၁။
“ဆရာႀကီးကို သမီးေက်းဇူးတင္တယ္”
သူကေျပာေျပာဆိုဆို စမ္းေခ်ာင္းတဖက္သို႔ ျပန္ကူးသြားခဲ့၏။ သူ႔ေက်ာျပင္ကို ၾကည့္ကာ က်ေနာ့္မွာ ၾကည္ႏူးေန မိသည္။ သူက ေရာက္ရိွလာေတာ့မည္ သူ႔ဘ၀ အနာဂါတ္ကာလပန္းတိုင္ကို ေျပာျပသြားခဲ့သျဖင့္ သူ႔အတြက္ က်ေနာ္ ၾကည္ႏူးရျခင္းျဖစ္သည္။ မယ္ေပါထဒုကၡသည္ ရြာကေလးမွျပန္လာၿပီး မိမိေနထိုင္ရာ အခန္းကေလးထဲ ျပန္ေရာက္လာခဲ့သည့္တိုင္ သူ႔ကို က်ေနာ္သတိရေနသည္။ သူက ျပည္တြင္းတြင္ က်စ္ေနရစ္ခဲ့သည့္ က်ေနာ္၏ အငယ္ဆံုးသားႏွင့္မွ သက္တူရြယ္တူ ကရင္မိန္းကေလးတဦး။ နာမည္က “ေနာ္ေဖာေဂ” ။ ျမန္မာလို “လွပတဲ့ပန္း” ။
“သမီးေနာက္ (၂) လဆိုရင္ ၀မ္းဆြဲဆရာမသင္တန္းတက္ရေတာ့မယ္ ဆရာႀကီး၊ ဒီၾကားထဲ ဒီရြာက မူလတန္း ေက်ာင္းမွာ စာသင္ေပးဖို႔လည္း ေျပာထားတယ္၊ သမီး အရင္ကတည္းက ဒီကိုလာခဲ့ရရင္ေကာင္းမွာ၊ ရြာမွာ အေမရိွေနလို႔ ထားခဲ့လို႔ကလည္းမျဖစ္၊ လာလည္းမလာရဲလို႔ (၃) ႏွစ္ေလာက္ အခ်ိန္ေတြ ပုတ္ကုန္တယ္။ ခုေတာ့ သမီးရည္မွန္းခ်က္ေတြ ျပည့္ေတာ့မွာပါ၊ အဲဒါ ဆရာႀကီးနဲ႔ အကိုႀကီးရဲ႕ ေက်းဇူးေၾကာင္ေပါ့”
“ေနာ္ေဖာေဂ” ေျပာခဲ့သည့္ စကားမ်ားကိုေတြးရင္း ၀ါးစားပြဲေလးေပၚက စာအုပ္စာတမ္းမ်ားၾကားတြင္ ညပ္ေနသည့္မွတ္စုစာအုပ္ဆီ က်ေနာ့္မ်က္လံုးမ်ား ေရာက္သြားရ၏။
မွတ္စုစာအုပ္ကေလးကိုယူၿပီး အခန္းအျပင္ဖက္ လူသြားလမ္းကေလးေဘးက ခံုတန္းတြင္ က်ေနာ္ထိုင္သည္။ က်ေနာ့္ အေပၚမိုးအုပ္ထားသည့္ ၀ါး႐ံုပင္ကိုင္းမ်ားဆီက ေလတိုးသံၾကားေနရ၏။ (၂၄) နာရီ မျပတ္ၾကားေန ရသည့္ မယ္တုကၡီစမ္းေခ်ာင္းေရစီးသံမ်ားက ပိုမိုက်ယ္ေလာင္လာေနသည္ဟု ထင္ရ၏။
၂။
“က်ေနာ္တို႔နဲ႔လိုက္မယ္ဆိုတဲ့လူက ဘယ္ႏွစ္ေယာက္ေလာက္ရိွလို႔လဲ ဗိုလ္သိန္းစိုး”
ကြင္းထဲက ေနပူတံလ်ပ္ကို မ်က္ေမွာင္ၾကဳတ္ၾကည့္ရင္းက က်ေနာ္တို႔ႏွင့္အတူ “မာနယ္ပေလာ” သို႔ လိုက္ပါၾက မည့္ လူအုပ္ကို ေတြးေနမိသည္။
