်ေနာ္ဟာ ရာထူးခ်ထားခံရတဲ့အက်ဳိးပါပဲ။ တညေနခင္းမွာေတာ့ က်ေနာ့္လိုပဲ ရာထူးခ်ထားခံရတဲ့ က်ေနာ့္ရဲ႕သူငယ္ခ်င္းတေယာက္က၊ က်ေနာ္ဟာ အဖမ္းခံရမယ့္ စာရင္းထဲမွာ ပါေနတဲ့ အေၾကာင္း ဒီစာရင္းကို သူ႔အေနနဲ႔ ဌာနတြင္း လွ်ဳိ႕၀ွက္အစီရင္ခံစာထဲမွာ ဖတ္ခဲ့ရတဲ့အေၾကာင္း ေျပာလာခဲ့ပါ တယ္။ က်ေနာ္ လြတ္ႏို္င္ပါဦးမလား ... ။ က်ေနာ့္ဇနီးနဲ႔ က်ေနာ္ဟာ ညဥ့္နက္သန္းေခါင္တိုင္သည္အထိ စကားေျပာခဲ့ၾကပါတယ္။ ေနာက္ေတာ့ ဒီအတိုင္းပဲဆက္ၿပီ ေနသြားရင္း အေသအခ်ာေစာင့္ၾကည့္ေနဖို႔ကိုပဲ ဆံုးျဖတ္ လိုက္ပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ ေရွ႕ကျဖစ္ခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံေရးအေျပာင္းအလဲေတြ အခ်ိန္ေတာ္ေတာ္ၾကာ ေနာက္တႀကိမ္ ထပ္ၿပီး ျဖစ္လာခဲ့ျပန္ပါတယ္။ ဒီတခါမွာေတာ့ က်ေနာ္ဟာ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ ကံအားေလ်ာ္စြာ အသက္ရွင္ ရပ္တည္လို႔ ရႏိုင္ျပန္ၿပီလို႔ပဲ ခံစားမိျပန္ပါတယ္။
“ယေန႔” စာေစာင္ကေတာ့၊ အပိတ္ခံလုိက္ရပါၿပီ။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီစာေစာင္ထဲက ကဗ်ာေတြကေတာ့ တရား၀င္ထုတ္ေ၀ခြင့္ရတဲ့ မဂၢဇင္းေတြထဲက ေယဘုယ် ေခါင္းစဥ္တခုျဖစ္တဲ့ “မရွင္းလင္းေသာ ကဗ်ာမ်ား” ေခါင္းစဥ္ရဲ႕ေအာက္မွာ စတင္ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပေနၾကၿပီျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံနဲ႔အ၀ွမ္း ျငင္းခုန္ေဆြးေႏြးၾကရတဲ့ “အဲဒီ မရွင္းလင္းတဲ့ ကဗ်ာေတြ” ဟာ ႏွစ္မ်ားစြာၾကာတဲ့အထိ အျပင္းအထန္ ပ်ံံ႕ႏွ႔႔ံခဲ့ပါတယ္။ လူငယ္ စာဖတ္သရိႆဒ္ ဟာ တရား၀င္ဘာသာေဗဒနဲ႔ ထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ အေျခအေနအတြင္းမွာပဲ အသက္ရွဴလို႔ရတဲ့ ေလအသစ္ကို ေတြ႕သြားခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီ ဆြဲေဆာင္ ဖမ္းစားမႈေၾကာင့္ပဲ လူတိုင္းလိုလိုဟာ ကဗ်ာေရးဖြဲ႕တဲ့အလုပ္ကို စိတ္၀င္ စားလာခဲ့ၾကပါတယ္။ ကဗ်ာကလပ္ေတြနဲ႔ ဆက္သြယ္ပူးေပါင္းလာခဲ့ၾကပါတယ္။ ကဗ်ာေတြ စုေပါင္း ထုတ္ေ၀ၾက ပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ကဗ်ာေတြဟာ စာမ်က္ႏွာတခုရဲ႕ု ေဘးမွာရိွတဲ့ ကြက္လပ္မာဂ်င္ထဲကို တြန္းပို႔ျခင္း ေနာက္တႀကိမ္ ႀကံဳရျပန္ပါတယ္။