“ဆယ့္ႏွစ္ေယာက္ရိွတယ္ ကိုၿငိမ္းေ၀၊ လူႀကီး (၈) ေယာက္၊ ကေလး (၄) ေယာက္”
“ဘယ့္ႏွယ္လဲ၊ ခင္ဗ်ားဘယ္လိုစဥ္းစားထားသလဲ၊ က်ေနာ္ကေတာ့ ေခၚသြားခ်င္တာေပါ့၊ လမ္းမွာေတြ႕မယ့္ ႀကံဳမယ့္ အခက္အခဲ ခင္ဗ်ားအဓိကပဲ၊ ခင္ဗ်ားက ျဖစ္တယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္သေဘာတူ ူပါတယ္”
ဗိုလ္သိန္းစိုးက သူလည္းေခၚသြားခ်င္ေၾကာင္းရွင္းျပ၏။ ပံုမွန္အားျဖင့္ဆိုလွ်င္ ဒုံသမိေခ်ာင္းေဘးမွ မာနယ္ပေလာ သို႔ ေရာက္ေအာင္ လမ္းတြင္ (၅) ညမွ် အိပ္ရမည့္ခရီးျဖစ္ေသာ္လည္း၊ လံုၿခံဳေရး ႏွင့္ ရိကၡာအခက္အခဲေၾကာင့္ (၈) ညမွ် အနည္းဆံုး အိပ္ရမည္ဟု ဗိုလ္သိန္းစိုးက ရွင္းျပေလသည္။ အႀကီးမားဆံုးအခက္အခဲမွာ ယြန္းစလင္း ေခ်ာင္း ေက်ာ္ၿပီးသည့္အထိ၊ မၾကာခဏေရွာင္ကြင္းပုန္းေအာင္းၾကရမည့္ န၀တစစ္တပ္စစ္ေၾကာင္းမ်ား၏ ရန္ပင္ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ဗိုလ္သိန္းစိုးကို က်ေနာ္ယံုသည္။ သူ႔မွာ သည္ခရီးသည္လမ္းကို (၁၀) ႏွစ္တာမွ် အေခါက္ ေပါင္းမေရမတြက္ႏိုင္ေအာင္ သြားလာခဲ့ဖူးသည့္ အေတြ႕အႀကံဳရိွၿပီး ျဖစ္၏။
ခရီးစၿပီး ထြက္သည့္ေန႔က ခရီးသည္လူအုပ္ထဲတြင္ “ေနာ္ေဖာေဂ” ကို က်ေနာ္ သတိမထားမိ။ ရဲေဘာ္ေလး “ေဟြ႕စာ” က သူ႔ေသနတ္ကို တစံုတေယာက္အား ခဏယူလာေပးဖို႔ ေျပာလိုက္စဥ္ “ငါ ေသနတ္မကိုင္ခ်င္ဘူး” ဟု ဗမာလိုပီပီသသေျပာသံၾကားလို႔ လွည့္ၾကည့္မွ အသက္ (၁၇) ႏွစ္ အရြယ္ မိန္းကေလးတဦးကို က်ေနာ္ စတင္ သတိျပဳမိျခင္းျဖစ္သည္။ ထို႔ေနာက္ လမ္းခရီးတေလ်ာက္လံုး သူက က်ေနာ္ႏွင့္ခရီးသည္မ်ားအၾကား ဆက္သြယ္ ေရး တာ၀န္ခံျဖစ္လာခဲ့၏။ ခရီးသည္ လူအုပ္ထဲတြင္ ဗမာလို ရည္လည္စြာ ေျပာႏုိင္သူဆို၍ သူတဦးသာပါ၏။
“သမီးက ကမၼေမာင္းမွာ ခုနစ္တန္းအထိ ေက်ာင္းေနခဲ့ဖူးပါတယ္။ အေဖဆံုးမွ ေက်ာင္းထြက္လိုက္တာပါ။ ဒါေၾကာင့္မို႔ သမီးက ဗမာစကားေျပာတတ္တာ၊ က်ဳံစိန္တရြာလံုး ကရင္လိုပဲ ေျပာတယ္ ဆရာႀကီးရဲ႕”
“ေနာ္ေဖာေဂ” က ဘာျပဳလို႔ ေသနတ္ကို ကိုင္မေပးခ်င္ရတာလဲဆိုသည္ကိုမူ က်ေနာ္မသိ။ သူ႔ဖခင္မွာ န၀တစစ္တပ္က သတ္ျဖတ္ခဲ့သျဖင့္ ေသနတ္ကို မုန္းတီးေနသလားဟု က်ေနာ္ေတြးသည္။ သို႔ေသာ္ မဲပလိေခ်ာင္း၏ အေနာက္ဖက္၊ ေကာ့ကရိတ္ ဖာပြန္ကားလမ္းေဟာင္းကို ျဖတ္ကူးဖို႔ ႀကိဳးစားၾကေတာ့ “ေနာ္ေဖာေဂ” သည္ ကင္းသမားအျဖစ္ ေရွ႕တိုးၿပီး တာ၀န္ယူခဲ့၏။ သို႔ေသာ္ ေသနတ္ကိုေတာ့ သူမကိုင္တြယ္ခဲ့ ေခ်။ ေနာ္ေဖာေဂက သည္လိုေျပာခဲ့၏။
“သမီး မာနယ္ပေလာေရာက္ရင္ သူနာျပဳဆရာမလုပ္မယ္၊ ဒါမွမဟုတ္ ေက်ာင္းဆရာမလုပ္မယ္၊ အေျခအေနေပးရင္ ရြာျပန္လာၿပီး အဲဒီအလုပ္ေတြပဲ ဆက္ၿပီးလုပ္မယ္၊ အကိုႀကီးကို ေျပာထားၿပီးၿပီ၊ ဟိုၾကရင္ သူနာျပဳသင္တန္း၊ ဆရာမသင္တန္းတက္ႏိုင္ေအာင္လုပ္ေပးဖို႔”
၃။
ေတာစပ္ကိုျပန္ေရာက္ကတည္းက သူ႔ရဲေဘာ္ေလးႏွစ္ေယာက္ႏွင့္ ကရင္လိုစကားအနည္းငယ္ေျပာၿပီးေနာက္ ဗိုလ္သိန္းစိုးက သစ္ပင္ေျခရင္းတြင္ တဦးတည္းၿငိမ္ခ်က္သားေကာင္းစြာ ထိုင္ေန၏။ က်ဳံစိန္ရြာဘက္သို႔ သတင္း စံုစမ္းရန္သြားၿပီးမွ ျပန္ေရာက္ေတာ့ ဘာသတင္းမွမထူးျခားသလို ၿငိမ္ေနသျဖင့္ က်ေနာ္က သူ႔ကိုစကားမဟ ေတာ့ဘဲ ေနေစာင္းသည္အထိ မလွမ္းမကမ္းတေနရာတြင္ ထိုင္ေနခဲ့ရ၏။
ေတာအုပ္ထဲက ေနေရာင္ျခည္မ်ားမွာ လက္ႏွင့္ဆြဲဆုပ္ၿပီး ႐ုပ္သိမ္းလိုက္သလို လွ်င္ျမန္စြာ ေပ်ာက္ကြယ္သြားေန ေလသည္။ ေနေရာင္မ်ား ေနာက္ဆုတ္ေတာ့၊ လေရာင္မွာ ေရွ႕သို႔တိုးလာခဲ့၏။ က်ေနာ္က တေျဖးေျဖးၿငိမ္သက္ တိတ္ဆိတ္သြားေနသည့္ ငွက္သံမ်ားကို နားစြင့္ထားမိသည္။ တေတာတေတာင္လံုး ဆူညံေနခဲ့သည့္ ငွက္သံမ်ား မွာ ေနေရာင္ႏွင့္အတူ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းသြားခဲ့၏။ က်ဳံစိန္ရြာဖက္မွၾကားေနရသည့္ ဓါတ္စက္သံသည္ပင္ ေလသင့္လို႔ပဲလားမသိ၊ ပိုၿပီး အသံက်ယ္စြာ ၾကားေနရ၏။