ဒီလိုျဖစ္ခဲ့ ႀကံဳခဲ့သည့္တိုင္ “ယေန႔” စာေစာင္ဟာ ကဗ်ာဆရာ မ်ဳိးဆက္သစ္တခုရဲ႕အေပၚမွာ သူ႔ကိုယ္သူ တိမ္တိုက္တခုလို ဆြဲခ်ိပ္ထားႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ “တတိယမ်ဳိးဆက္” လို႔ ေခၚတဲ့ ကဗ်ာဆရာေတြဟာလည္း “ယေန႔ဂ်ာနယ္ ကဗ်ာဆရာေတြ” နဲ႔ မတူကြဲျပားျခားနားလာခဲ့ရျပန္ပါတယ္။ ဘာျပဳလို႕လည္းဆိုေတာ့ သူတို႔ဟာ ယဥ္ေက်းမႈ ေတာ္လွန္ေရး ေနာက္ၾကမွ ႀကီးျပင္းလာၾကတဲ့ ကဗ်ာဆရာေတြ ျဖစ္လို႔ပါပဲ။ သူတို႔ဟာ ေကာင္းမြန္တဲ့ ပညာေရးနဲ႔ ေပ်ာ္ေမြ႕ေနၾကပါၿပီ။ ဒီအထဲက ပမာဏတခ်ဳိ႕အတြက္ေတာ့ သူတို႔ဟာ သမိုင္းရဲ႕ ေလးပင္တဲ့ တာ၀န္ေတြပိၿပီး လဲက်သြားႏိုင္ပါေသးတယ္။ တခ်ဳိ႕ကေတာ့ ဒီကေန႔ရဲ႕ အျဖစ္အပ်က္အမွန္ေတြကို ပိုၿပီး တိုက္ရိုက္ျမင္ေတြ႕ႏိုင္ ၾကပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ကေတာ့ အဓိကနဲ႔ သာမညထဲက မိတ္ဖက္ အသံေတြကို ေရြးၿပီး ေရးႏိုင္သားႏိုင္ၾကပါတယ္။ ဒီလို အေရးပါတဲ့ ကဗ်ာဆရာ အုပ္စုထဲမွာ “ေဘဟြာ” ၊ “ဇန္ေဇာင္” ၊ “ဆီခြ်န္” ၊ “ေဟြေယာင္ဂ်န္ဂိီ” ၊ “ေဆာင္လင္” ၊ “ေဇေယာင္မင္း” ၊ “ဟန္ေဒါင္” ၊ “ဇန္းဇန္” တို႔ ပါ၀င္ၾကပါတယ္။ အမ်ားစုဟာ “ဇီခြ်န္” ျပည္နယ္က ျဖစ္ၾကပါ တယ္။ အမ်ားစုဟာ က်ေနာ့္ရဲ႕ သူငယ္ခ်င္းမိတ္ေဆြေတြ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ဟာ တေယာက္နဲ႔ တေယာက္ မတူညီတဲ့ ကြ်မ္းက်င္မႈေတြကို ဖလွယ္ၾကဖို႔ ဆိုတဲ့ အခ်က္ကို ေတြ႕လာၾကပါတယ္။
တီယံအာမင္ယင္ျပင္ေပၚမွာ ေသနတ္သံေတြၾကားရၿပီးတဲ့ ေနာက္တႏွစ္၊ ၁၉၉၀-ခုႏွစ္မွာ တရုတ္ကဗ်ာဆရာအုပ္စုတစုဟာ ေနာ္ေ၀းႏိုင္ငံ “ေအာ္စလို” ၿမိဳ႕မွာ ဆံုၾကပါတယ္။ “ယေန႔” စာေစာင္ကို ျပန္လည္လန္းဆန္း ေအာင္ လုပ္ဖို႔ ဆံုးျဖတ္ၾကပါတယ္။ အဲဒီ အခ်ိန္က စလို႔ ျပန္ၿပီး ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀လာလိုက္တာ ဒီကေန႔အထိပါပဲ။ “ယေန႔” စာေစာင္ ရဲ႕ ႏွစ္ေပါင္းႏွစ္ဆယ္သမိုင္း ...၊ သူ႔ရဲ႕ ေမြးဖြားျခင္းမွသည္ ေသဆံုးျခင္း၊ တခါ ... သူ႔ရဲ႕ ျပန္လည္ေမြးဖြားျခင္း ...၊ ဒါေတြဟာ ေခတ္ၿပိဳင္ တရုတ္ကဗ်ာရဲ႕ ႏိူးၾကားတက္ၾကြျခင္း လကၡဏာေတြလို႔ပဲ ဆိုရပါ လိမ့္မယ္။ ။



( “THE POETRY OF OUR WORLD” စာအုပ္မွ၊ တရုတ္ကဗ်ာဆရာ “BEI DAO” ရဲ႕ “HOW THE REVOLUTION OCCURRED IN CHINESE POETRY” ေဆာင္းပါးကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆိုပါတယ္။)

ၿငိမ္းေ၀