သည္တေခါက္ တပ္မဟာ (၁) နယ္ေျမ၊ ဖားအံၿမိဳ႕နယ္ခရီးမွာ ပင္ပမ္းလွ၏။ ယခု တေခါက္မွာ (၃) ေခါက္ေျမာက္ ခရီး ျဖစ္သည္။ ဗိုလ္သိန္းစိုး၏အကူအညီကို က်ေနာ့္မွာ လက္မလႊတ္ႏိုင္ေသး။ သူ႔ရဲေဘာ္ေလး (၂) ေယာက္မွာ လည္း သံုးေခါက္ေျမာက္ခရီးအထိ က်ေနာ္တို႔ႏွင့္ အတူတူပါေနခဲ့၏။
ညဥ့္နက္သည္အထိ ထမင္းမစား၊ စကားမေျပာဘဲ ၿငိမ္ကုတ္ေနခဲ့သည့္ ဗိုလ္သိန္းစိုးရိွရာ က်ေနာ္ထလာခဲ့သည္။ သူ႔ေဘးတြင္ က်ေနာ္ရပ္လိုက္သည္။ ၿပီးခဲ့သည့္နာရီ၀က္ခန္႔က သူ႔ရဲေဘာ္ေလးႏွစ္ေယာက္ႏွင့္ က်ေနာ္စကားေျပာ ခဲ့သည္။ ဗိုလ္သိန္းစိုး၏ ထူးျခားသည့္အေနအထိုင္အေပၚ စိတ္ထဲတြင္ သံသယ႐ိွလာသျဖင့္ ရဲေဘာ္ေလးမ်ားထံ စံုစမ္းမိျခင္းျဖစ္သည္။ ရဲေဘာ္ေလးႏွစ္ေယာက္ေျပာျပခဲ့သည့္စကားေၾကာင့္ က်ေနာ့္မွာ တုန္လႈပ္သြားရ၏။ ခဏ ေနေတာ့ ဗိုလ္သိန္းစိုးရိွရာ ထလာခဲ့ရသည္။
“ကိုၿငိမ္းေ၀၊ က်ေနာ့္အတြက္ ဘာမွစိတ္မပူနဲ႔၊ ဒီကေန႔ညေတာ့ က်ေနာ္တေယာက္ထဲ စကားမေျပာဘဲ အိပ္ေတာ့ မယ္ဗ်ာ၊ က်ေနာ့္ကို ခြင့္လႊတ္ပါ၊ က်ေနာ္ တကယ္၀မ္းနည္းရလြန္းလို႔ပါ”
“ဗိုလ္သိန္းစိုး” ႏွင့္ မလွမ္းမကမ္း ၀ါး႐ံုပင္ေျခရင္းတြင္ အိပ္ရာ၀င္ရန္ က်ေနာ္ ဆံုးျဖတ္လိုက္သည္။ “ဗိုလ္သိန္းစိုး” ဆီက သက္ျပင္းခ်သံမ်ား မၾကာခဏ ၾကားရသလို ရိွ၏။ ၀ါး႐ံုပင္ေျခရင္းတြင္ ပက္လက္လွန္လဲေလ်ာင္းရင္းက ကရင္ရဲေဘာ္ေလး (၂) ဦး ေျပာခဲ့သည့္စကားကို က်ေနာ္ ျပန္စဥ္းစားသည္။
“ဗိုလ္သိန္းစိုး မိန္းမရဲ႕ညီမ၊ ဆရာႀကီးနဲ႔လည္းသိတဲ့ ေကာင္မေလး “ေဖာေဂ” ေလ၊ မေန႔ကပဲ ဖ်ားၿပီး ေသတာတဲ့၊ ဓါတ္စက္ဖြင့္တာ အဲဒီက ဖြင့္တာ၊ ဗိုလ္သိန္းစိုး အရမ္းစိတ္ဆင္းရဲေနတယ္ ဆရာႀကီး”
၄။
ဂြါတီမာလာႏိုင္ငံ၊ ကြီခ်ီ အင္ဒီယန္းလူမ်ဳိးစု၀င္ “ရီဂိုဘာထရာ မင္ခ်ဴးရာ” က ၊ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံေရာက္သည့္အခိုက္၊ “နယ္စပ္ကို ျဖတ္ေက်ာ္၍” ကဗ်ာကို ကိုယ္တိုင္ေရးစပ္၊ ကိုယ္တိုင္ရြတ္ဆိုၿပီး ဂ်ပန္မိတ္ေဆြေတြကို မိတ္ဆက္၏။ သူသည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏိုဗယ္ဆုရွင္ အမ်ဴိးသမီးျဖစ္သည္။ က်ေနာ့္အထင္ ခံစားမႈ အထြက္အဖ်ားအထိ ျမင့္တက္ ေနစဥ္အခိုက္၊ သူ ဘယ္လိုခံစားေနရသည္ကိုေဖာ္ျပရန္၊ ကိုယ္စားျပဳကိရိယာတခုကို ရွာေဖြသည့္အခါ “ကဗ်ာ” ကို သူေတြ႕သြားဟန္တူပါသည္။ သူ႔ကဗ်ာထဲက ကဗ်ာပိုဒ္မ်ားက က်ေနာ့္ကို အႀကီးအက်ယ္႐ိုက္ခတ္လိုက္သျဖင့္ က်ေနာ့္မွာ တသက္လံုး ဘယ္ေတာ့မွမေမ့ႏိုင္သည့္ ၀မ္းနည္းေၾကကြဲမႈ ဒဏ္ရာတခု တိုးပြားလာခဲ့ရ၏။
မိုးဦးက် ေန႔တေန႔ေပမယ့္
ၾကယ္ေတြလေတြစံုတဲ့ ညတညရဲ႕ အ႐ုဏ္ဦးမွာ
ေမြးရပ္ေျမက ခြါခဲ့ရတယ္။
ေမြးရပ္ေျမကို မစြန္႔ခြါမီ
ယာခင္းထဲက အစို႔အေညႇာက္ထြက္စျပဳေနတဲ့
အပင္ကေလးေတြ
ပြင့္ဖို႔အတြက္ ငုံအာေနတဲ့ အပင္ေလးေတြကို
ေၾကကြဲစြာ ႏႈတ္ဆက္မိပါတယ္။
ျပန္လာႏိုင္တဲ့ တေန႔ၾကရင္
ရြာက ကေလးေတြအတြက္ ေျပာင္းေတြကို
ပိုစိုက္ရဦးမယ္။
ပ်ားရည္အိုးေတြကိုလည္း သစ္ပင္ေတြမွာ
အမ်ားႀကီးခ်ိတ္ဆြဲရဦးမယ္။
အသတ္ခံရမွာေၾကာက္လို႔ ထြက္ေျပးေနတဲ့
ရြာသားေတြနဲ႔အတူ
ရြာကို ျပန္လာခဲ့ဦးမယ္။
“မင္ခ်ဴးရာ” ရဲ႕ “နယ္စပ္ကို ျဖတ္ေက်ာ္၍” ကဗ်ာထဲက ကဗ်ာစာပိုဒ္ေတြကိုဖတ္ၿပီး ဖားအံၿမိဳ႕နယ္ က်ဳံစိန္ရြာက ကရင္တိုင္းရင္းသူေလး “ေနာ္ေဖာေဂ” ကို က်ေနာ္ပိုၿပီး သတိရေနမိ၏။ ၁၉၉၃-ခုႏွစ္၊ ဖားအံၿမိဳ႕နယ္ကို ခရီးထြက္ ေတာ့ န၀တစစ္တပ္၏ ရန္ကိုေၾကာက္သျဖင့္ ရြာတြင္ မေနရဲေတာ့သည့္အတြက္ “ေနာ္ေဖာေဂ” ႏွင့္ က်ဳံစိန္ရြာ သား (၁၂) ဦးသည္ က်ေနာ္တို႔ႏွင့္အတူ မာနယ္ပေလာကို လိုက္ပါလာခဲ့ၾက၏။ သူတို႔ကို ထိုင္းႏိုင္ငံထဲက “မယ္ေပါထ” ဒုကၡသည္စခန္းသို႔ ပို႔ေပးခဲ့ရ၏။ တတိယအႀကိမ္ ဖားအံၿမိဳ႕နယ္ဆီ က်ေနာ္ခရီးထြက္ေတာ့ “ေနာ္ေဖာေဂ” က က်ေနာ္တို႔ထက္ေစာစြာ က်ဳံစိန္ရြာသို႔ လူႀကံဳႏွင့္ ျပန္သြားႏွင့္၏။ မိခင္ေနမေကာင္းသည့္ သတင္းေၾကာင့္ စြန္႔စားၿပီးသြားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
“ေနာ္ေဖာေဂ” သြားႏွင့္ၿပီး (၁) လမွ် အၾကာတြင္ က်ေနာ္ႏွင့္ ဗိုလ္သိန္းစိုးတို႔ က်ဳံစိန္ရြာေဘးသို႔ေရာက္လာခဲ့ၾက၏။ က်ဳံစိန္ရြာအနီးတြင္ က်ေနာ္တို႔ လူသိုက္ခဏနားေနစဥ္ ရြာဖက္က ဓါတ္စက္သံၾကားရ၏။ ဗိုလ္သိန္းစိုးက သတင္း ေမးရန္ထြက္သြား၏။ ျပန္လာေတာ့ စကားမေျပာႏိုင္ေလာက္ေအာင္ စိတ္ေသာကေရာက္ေနေလသည္။ သူ၏ညီမ အရင္းတမွ် ခင္တြယ္ရေသာ “ေနာ္ေဖာေဂ” ေသဆံုးသြားခဲ့ၿပီ။
နယ္စပ္ကို ျဖတ္ေက်ာ္ၿပီး ထြက္ေျပးခဲ့ရတဲ့
မိုးသည္းသည္း တမနက္
က်မရဲ႕ ပူပင္ရိပ္ကို သတိထားမိတဲ့ ငွက္ကေလးေတြက
ဆိုေနတဲ့ေတးကို ရပ္ပစ္လုိက္ၾကတယ္။
တရြာလံုးကေတာ့ အသတ္ခံရတဲ့
မိသားစု ေဆြမ်ဳိးမ်ားအတြက္
ပူေဆြးစိတ္နဲ႔ အသံေတြ မထြက္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္
တိတ္ဆိတ္ေနၾကရဲ႕
ဒါေပမယ့္
တခ်ိန္ခ်ိန္မွာေတာ့ ေမြးရပ္ေျမဟာ
ျပန္လည္စည္ကားလာမွာပါ ... ...။
ဂြါတီမာလာႏိုင္ငံ၊ ကြီခ်ီတိုင္းရင္းသူေလး “မင္ခ်ဴးရာ” ကေတာ့ သူ႔ရြာနဲ႔ သူ႔တိုင္းျပည္အတြက္ အလုပ္ေတြ အမ်ားႀကီး လုပ္ေပးႏိုင္ခဲ့သည္။
က်ဳံစိန္ရြာသူေလး “ေနာ္ေဖာေဂ” အဖို႔မူ သူမ၏ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ား ထေျမာက္ေအာင္ျမင္စြာ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ျခင္း မရိွခဲ့ဟု ယူဆရပါမည္။
ၿငိမ္းေ၀
ကိုးကား
(၁) ေခတ္ၿပိဳင္ဂ်ာနယ္ အမွတ္ ၂၀၊၁၉၂၁-ခု
(၂) စပယ္ျဖဴ မဂၢဇင္း ၂၀၀၂-ေအာက္တိုဘာလ
ဧရာ၀တီအင္တာနက္ ၀က္ဘ္ဆိုဒ္မဂၢဇင္းတြင္ ၂၀၀၅ခု အတြင္း ေဖာ္ျပခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။
